Przepisy ustalające wysokość wynagrodzeń sędziów na 2023 r. na poziomie niższym, niż wynika to z mechanizmu ustawowego, są niezgodne z konstytucją - stwierdził Trybunał Konstytucyjny.
W środę Trybunał Konstytucyjny pochylił się nad kwestią zamrożenia pensji sędziów. TK w składzie sędzia prowadzący TK Bartłomiej Sochański TK, sędzia sprawozdawca TK Rafał Wojciechowski, Stanisław Piotrowicz, sędzia TK Piotr Pszczółkowski, sędzia TK Michał Warciński – zbadał czy przepisy ustalające wysokość wynagrodzeń sędziów na 2023 r. na poziomie niższym, niż wynika to z mechanizmu ustawowego, nie naruszają konstytucji.
Rozwiązania ustawy okołobudżetowej w drugiej połowie grudnia 2022 roku zaskarżyli do TK - I prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska, prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego Jacek Chlebny oraz Krajowa Rada Sądownictwa.
Sprawa w TK przełożona na wrzesień
Sprawa miała zostać rozstrzygnięta 5 września 2023 r. jednak została przełożona.
Przed rozprawą jednak wpłynęło pismo procesowe od Związku Zawodowego Prokuratorów i Pracowników Prokuratury w sprawie stwierdzenia niezgodności przepisów okołobudżetowej w zakresie art. 10 ust. 1 i 2 ustawy z 1 grudnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023.
TK wysnuł wniosek o dodanie sprawy prokuratury do już prowadzonych i połączonych spraw K 3/23 i K 4/23 pod wspólną sygnaturą K 1/23.
Jednak decyzję w tej sprawie podjąć miała Prezes TK. Do tego czasu Trybunał odroczył rozprawę.
TK wyznaczył kolejną rozprawę na 8 listopada.
Sprawowanie urzędu sędziego a Konstytucja
W sprawie wnioskowano do TK o stwierdzenie, że art. 8 i art. 9 ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 są niezgodne z art. 178 ust. 2 w zw. z art. 178 ust. 1 oraz art. 173 i art. 10 ust. 1 Konstytucji przez to, że naruszają gwarancję zapewnienia sędziom wynagrodzenia na poziomie odpowiadającym godności sprawowanego przez nich urzędu. Poza tym wniosek obejmował art. 2 w zw. z art. 178 ust. 2 Konstytucji oraz art. 31 ust. 3 w zw. z art. 178 ust. 2 Konstytucji RP.
Wynagrodzenia sędziów. Jak się je ustala?
Chodzi o to, że regulacje budżetowe przewidują, iż wynagrodzenia sędziów są wyliczane w obecnym roku w oparciu o sztywną, ustaloną odgórnie kwotę 5444,42 zł. A to z kolei jest niezgodne z prawem o ustroju sądów powszechnych, które wiąże płace sędziów z przeciętnym wynagrodzeniem brutto w II kw. poprzedniego roku ogłoszonym w komunikacie prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Wynagrodzenie sędziego jest obliczane jako iloczyn tej podstawy i mnożnika zależnego od zajmowanego stanowiska.
Stałe zasady wynagradzania sędziów. Wnioski NSA, KRS i SN.
Prezes NSA argumentował, że wprowadzenie tej zmiany "zamiast stałych zasad wynagradzania sędziów oznacza obniżenie wartości wynagrodzeń sędziowskich, ponieważ przeciętne wynagrodzenie brutto w drugim kwartale 2022 roku wyniosło 6 tys. 156,25 zł". Ponadto, zdaniem I prezesa SN, takie podejście wprowadza element subiektywności do procesu kształtowania wynagrodzeń sędziów, co jest niezgodne z konstytucją.
Krajowa Rada Sądownictwa zwróciła uwagę na to, że jest to trzeci rok z rzędu, kiedy ogranicza się waloryzację wynagrodzeń sędziów i prokuratorów poniżej poziomu wynikającego z obowiązujących przepisów.
Sejm podczas przekazywania ustawy do Trybunału Konstytucyjnego w lipcu br. zaznaczył, że przepisy te są zgodne z konstytucją. Natomiast Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek dołączył do sprawy w TK i domagał się uznania przepisów za niekonstytucyjne.