Konkurs Piosenki Eurowizji 2023 wchodzi w decydującą fazę. Reprezentantka Polski Blanka awansowała do finału. Tymczasem nie milkną echa głosowania, jakie miało miejsce w preeliminacjach do tego konkursu. Niestety prawdopodobnie nigdy nie dowiemy się, ile dokładnie głosów oddano na kandydatów. TVP uważa, że to tajemnica przedsiębiorstwa.
Konkurs Piosenki Eurowizji 2023 - preeliminacje. Kto otrzymał najwięcej głosów?
W dniu 26 lutego 2023 roku miały miejsce polskie preselekcje do konkursu Eurowizja 2023, który właśnie odbywa się w Liverpoolu. Wystąpiło w tych eliminacjach dziesięciu artystów, a preselekcje zdaniem jury wygrała Blanka. Dostała najwięcej punktów od jurorów – 12, tymczasem inny uczestnik, Jann – 7. Dodatkowo głosowali widzowie i tu jak się okazało, były największe wątpliwości. Telewizja Polska przekazała co prawda po preeliminacjach informację o liczbie punktów zdobytych przez artystów wynikających z liczby głosów widzów (12 punktów – Jann, 10 punktów – Blanka), ale już nie poinformowała o faktycznej liczbie oddanych głosów, z których te punkty wynikały. Pojawiły się zatem teorie spiskowe i niezadowolenie z braku większej transparentności tego głosowanie wśród widzów czy ekspertów.
Wniosek o udostępnienie informacji publicznej do TVP
Polscy widzowie i entuzjaści Eurowizji nie mogli poznać liczby punktów przyznanych przez każdego członka jury, ani liczby wiadomości sms, oddanych na każdego uczestnika koncertu w polskich preeliminacjach do tego konkursu. Skoro jednak Telewizja Polska S.A. jest spółką Skarbu Państwa, dysponującą majątkiem publicznym i wykonującą zadania publiczne, to może warto było zapytać o te wyniki w ramach wniosku o dostęp do informacji publicznej? Jeden z adwokatów postanowił to zrobić i zapytał o ww. kwestie dotyczące zarówno liczby punktów przyznanych przez każdego członka jury ani liczby wiadomości sms oddanych na każdego uczestnika koncertu w polskich preeliminacjach.
W odpowiedzi otrzymał informację, że na podstawie art. 16 w związku z art. 5 ust. 2 i art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego oraz art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji nie jest możliwe udostępnienie informacji publicznej.
Jak TVP uzasadniła odmowę udzielenia informacji?
W odpowiedzi na wniosek TVP wskazała, że: „zgodnie z dyspozycją art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu m.in. na tajemnicę przedsiębiorcy. - Tajemnica przedsiębiorcy utożsamiana jest z tajemnicą przedsiębiorstwa”.
Z kolei „zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności”.
Ponadto jak poinformowała w odpowiedzi na wniosek Telewizja Polska S.A. „pomimo iż jest spółką Skarbu Państwa dysponującą majątkiem publicznym i wykonującą zadania publiczne, to jako spółka prawa handlowego działa w warunkach wolnego rynku, co niesie szereg zagrożeń dla jej właściwego funkcjonowania”.
- Udostępnienie informacji odnoszących się do kulis produkcji audycji, z uwagi na tajemnicę przedsiębiorcy nastąpić nie może. - Jedyną przesłanką ku utajnianiu wytwarzanych przez przedsiębiorcę informacji jest istnienie, chociażby minimalnego, potencjalnego ryzyka zagrożenia działalności TVP S.A. Takie ryzyko występuje w przedmiotowym przypadku – czytamy w piśmie TVP.
Komentarz eksperta: Dr Paweł Litwiński, adwokat, partner w kancelarii Barta Litwiński Kancelaria Radców Prawnych i Adwokatów.
