Do końca 2025 r. ma zostać przyjęta reforma kodeksu rodzinnego i opiekuńczego likwidująca instytucję ubezwłasnowolnienia – informuje minister sprawiedliwości w odpowiedzi na sygnalizowany przez rzecznika praw obywatelskich problem uregulowania kontaktów członków rodziny z dorosłymi osobami ubezwłasnowolnionymi. Tak jak zapowiadano wcześniej – instytucję ubezwłasnowolnienia ma zastąpić system wspieranego podejmowania decyzji.

Ma on się opierać na dwóch filarach: pełnomocnictwie materialnym i procesowym oraz na asyście prawnej. Ta ostatnia ma polegać na udzielaniu wsparcia, rad i informacji przy podejmowaniu skomplikowanej decyzji o znaczeniu prawnym, np. zaciągnięciu kredytu, pożyczki czy innych zobowiązań, zakupie mieszkania, skorzystaniu z odwróconej hipoteki, umowie dożywocia, zakupie ubezpieczenia czy zawarciu umowy najmu.

Konieczność rezygnacji z ubezwłasnowolnienia wynika z zapisów Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, która wciąż nie została w odpowiedni sposób implementowana do polskiego systemu prawnego. W przeszłości pracowała nad tym komisja kodyfikacyjna prawa cywilnego, ale w 2015 r. została rozwiązana. Po licznych apelach, m.in. ze strony RPO w ubiegłym roku ówczesny premier Mateusz Morawiecki na wniosek Zbigniewa Ziobry powołał zespół ds. opracowania propozycji rozwiązań normatywnych w zakresie zastąpienia instytucji ubezwłasnowolnienia modelem wspieranego podejmowania decyzji. Prace te są kontynuowane przez obecne kierownictwo MS, a gotowy projekt rozwiązań ma się pojawić już w połowie czerwca.©℗