Sprawa poleceń Morawieckiego dot. wyborów kopertowych w zawieszeniu. Co postanowił TK?

TK 4 kwietnia 2024 r. zarządził przerwę w rozprawie dotyczącej postępowania w zakresie poleceń byłego premiera Morawieckiego ws. przygotowań do przeprowadzenia wyborów korespondencyjnych w 2020 roku. Rozprawa ma zostać ponownie podjęta 17 kwietnia.

TK pochylił się nad konstytucyjnością wydawania przez byłego premiera Mateusza Morawieckiego poleceń w sprawie przygotowań do przeprowadzenia wyborów korespondencyjnych w 2020 roku. Szef rządu dział wówczas w oparciu o przepisy "antycovidowe". Co stwierdził Trybunał Konstytucyjny?

Rozprawa w TK. Stanowiska stron

W imieniu prokuratora generalnego na rozprawie stawił się pan prokurator Radosław Kalarus prokurator Prokuratury Okręgowej w Warszawie oraz Paweł Jabłoński poseł, przedstawiciel wnioskodawców.

Jabłoński stwierdził, że 8 marca 2020 r. weszła w życie ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem przeciwdziałaniem i zwalczaniem covid-19 innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. 8 marca, to bardzo istotne data, bo w tym momencie Prezes Rady Ministrów zyskał kompetencje do wydawania poleceń wobec różnych instytucji państwa.

Prezes rady ministrów wydał decyzje skierowane do dwóch podmiotów do Poczty Polskiej i do Państwowej wytwórni papierów wartościowych zobowiązujące te podmioty do podjęcia określonych działań związanych z przygotowaniem przeprowadzenia wyborów

W tych decyzjach wskazani zostali też ministrowie dotyczący Poczty Polskiej i PWP i wyznaczeni do podjęcia poszczególnych działań również istotnych w tym procesie.

NIK skierował swego czasu sprawę do prokuratury, twierdząc, że nie było podstaw do wydawania poleceń przez prezesa RM, a ta stwierdziła, że jednak podstawa była. Sprawa trafiła do sądów administracyjnych. Wciąż wisi spór interpretacyjny. Dlatego też według Jabłońskiego sprawę należało skierować do TK.

Z kolei prokurator Radosław Kalarus żądał umorzenia postępowania, z uwagi na wygaśniecie przepisów covidowych i nie zakwestionowaniu ich konstytucyjnością w chwili ich obowiązywania.

TK spytał przedstawiciela wnioskodawców o rozbieżności we wniosku i uzupełnieniu wniosku. Chodziło o to, czy prezes RM miał prawo do dokonywania poleceń w trakcie sytuacji covidowej, czy jednak ich nie miał.

TK stwierdził, że musi ponownie przenalizować wnioski obu stron.

Wniosek o zbadanie legalności organizacji wyborów kopertowych

Wniosek o zbadanie sprawy dotarł do Trybunału Konstytucyjnego 8 grudnia 2023 roku. Grupa posłów zażądała stwierdzenia niezgodności z ustawą zasadniczą dwóch przepisów ustawy z 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, powszechnie znanej jako "ustawa covidowa".

Te przepisy stanowiły podstawę decyzji szefa rządu, nakazujących Poczcie Polskiej S.A. i Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych S.A. podejmowanie działań mających na celu przygotowanie oraz przeprowadzenie wyborów na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 roku w formie korespondencyjnej – tzw. wyborów kopertowych.

Rozprawę przekładano już dwukrotnie. Poprzednia była wyznaczona na 26 marca, a wcześniej - 19 marca.

TK przyjrzał się zgodności art. 11 ust. 2 ustawy covidowej, rozumianego w ten sposób, że nie odnosi się do poleceń wydanych w związku z przygotowaniem w stanie epidemii z zasadą współdziałania władz wynikającą z preambuły Konstytucji, art. 2 w zw. z art. 87 ust 1, art. 68 ust. 4 oraz art. 7 w zw. z art. 148 pkt 4 i w zw. z art. 146 ust. 1, 2 oraz 4 pkt 7 Konstytucji; a w razie nieuwzględnienia wniosku, o zbadanie zgodności art. 11h ust. 3 ustawy covidowej, rozumianego w ten sposób, że nie odnosi się do poleceń wydanych w związku z przygotowaniem wyborów w stanie epidemii z zasadą współdziałania władz wynikającą z preambuły Konstytucji, art. 2, art. 68 ust. 4 oraz art. 7 w zw. z art. 148 pkt 4 i w zw. z art. 146 ust. 1, 2 oraz 4 pkt 7 Konstytucji.