Wielki problem małej wagi. Pisma procesowe nie będą już musiały być nadawane poleconym

Pisma procesowe składane za pośrednictwem poczty nie będą już musiały być nadawane listem poleconym. Skończy się sztuczne ich „odchudzanie”, byle się tylko zmieścić w limicie wagowym.

Niepozorna zmiana w art. 165 kodeksu postępowania cywilnego ma niebagatelne znaczenie dla praktyki. Dziś zgodnie z par. 2 tego przepisu za równoznaczne z wniesieniem pisma do sądu jest uznawane oddanie go „w formie przesyłki poleconej” w polskiej placówce operatora pocztowego lub w placówce podmiotu zajmującego się doręczaniem korespondencji na terenie UE. Kłopot w tym, że zgodnie z art. 45 ust. 1 pkt 1a ustawy – Prawo pocztowe (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 896 ze zm.) poczta świadczy usługi powszechne w postaci przesyłek listowych, w tym poleconych i z zadeklarowaną wartością, o wadze do 2000 g.

Pozew czy odpowiedź na niego, w skomplikowanej sprawie, np. o roboty budowlane, często stanowi plik dokumentów o wadze znacznie przekraczającej 2 kg. Większe przesyłki można co prawda nadać paczką, ale wtedy nie ma się gwarancji dochowania terminu, bo wówczas decydujący będzie nie moment nadania, ale wpływu do biura podawczego sądu.

Przymusowe odchudzanie

– Choćby ostatnio, aby zmieścić się w limicie wagowym, przed nadaniem pisma ważyliśmy je, wyciągaliśmy z niego plastikowe koszulki, zakładki, usuwaliśmy sznurki i udało nam się zejść do 1,98 kg. Niekiedy jednak to się nie udaje i wtedy często musimy jechać przez pół Polski tylko po to, by złożyć pismo osobiście – mówi mec. Agata Jóźwiak z kancelarii Wardyński i Wspólnicy.

Niekiedy pełnomocnicy świadomie składają np. okrojony pozew, licząc się z tym, że po prostu sąd wezwie ich do usunięcia braków, i wtedy załączają dalszą część dokumentacji. Inni decydują się na dzielenie pisma na kilka listów poleconych, co oczywiście zwiększa koszty, ale też niesie za sobą inne, znacznie poważniejsze ryzyka.

– Czasem dzieliliśmy pismo i przygotowywaliśmy kilka, a nawet kilkanaście przesyłek poleconych, oznaczając ich kolejność i dodając dodatkową informację dla sekretariatu sądu, że jest to jedna z kilku części. Było to rozwiązanie stosunkowo bezpieczne, ale niepraktyczne i powodujące problemy także po stronie sądu. Zdarzyło się nam, że sąd zarejestrował przesłane w dwóch przesyłkach części pozwu jako dwie nowe, równoległe sprawy – tłumaczy Szymon Jelonek, radca prawny w kancelarii SPCG.

Jak dodaje Przemysław Szmidt z Kancelarii Filipiak Babicz Legal, obszerne pisma przekraczające 2 kg stanowią istotny odsetek pism wnoszonych w postępowaniach cywilnych.

– Wprowadzenie obowiązku nadania ich w formie przesyłki poleconej faktycznie komplikowało nam logistykę procesową. Zwłaszcza w przypadku tych z wieloma załącznikami – przyznaje adwokat. – Żeby uniknąć ewentualnego sporu co do zachowania terminu, składamy pisma bezpośrednio w biurze podawczym sądu. Sytuacja się komplikuje, gdy trzeba złożyć pismo w innym mieście. Wtedy rozwiązaniem jest np. przesyłka konduktorska czy kurierska doręczana następnie przez wynajętego „woźnego” – dodaje ekspert.

Problem pojawił się 24 września 2021 r. Wówczas weszła w życie nowelizacja k.p.c. wykonująca wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie C 545/17. Tyle że TSUE zakwestionował to, że przepisy proceduralne uznają za równoznaczne z wniesieniem pisma procesowego do danego sądu jedynie złożenie go w placówce pocztowej jednego operatora wyznaczonego. Aby zrealizować wyrok, ustawodawca rozszerzył tę możliwość także na wszystkie inne podmioty zajmujące się doręczaniem korespondencji na terenie UE, ale jednocześnie – w stosunku do Poczty Polskiej – dodał wymóg nadania pisma przesyłką poleconą.

Teraz nowelizacja k.p.c., która czeka już na podpis prezydenta, usuwa z art. 165 par. sformułowanie „w formie przesyłki poleconej”.

Ważne potwierdzenie nadania

– Dla profesjonalnych pełnomocników to bardzo ważna zmiana. Pismo nadane jako paczka pocztowa w placówce Poczty Polskiej będzie równoznaczne ze złożeniem pisma w sądzie – mówi adwokat Ewa Podogrodzka-Maruszkin z firmy doradczej Olesiński i Wspólnicy. Jak tłumaczy, nadanie przesyłki u operatora publicznego ma na celu umożliwienie zachowania terminu bez konieczności osobistego składania pisma w sądzie, a stempel pocztowy powagą publicznego operatora potwierdza, że tego dnia pismo zostało nadane.

– Dlatego nie powinno mieć żadnego znaczenia, czy stempel ten zostaje przybity na przesyłce poleconej o wadze do 2 kg, czy paczce pocztowej powyżej 2 kg – dodaje mec. Podogrodzka-Maruszkin. Zwraca też uwagę, że nowelizacja jest korzystna dla tych pełnomocników, którzy wprawdzie ryzykownie nadali swoje pisma paczką, ale do dnia wejścia w życie nowelizacji nie otrzymali z sądu zwrotu tak złożonego pisma.

– Przepisy przejściowe nowelizacji przewidują, że jeżeli tak nadane pismo w formie paczki pocztowej na dzień wejścia w życie nowelizacji nie zostało prawomocnie zwrócone lub odrzucone przez sąd, to wywołuje ono skutki prawne z dniem nadania.

Jednocześnie, jak zauważa mec. Szymon Jelonek z kancelarii SPCG, choć nowelizacja rozwiązuje jeden problem, to niesie za sobą inne zagrożenia.

– Nowelizacja nadaje skutek doręczenia w zasadzie każdej formie przesyłki pocztowej (zamiast np. poszerzenia katalogu form przesyłek o zarejestrowaną paczkę). A w przypadku zwykłej, nierejestrowanej przesyłki, która jest po prostu wrzucana do skrzynki, nadawca nie otrzymuje potwierdzenia nadania – zwraca uwagę prawnik.

– Jeśli ktoś, np. strona postępowania niereprezentowana profesjonalnie, wybierze taką formę, to teoretycznie wnosi pismo do sądu. W praktyce jednak jeśli pismo zaginie, wykazanie tego będzie niezwykle trudne, a w niektórych przypadkach niemożliwe. Dlatego też przy wyborze formy przesyłki będzie należało zachować szczególną ostrożność – zaleca ekspert.©℗