Automatyczne uznawanie dokumentów pochodzących z innych państw UE oraz zapewnienie rozwiązań pozwalających zachować tożsamość dziecka trafiającego do pieczy zastępczej w innym państwie UE - to główne założenia projektu przepisów przyjętego we wtorek przez rząd.
Jak poinformowano w komunikacie po posiedzeniu rządu, przygotowany przez resort sprawiedliwości projekt nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego dostosowuje polskie prawo m.in. do unijnego rozporządzenia dotyczącego jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich.
Rozporządzenie UE zawiera m.in. przepisy dotyczące zachowania tożsamości dziecka w sytuacji, gdy jest prowadzone postępowanie w sprawie o umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej w innym państwie członkowskim niż państwo pochodzenia dziecka.
"Doprecyzowany zostanie właściwy przepływ informacji o tych postępowaniach pomiędzy Ministrem Sprawiedliwości a Ministrem Spraw Zagranicznych. Dzięki temu, organ centralny innego unijnego państwa może poinformować sąd lub właściwy organ, który rozważa możliwość umieszczenia dziecka, o bliskim związku dziecka z danym państwem członkowskim, w tym przekazać informacje na temat rodzica, krewnego lub innych osób, które byłyby odpowiednie do sprawowania opieki nad dzieckiem" - poinformowało Centrum Informacyjne Rządu.
We wtorkowym komunikacie resortu sprawiedliwości wskazano natomiast, że "ochrona praw dzieci jest niezwykle ważna dla polskich rodzin żyjących w krajach UE". "W samych Niemczech mieszka około 800 tys. Polaków mających wyłącznie obywatelstwo polskie. A osób, które mają podwójne obywatelstwo, polskie i niemieckie - około 1,5 mln. MS udziela pomocy polskim obywatelom, gdy za granicą są pozbawiani praw do wychowywania własnych dzieci, a dziecko trafia często do rodziny, w której nie mówi się po polsku. Pomoc ta była przez lata utrudniona, bo prośby o interwencję docierały do MS zazwyczaj, gdy dziecko umieszczono już w rodzinie zastępczej" - zaznaczono.
Jak z kolei podano w komunikacie CIR, w planowanej nowelizacji "chodzi także o sprawy związane z odpowiedzialnością rodzicielską oraz uprowadzeniem dziecka za granicę". "Charakter dokonywanych zmian ma na celu głównie uzupełnienie przepisów rozporządzenia UE i dostosowanie jego stosowania do zakresu właściwości polskich sądów" - dodano.
Jak wskazało CIR unijne rozporządzenie – w odniesieniu do objętych nim orzeczeń, porozumień oraz dokumentów urzędowych – wprowadza system tzw. automatycznej wykonalności. "Oznacza to, że dokumenty pochodzące z innych państw UE będą podlegały w Polsce uznawaniu i wykonaniu bez potrzeby przeprowadzenia specjalnego postępowania" - poinformowano.
"Rozwiązanie umożliwi sądowi – który na podstawie konwencji haskiej, dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, orzeka w sprawie powrotu dziecka – rozstrzygnięcia również co do władzy rodzicielskiej, kontaktów i alimentów. Przyspieszy to zakończenie sporu, bowiem obecnie konieczne jest przeprowadzenie odrębnego postępowania w sprawie odpowiedzialności rodzicielskiej w państwie dotychczasowego pobytu dziecka" - wskazano.
Jak wyliczono, jeżeli chodzi o tytuły prawne pochodzące z innych państw członkowskich, to - oprócz orzeczeń sądowych w sprawach małżeńskich o rozwód, separację, unieważnienie małżeństwa i w sprawach dotyczących władzy rodzicielskiej - rozporządzenie obejmuje też tytuły prawne wydane w trybie pozasądowym, np. zatwierdzone przez notariusza porozumienie stron dotyczące rozwodu.
Nowelizacja rozporządzenia Bruksela II bis dotyczącego jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej została przyjęta w maju 2019 r. Przepisy weszły w życie 1 sierpnia 2022 r. Regulacje zobowiązują państwa UE, by zachowywały prawa dziecka do tożsamości kulturowej, religijnej i językowej w postępowaniach o ustanowienie pieczy zastępczej. Dzieci mają trafiać do rodzin z podobnego kręgu kulturowego, a najlepiej do krewnych z kraju swego pochodzenia. O takie zmiany MS zabiegało na forum UE. (PAP)