Zasadą jest, że rodzeństwo powinno wychowywać się razem, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia (art. 58 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Rozstrzygnięcia sądu o władzy rodzicielskiej

Sąd podejmuje jedno z następujących rozstrzygnięć dotyczących władzy rodzicielskiej:

  1. Pozostawienie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom.
  2. Powierzenie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców z ograniczeniem władzy drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do dziecka.
  3. Zawieszenie władzy rodzicielskiej obojgu lub jednemu z rodziców.
  4. Pozbawienie władzy rodzicielskiej obojgu lub jednemu z rodziców.

Jeśli rodzice nie mogą się porozumieć, sąd, uwzględniając dobro dziecka, rozstrzyga, jak będzie wykonywana władza rodzicielska i jak będą utrzymywane kontakty z dzieckiem. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę drugiego rodzica do określonych obowiązków i uprawnień, jeśli dobro dziecka tego wymaga. Na zgodny wniosek stron, sąd może również zaniechać orzekania o utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem.

Pozostawienie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom

Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom, jeśli dotychczasowy stosunek małżonków oraz inne okoliczności (m.in. ich stosunek do dziecka i dotychczasowe wspólne wychowanie) zapewniają szanse na zgodne wykonywanie tej władzy w sposób odpowiadający dobru dziecka. W takim przypadku każde z rodziców zachowuje pełnię swoich praw i obowiązków względem dziecka.

W przypadku, gdy rodzice mają osobne miejsca zamieszkania, sąd określa miejsce zamieszkania dziecka. Zasada jest taka, że dziecko może mieć tylko jedno miejsce zamieszkania, które będzie wskazane przez sąd, a jeśli dziecko przebywa u każdego z rodziców na przemian, jego miejsce zamieszkania będzie u tego, u którego przebywa na stałe. W przypadku braku miejsca stałego zamieszkania dziecka sąd opiekuńczy ustala miejsce zamieszkania.

Powierzenie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców

Często w praktyce sąd przyznaje pełną władzę rodzicielską jednemu z rodziców, ograniczając władzę drugiego rodzica do określonych obowiązków i uprawnień. Sąd ustala szczegółowy zakres tych obowiązków, na przykład w zakresie podejmowania decyzji dotyczących edukacji dziecka, wyboru lekarza, decyzji o miejscu zamieszkania, wyjazdach itp. Decyzja ta jest uzależniona od dobra dziecka, które powinno mieć najwyższy priorytet.

Zawieszenie władzy rodzicielskiej

Zawieszenie władzy rodzicielskiej obojgu lub jednemu z rodziców może nastąpić w przypadku przemijającej przeszkody w wykonywaniu tej władzy. Sąd może orzec zawieszenie władzy rodzicielskiej, gdy istnieje uzasadniona przeszkoda w jej wykonywaniu, a sytuacja ta jest tymczasowa. Przykładem może być choroba rodzica lub inne okoliczności, które uniemożliwiają pełnienie funkcji rodzicielskich.

Pozbawienie władzy rodzicielskiej

Pozbawienie władzy rodzicielskiej obojgu lub jednemu z rodziców jest możliwe w przypadku trwałej przeszkody w jej wykonywaniu lub gdy rodzic nadużywa swojej władzy rodzicielskiej lub rażąco zaniedbuje obowiązki względem dziecka.

Pozbawienie władzy rodzicielskiej ma na celu zapewnienie dziecku bezpieczeństwa i odpowiedniego wychowania.

Koszty utrzymania i wychowania dziecka

W wyroku rozwodowym sąd również orzeka o kosztach utrzymania i wychowania dziecka. Decyzja o wysokości alimentów powinna być oparta na zarobkowych i majątkowych możliwościach obojga rodziców.

Sąd nie może jedynie stwierdzić, że rodzice będą dzielić się alimentami po równo, ponieważ każdemu z rodziców przypada określona odpowiedzialność za zaspokajanie potrzeb dziecka.

Zmiana orzeczenia w zakresie władzy rodzicielskiej

Jeśli dobro dziecka wymaga zmiany dotychczasowego orzeczenia, sąd opiekuńczy może zmienić decyzję dotyczącą władzy rodzicielskiej.

Może to dotyczyć przywrócenia pełni władzy rodzicielskiej rodzicowi, któremu została ona wcześniej ograniczona, albo zmiany sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej.

Utrzymywanie kontaktów z dzieckiem

Niezależnie od tego, kto ma władzę rodzicielską, każdy z rodziców oraz dziecko mają prawo do utrzymywania ze sobą kontaktów. Sąd reguluje sposób kontaktów, gdy rodzice się nie porozumieją. Może to obejmować odwiedziny, spotkania, korespondencję, a także komunikację elektroniczną. Sąd może również ograniczyć te kontakty lub je zakazać, jeśli stanowią one zagrożenie dla dobra dziecka.

Jeśli rodzice nie mogą się porozumieć co do kontaktów, sąd opiekuńczy podejmuje decyzję w tej sprawie. Sąd może również zmienić dotychczasowe postanowienia, jeżeli wymaga tego dobro dziecka.