Tego rodzaju informacja z pewnością ma charakter informacji publicznej: powstała w celu realizacji zadań publicznych, jakimi są ustawowe zadania TVP S.A. Zresztą, TVP tego nie kwestionuje – powołuje się za to na ograniczenie dostępu do informacji ze względu na tajemnicę przedsiębiorstwa, które wynika z art. 5 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Czym więc jest ta tajemnica przedsiębiorstwa? To informacje, posiadające wartość gospodarczą, które nie są powszechnie znane i wobec których przedsiębiorca podjął działania celem zachowania ich w poufności. Z tych czterech warunków, trzy na pewno są spełnione: mamy informacje nieznane powszechnie, wobec których przedsiębiorca podjął działania celem zachowania ich w poufności – ale czy te informacje mają wartość gospodarczą? Śmiem wątpić, zwłaszcza w stosunku do pierwszego pytania, czyli pytania o to, jak głosowali członkowie jury – moim zdaniem te informacje nie mają żadnej wartości gospodarczej. Natomiast co do liczby wiadomości SMS na kandydata, tu już byłby bardziej ostrożny – te informacje mogą wskazywać na to, jak popularny jest ten konkurs w Polsce oraz na to, jak wyglądały przychody z tych wiadomości SMS, mogą więc mieć wartość gospodarczą.
W efekcie moim zdaniem odmowa w stosunku do informacji o tym, który juror jak głosował, jest bezzasadna; odmowa co do tego, ile głosów SMS zostało oddanych na poszczególnych kandydatów, może być zasadną, a odpowiedź na to pytanie zależy od wyniku testu proporcjonalności między potrzebą ochrony tajemnicy przedsiębiorcy a obywatelskim prawem do informacji, z którego to wynikałoby, że żądane informacje zawierają informacje tworzące sferę tajemnicy przedsiębiorcy, a konieczność jej ochrony jest proporcjonalnie większa, niż racje przemawiające za jej udostępnieniem. Ja w odpowiedzi TVP takiego testu nie widzę, więc można mieć wątpliwości czy odmowa jest zasadna – ale nie przesądzam ani w jedną, ani w drugą stronę. Po prostu samo oświadczenie, że jakaś informacja jest objęta tajemnicą przedsiębiorstwa, nie wystarczy dla zasadności odmowy jej udostępnienia w trybie informacji publicznej.
Komentarz eksperta: Paweł Janas, adwokat, wnioskodawca
W treści wydanej decyzji w żaden sposób nie wyjaśniono w sposób wyczerpujący i precyzyjny, dlaczego Telewizja Publiczna odmówiła udzielenia informacji publicznej. Trudno zrozumieć, czym kierował się publiczny nadawca, wskazując, że informacja o przyznanych punktach przez poszczególnych członków jury w trakcie polskich eliminacji eurowizyjnych stanowi tajemnicę przedsiębiorcy. Warto zauważyć, że media eurowizyjne od początku zakończenia polskich eliminacji apelowały do Telewizji Publicznej o ujawnienie informacji związanych z przebiegiem eliminacji. Niestety, publiczny nadawca nie zdecydował się do dzisiaj ujawnić informacji związanych z przebiegiem polskich eliminacji do Eurowizji.
Samo powołanie się przez publicznego nadawcę na tajemnicę przedsiębiorca powodowałoby, że uzyskanie informacji publicznej byłoby fikcją. Wystarczyłoby bowiem, że dany organ stwierdzi, że konkretna informacja jest tajemnicą przedsiębiorcy, co powodowałoby, że nie musiałby jej udostępniać. W omawianym przypadku organ stwierdził, że wnioskowana informacja jest tajemnicą przedsiębiorcy, nie podając jednocześnie żadnych przekonujących argumentów. Ustalenie, że dana informacja stanowi informację przedsiębiorcy, nie może być oparta jedynie o przeświadczenie organu, lecz musi istnieć obiektywnie.
W zakresie ujawnienia danych dotyczących szczegółowego przyznawania punków polski nadawca mógłby wzorować się na innych krajach startujących w Eurowizji. Wiele krajów po zakończeniu eliminacji udostępnia szczegółowe dane dotyczące przyznawania punktów przez członków jury, a także udziela informacji dotyczących liczby oddanych sms. I robi to bez żadnych wniosków o udzielenie informacji publicznej.
Konkurs Piosenki Eurowizji 2023 - komentarz TVP
Poprosiliśmy Telewizję Polską o dodatkowy komentarz do odmowy odpowiedzi na wniosek o dostęp do informacji publicznej w rzeczonej sprawie. Jak poinformowało nas Centrum Informacji TVP, w ocenie Telewizji Polskiej szczegóły dotyczące wyników Eliminacji Krajowych Konkursu Piosenki Eurowizji stanowią informacje wypełniające łącznie warunki kwalifikacji tej informacji jako tajemnicy przedsiębiorstwa zgodnie z art. 11 pkt 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
