Przedkładane przez kandydujących na stanowisko sędziego adwokatów, radców prawnych, notariuszy i prokuratorów akta spraw będą anonimizowane. W resorcie sprawiedliwości zapadła decyzja o podjęciu niezbędnych prac legislacyjnych.
Zgodnie z obowiązującą procedurą startujący w konkursach prowadzonych przez Krajową Radę Sądownictwa przedstawiciele innych zawodów prawniczych mają obowiązek przedstawić wykaz sygnatur akt 50 spraw, które prowadzili. Mogą one obejmować nie tylko powszechnie dostępne orzeczenia sądowe, lecz także pisma procesowe zawierające m.in. dane osobowe stron, zaświadczenia lekarskie, umowy kredytowe czy protokoły zeznań, w tym zeznań, które zostały złożone za zamkniętymi drzwiami. Co więcej, akta mogą zawierać informacje dotyczące nie tylko stron samego postępowania, lecz także innych osób związanych z daną sprawą. Tymczasem tego typu dokumenty przedkładane przez kandydujących nie są anonimizowane.
Na ten problem zwrócił uwagę rzecznik praw obywatelskich, który w wystąpieniu skierowanym do ministra sprawiedliwości zauważył również, że „kandydaci nie konsultują ze swoimi dawnymi klientami zamiaru wykorzystania dokumentów dotyczących ich prywatnych spraw w interesie własnym, tj. w celu zgłoszenia swojej kandydatury na sędziego”.
Skutek jest taki, że adwokaci, radcowie prawni, notariusze i prokuratorzy bez wyraźnej podstawy prawnej i zgody osób, których dotyczyły przedstawiane w konkursie sprawy, udostępniają informacje na ich temat wszystkim biorącym udział w procedurze konkursowej. W tej grupie są m.in. prezesi sądów oraz członkowie KRS, w tym sędziowie, posłowie i minister sprawiedliwości. Zdaniem RPO taka praktyka to nie tylko nieuprawniona ingerencja w prawo do prywatności, lecz także zagrożenie dla rzetelności postępowania sądowego, jeżeli tą drogą dojdzie do przedwczesnego ujawnienia informacji z akt spraw, które nie zostały jeszcze prawomocnie rozstrzygnięte. Nie ma bowiem wyraźnego zakazu przedkładania przez kandydatów akt toczących się postępowań.
Profesor Wiącek przypomniał również, że prawo precyzyjnie określa, kiedy osoby wykonujące zawody prawnicze są zwolnione z obowiązku dochowania tajemnicy zawodowej. Brak jest jednak przepisu, który zwalniałby adwokatów, radców prawnych, notariuszy i prokuratorów z tej tajemnicy w sytuacji, gdy biorą oni udział w konkursie na stanowisko sędziego.
W odpowiedzi na wystąpienie RPO podsekretarz stanu w MS poinformował, że w resorcie przeprowadzono analizę przepisów, w wyniku której podjęto decyzję o wszczęciu prac legislacyjnych zmierzających do rozwiązania problemu braku anonimizacji akt przedkładanych w konkursach przed KRS. W rezultacie prokuratorzy nie będą mogli wskazywać sygnatur niezakończonych spraw postępowania przygotowawczego albo spraw umorzonych z powodu niewykrycia sprawcy. Z kolei adwokaci, radcowie prawni, radcowie Prokuratorii Generalnej RP będą mogli przedkładać jedynie zanonimizowane odpisy opinii prawnych i innych dokumentów sporządzonych w związku ze stosowaniem lub tworzeniem prawa, a notariusze przedstawiać zanonimizowane akty postępowania notarialnego.©℗
