Propozycje ministra sprawiedliwości dotyczące podniesienia opłat za czynności radców prawnych i adwokatów nie zasługują na uwzględnienie – uważa Jarosław Neneman, wiceminister finansów.

Opinię tę przekazał w ramach uzgodnień, które toczą się w związku z czterema projektami nowelizującymi rozporządzenia dotyczące wynagrodzeń przysługujących pełnomocnikom. Resortowi finansów nie podobają się zwłaszcza zmiany w zakresie kosztów pomocy prawnej, pokrywanych przez Skarb Państwa lub samorządy. Jak zauważono w opinii, stawki te ulegną podniesieniu już po raz drugi w bieżącym roku. A będzie to – w większości przypadków – wzrost o 100 proc. Pierwsza podwyżka nastąpiła w maju 2024 r. i była efektem wyroków Trybunału Konstytucyjnego, który stwierdził, że różnicowanie wysokości wynagrodzenia obrońców z urzędu i tych z wyboru jest niezgodne z ustawą zasadniczą (sygn. akt SK 78/21 oraz SK 53/22). „W przypadku projektowanych przepisów nie przedstawiono analizy proponowanego wzrostu stawek – jako uzasadnienie zmian wskazano jedynie potrzebę uwzględnienia postulatów środowiska prawniczego podnoszone w debacie publicznej oraz wzrost inflacji od roku 2016 i wzrost minimalnego wynagrodzenia od roku 2015” – pisze wiceminister Neneman. I kwituje, że w związku z tym „przedstawione propozycje w obecnym kształcie nie zasługują na uwzględnienie”.

Zupełnie inaczej patrzą na propozycje samorządy prawnicze. Choć doceniają działania MS, to uważają, że zaproponowane rozwiązania nie są wystarczające. Naczelna Rada Adwokacka krytykuje m.in. brak podwyżek kosztów pomocy prawnej świadczonej przez adwokata w sprawach karnych oraz o wykroczenia. Uważa również, że planowane zmiany nie doprowadzą do takiego podniesienia urzędówek, aby znalazły się one „na poziomie adekwatnym do aktualnych warunków ekonomicznych i aktualnej wartości siły nabywczej pieniądza oraz znacznego wzrostu kosztów niezbędnych do świadczenia pomocy prawnej”.

Również radcowie nie są usatysfakcjonowani zaproponowanymi zmianami, choć zaznaczają, że doceniają podniesienie o 100 proc. stawek w 11 kategoriach spraw. „Jest to zauważalna zmiana w podejściu MS do omawianego problemu” – podkreśla Krajowa Rada Radców Prawnych. Jednocześnie jednak podnosi brak zmian w funkcjonowaniu systemu, który „oparty został o arbitralnie ustalone stawki nieodnoszące się do nakładu pracy, obciążenia i realnych kosztów prowadzenia sprawy przez profesjonalnego pełnomocnika”. ©℗

Podstawa prawna

Etap legislacyjny

Projekt w uzgodnieniach, konsultacjach publicznych i opiniowaniu