SN: KOWR musi się zgodzić na przedłużenie dzierżawy ziemi rolnej

Przedłużenie lub zawarcie nowej umowy dzierżawy gruntów skarbowych może nastąpić tylko na podstawie porozumienia i zgodnych oświadczeń woli dzierżawcy i wydzierżawiającego – uznał Sąd Najwyższy. Oznacza to, że dzierżawca nie może jednostronnie żądać przedłużenia dzierżawy lub zawarcia nowej umowy w trybie bezprzetargowym.

Sprawę wytoczyła spółka A. przeciwko Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa (KOWR). Początki sporu sięgają 2017 r., kiedy to zakończyła się umowa dzierżawy gruntów rolnych Skarbu Państwa, zawarta przez spółkę ponad 20 lat wcześniej. Choć dzierżawa, zgodnie ze wspomnianym kontraktem, dobiegła końca, spółka nie zamierzała rezygnować z gruntów i zażądała od Skarbu Państwa – który w tej sprawie reprezentował KOWR – zawarcia kolejnej umowy dzierżawy na następny okres i na dotychczasowych zasadach. Roszczenie to spółka wywodziła z art. 39 ust. 1 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 826 ze zm.), regulującej zasady bezprzetargowego oddawania w dzierżawę gruntów skarbowych. Zdaniem spółki spełniała ona wymogi zawarte w tym przepisie, wobec czego miała pełne prawo żądać przedłużenia dzierżawy, a nawet występować z powództwem o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli – mimo że KOWR odpowiedział negatywnie na ofertę przedłużenia dzierżawy i zdecydowanie odmówił zawarcia kolejnej umowy.

Sprawa trafiła do sądu, gdzie wszystkie rozstrzygnięcia okazały się zdecydowanie niekorzystne dla spółki – jej powództwo oddalono, ten sam los spotkał także apelację i skargę kasacyjną, którą SN oddalił w całości.

– Przepis art. 39 ust. 2 pkt 1 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami Skarbu Państwa daje jedynie możliwość przedłużenia dzierżawy bez przetargu za czynsz nie niższy od dotychczasowego. Nie wynika z niego, że dzierżawa może być kontynuowana w zasadzie tylko na podstawie jednostronnego oświadczenia woli dzierżawcy – wskazał w ustnym uzasadnieniu wyroku sędzia sprawozdawca Mariusz Łodko.

– Zawsze musi być porozumienie stron co do warunków dzierżawy. Gdy te nie zostaną uzgodnione, a strony nie złożą zgodnych oświadczeń woli, nie dochodzi do przedłużenia dzierżawy ani tym bardziej do zawarcia nowej umowy. Nie można więc z tego przepisu wywodzić uprawnienia dzierżawcy do wniesienia stosownego roszczenia o zawarcie takiej umowy – podsumował rozstrzygnięcie. ©℗

orzecznictwo