rozwiń ›

„Stalking” to termin zapożyczony z języka angielskiego, który początkowo oznaczał „skradanie się” lub „podchody”, jednak w latach 80. zaczął być używany do opisania zjawiska obsesyjnego śledzenia gwiazd filmowych przez fanów. Współcześnie pojęcie to rozciąga się na wszelkie formy uporczywego, złośliwego nękania innej osoby, które może prowadzić do odczucia realnego zagrożenia. W Polsce definicja stalkingu, jak podaje B. Hołyst w swojej „Psychologii kryminalistycznej”, odnosi się do „celowego, złośliwego i powtarzającego się molestowania, które wywołuje poczucie zagrożenia i strachu u ofiary”. Stalking obejmuje szereg działań, takich jak natarczywe wysyłanie wiadomości, niechciane telefonowanie, a nawet rozpowszechnianie fałszywych lub kompromitujących informacji.

Oblicza stalkingu. Od emocjonalnego terroru po kradzież tożsamości

Stalking nie ogranicza się jedynie do fizycznego śledzenia ofiary. Może przyjmować także formy emocjonalnego nękania, takie jak niszczenie reputacji poprzez rozprzestrzenianie plotek, publikowanie przerobionych zdjęć czy upokarzających treści. Często sprawcy wykorzystują dane osobowe pokrzywdzonych, np. podszywając się pod ich tożsamość w Internecie lub zamawiając towary na koszt ofiary.

Jednym z bardziej niepokojących aspektów stalkingu jest jego wpływ na psychikę ofiary, prowadzący do silnego stresu, lęków, a nawet depresji. W ekstremalnych przypadkach, ofiary stalkingu mogą rozważać samobójstwo, co w polskim prawie jest traktowane jako okoliczność obciążająca dla sprawcy.

Stalking już nie jest bezkarny

Wcześniej stalking w polskim prawie nie był karany, co stanowiło problem, zwłaszcza gdy zachowanie sprawcy powodowało poważne szkody dla ofiary. Dopiero w 2011 roku, po nowelizacji Kodeksu karnego, wprowadzono przepis artykułu 190a, który jasno definiuje stalking jako przestępstwo.

Zgodnie z art. 190a Kodeksu karnego, osoba, która uporczywie nęka inną osobę, wzbudzając u niej uzasadnione poczucie zagrożenia lub naruszając jej prywatność, może zostać skazana na karę pozbawienia wolności do lat trzech. Przestępstwo to jest szczególnie poważne, gdy skutkuje próbą samobójczą pokrzywdzonego – wówczas kara może wynieść od roku do 10 lat pozbawienia wolności.

Formy stalkingu. Nie tylko fizyczne prześladowanie

Stalking to przestępstwo, które nie zawsze wiąże się z bezpośrednim, fizycznym śledzeniem ofiary. Może przybrać formę nieustannego nękania przez telefon, wiadomości SMS, e-maile, a także śledzenie za pomocą nowoczesnych technologii. Prześladowca może również obdarowywać ofiarę niechcianymi prezentami, nie tylko w realnym świecie, ale i w internecie.

Zjawisko to coraz częściej przyjmuje również formę cyberstalkingu, w której sprawca wykorzystuje internet do nękania, rozpowszechniania kompromitujących zdjęć czy podszywania się pod ofiarę na portalach społecznościowych.

Jak bronić się przed stalkerem?

W przypadku, gdy czujemy się prześladowani, istnieje kilka sposobów, by skutecznie się bronić. Kluczowe jest zgłoszenie sprawy na policję oraz uzyskanie pomocy prawnej. W Polsce, ofiary stalkingu mogą także składać pozwy cywilne o naruszenie dóbr osobistych, domagając się zadośćuczynienia za poniesione krzywdy. W takich przypadkach sądy mogą również orzekać o zakazie kontaktowania się z ofiarą lub zakazie zbliżania się do niej.

Zakaz zbliżania się – kara dla stalkera

Jeśli stalker nie stosuje się do wyroku sądowego, który zakazuje mu zbliżania się do ofiary, może zostać ukarany karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Co ważne, zakaz zbliżania się może zostać nałożony przez sąd już na etapie postępowania karnego, a także przez prokuratora w trakcie śledztwa, jeszcze przed rozpoczęciem procesu.

Cyberstalking – nowa forma nękania

Z biegiem czasu stalking przeszedł do sieci, gdzie nękanie odbywa się na przykład poprzez media społecznościowe, fora internetowe, czy nawet e-maile. Cyberstalking może być równie destrukcyjny, co jego tradycyjna forma, prowadząc do jeszcze większego poczucia izolacji i bezsilności ofiar. Prześladowcy mogą nie tylko śledzić aktywności online swoich ofiar, ale również przejmować ich konta internetowe, publikować kompromitujące treści lub rozprzestrzeniać nieprawdziwe informacje.

Stalkerzy nie pozostaną bezkarni

Choć stalking to przestępstwo, które może przyjąć różne formy, jedno jest pewne – sprawcy nie pozostaną bezkarni. Zgodnie z polskim prawem, uporczywe nękanie jest traktowane jako przestępstwo, za które grozi kara pozbawienia wolności. Ofiary mają do dyspozycji szeroką gamę środków prawnych, które mogą pomóc im uzyskać sprawiedliwość i ochronę. Warto pamiętać, że prawo stoi po stronie ofiary, a stalking nie jest już czymś, co można bagatelizować.