5 czerwca TSUE wypowiedział się w sprawie reformy polskiego wymiaru sprawiedliwości.Zdaniem TSUE uchwalone przez polskiego ustawodawcę przepisy "są niezgodne z gwarancjami dostępu do niezawisłego i bezstronnego sądu, ustanowionego uprzednio na mocy ustawy.

Co orzekł TSUE w sprawie polskiego wymiaru sprawiedliwości

  • Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) stwierdził, że reforma polskiego wymiaru sprawiedliwości narusza prawo UE.
  • Komisja Europejska twierdziła, że nowe przepisy z 2019 roku uniemożliwiają polskim sądom weryfikację, czy spełniane są unijne standardy dotyczące niezawisłości i bezstronności sądów.
  • TSUE podkreślił, że kontrola przestrzegania wartości i zasad, takich jak państwo prawne, skuteczna ochrona sądowa i niezależność sądownictwa, należy do kompetencji Trybunału.
  • Trybunał stwierdził, że Izba Dyscyplinarna Sądu Najwyższego nie spełnia wymogu niezawisłości i bezstronności.
  • Przepisy krajowe naruszające niezależność sądownictwa mogą podlegać wykładni, pozwalającej wykorzystać system odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów w celu uniemożliwienia oceny spełniania wymogów wynikających z prawa Unii.
  • Powierzenie jednemu organowi krajowemu weryfikacji poszanowania zasadniczych wymogów narusza prawo Unii.
  • Przepisy, które wymagają od sędziów złożenia oświadczenia wskazującego na ich członkostwo w zrzeszeniach, działalność w fundacjach i przewidujące udostępnienie tych informacji, naruszają prawa podstawowe sędziów.
  • TSUE zobowiązał Polskę do zawieszenia stosowania kwestionowanych przepisów i nałożył karę pieniężną w wysokości 1 mln euro dziennie.
  • Polska wprowadziła zmiany w prawie, likwidując Izby Dyscyplinarne i tworząc nowe organy.
  • Polska złożyła wniosek o zmianę postanowienia o nałożeniu kary pieniężnej, a TSUE obniżył kwotę kary do 500 tys. euro dziennie.

Co to jest TSUE

TSUE oznacza Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (ang. Court of Justice of the European Union). Jest to najwyższy sąd Unii Europejskiej, odpowiedzialny za interpretację i stosowanie prawa Unii Europejskiej. TSUE składa się z dwóch instytucji: Trybunału Sprawiedliwości, który rozstrzyga sprawy dotyczące interpretacji prawa UE, oraz Sądu (sąd może zostać upoważniony do udzielania odpowiedzi na pytania prejudycjalne w pewnych kategoriach spraw).

TSUE jest odpowiedzialny za zapewnienie jednolitego stosowania prawa unijnego we wszystkich państwach członkowskich i jego zgodności z traktatami UE. Wyroki TSUE mają pierwszeństwo nad prawem krajowym państw członkowskich w zakresie, w jakim są sprzeczne.

Skarga - przeciw komu jest kierowana

Jak przypomina TSUE skarga o stwierdzenie uchybienia państwa członkowskiego jest kierowana przeciwko państwu członkowskiemu, które uchybiło zobowiązaniom wynikającym z prawa Unii, przez Komisję lub inne państwo członkowskie. Jeżeli Trybunał Sprawiedliwości stwierdzi uchybienie, państwo, którego to dotyczy, powinno jak najszybciej zastosować się do wyroku. Jeżeli Komisja uzna, że państwo członkowskie nie zastosowało się do wyroku, może wnieść nową skargę i domagać się sankcji finansowych. Jednak w sytuacji nieprzekazania Komisji krajowych środków transpozycji dyrektywy Trybunał Sprawiedliwości może, na jej wniosek, nakładać kary pieniężne już na etapie pierwszego wyroku.