Wiceszefowa komisji kultury Daria Gosek-Popiołek w rozmowie z PAP zauważa, że nowela ustawy o prawie autorskim powinna zawierać wszystkie utwory audiowizualne oraz obejmować wszystkich twórców, zarówno tych działających profesjonalnie, jak i tych, którzy nie są reprezentowani np. przez wytwórnie.
- Pierwsze czytanie ustawy o prawie autorskim w Sejmie
- Lobbing wielkich korporacji w sprawie ustawy
- Poparcie środowiska artystycznego dla nowelizacji ustawy
- Możliwość renegocjacji umów tantiemowych przez twórców
- Przypadek Andrzeja Sapkowskiego a umowy licencyjne
Pierwsze czytanie ustawy o prawie autorskim w Sejmie
Podczas wtorkowego posiedzenia sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu odbyło się pierwsze czytanie rządowego projektu nowelizacji ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz niektórych innych ustaw. Dzięki nowym przepisom, twórcy i wykonawcy utworów audiowizualnych oraz wykonawcy utworów muzycznych i słowno-muzycznych mają otrzymać prawo do tantiem z tytułu eksploatacji ich dzieł w internecie. Twórcy domagają się, by nowelizacja ustawy uwzględniała także tantiemy dla aktorów występujących m.in. w audiobookach, osób współtworzących słuchowiska i spektakle radiowe.
Daria Gosek-Popiołek (Lewica) powiedziała PAP w środę, że projekt ustawy jest priorytetowy dla komisji. "Jesteśmy zobowiązani do przedstawienia sprawozdania do 25 czerwca, więc w ciągu najbliższych dni musimy wypracować oraz przyjąć poprawki, bądź zdecydować, czy ustawa w niezmienionym kształcie zostanie skierowana do dalszych prac" – wyjaśniła. Posłanka poinformowała, że "o poprawkach będziemy rozmawiać z Biurem Legislacyjnym oraz Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego".
Lobbing wielkich korporacji w sprawie ustawy
Gosek-Popiołek zaznaczyła, że część poprawek będzie skuteczniej chronić prawa autorskie. "Kluczowe jest, czy dojdzie do zmiany zapisu art. 70 ustawy zgodnie z wnioskami m.in. Związku Pracodawców Technologii Cyfrowych (zrzeszającego takie korporacje, jak Google czy Facebook), który chce ograniczyć stosowanie ustawy jedynie do utworów filmowych. Uważam, że jest to olbrzymi test dla posłów, który pokaże, czy posłowie są w stanie oprzeć się lobbingowi wielkich korporacji, czy też nie" - powiedziała.
Jak dodała, w opinii Partii Razem (którą reprezentuje - przyp. PAP) zapis tego artykułu jest optymalny i powinien pozostać w niezmienionej formie. "Uważamy, że nie powinno się wyłączać spod ustawy dużej grupy twórców. Ten zapis powinien zawierać właśnie wszystkie utwory audiowizualne oraz obejmować wszystkich twórców, zarówno tych działających profesjonalnie, jak i tych, którzy nie są reprezentowani np. przez wytwórnie" – wyjaśniła wiceprzewodnicząca sejmowej komisji kultury.
Poparcie środowiska artystycznego dla nowelizacji ustawy
W obronie niezmienionego zapisu podczas posiedzenia komisji wystąpili również przedstawiciele środowiska artystycznego. "Postulujemy utrzymanie bez poprawek w projekcie ustawy rozszerzenia artykułu 70. o punkt 5. w brzmieniu: +stosownego wynagrodzenia z tytułu publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym+. Czyli potocznie mówiąc, tantiemy z internetu" - wyjaśniła w dyskusji na sejmowej komisji reprezentantka Zarządu Gildii Reżyserów Polskich Agnieszka Smoczyńska-Konopka.
Daria Gosek-Popiołek wskazała także, że ważne jest dla niej dopracowanie art. 44. Poprawka zakłada, że w przypadku, gdy wynagrodzenie twórcy jest niewspółmiernie niskie w stosunku do korzyści nabywcy autorskich praw majątkowych lub licencjobiorcy, twórca może żądać stosownego podwyższenia wynagrodzenia przez sąd.
Możliwość renegocjacji umów tantiemowych przez twórców
"Ten artykuł daje możliwość twórcom renegocjowania umów tantiemowych, kiedy ich utwór odniesie duży sukces" – powiedziała. Zaznaczyła, że "na etapie umów tantiemowych bardzo trudno jest przewidzieć sukces utworu, wobec tego w przypadku sukcesu, nie tylko platformy streamingowe, ale również twórcy powinni móc z tego korzystać, również pod kątem wynagrodzeń".
Przypadek Andrzeja Sapkowskiego a umowy licencyjne
Posłanka przypomniała o pisarzu Andrzeju Sapkowskim i jego sprawie sądowej z CD Project RED. Chodziło o grę "Wiedźmin" opartą na książkach Sapkowskiego. W 2018 r. Sapkowski zażądał 60 milionów złotych w ramach rekompensaty strat, które miał ponieść w wyniku podpisania "niekorzystnej umowy licencyjnej na tworzenie gier". W 2019 r. doszło do porozumienia, choć oficjalna treść ugody nie jest znana.
Rozszerzenie ustawy o tantiemy dla twórców audiobooków
Zdaniem Gosek-Popiołek równie ważne jest to, aby spróbować poszerzyć zapis ustawy o twórców audiobooków, gdyż ten rynek bardzo mocno się rozwija i nie ma powodów, aby twórcy audiobooków mieliby zostać wyłączeni z tego systemu tantiem.
Transparentność rozmów o tantiemach w sejmowej komisji kultury
Posłanka zadeklarowała, że sejmowa komisja kultury może zapewnić transparentność rozmów dotyczących tantiem. "Po wczorajszym posiedzeniu komisji widzimy, że wśród posłów jest duża świadomość tego, jak ważna jest to ustawa i jak wielkimi zasobami dysponują wielkie koncerny streamingowe" – powiedziała. "Liczę na to, że strona społeczna również nie pozwoli na przeforsowanie poprawek osłabiających ochronę, którą ta ustawa gwarantuje polskim twórcom" – podkreśliła. (PAP)
Autorka: Anna Kruszyńska
akr/ dki/ mhr/