Bez podstaw do anonimizacji

Zasady anonimizacji regulują:
• w zakresie orzeczeń sądów powszechnych – załącznik nr 5 do zarządzenia ministra sprawiedliwości z 19 czerwca 2019 r. w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej,
• w zakresie orzeczeń SN – załącznik nr 2 do zarządzenia nr 11/2012 I Prezesa Sądu Najwyższego z 10 kwietnia 2012 r. w sprawie anonimizacji i udostępniania orzeczeń SN oraz informacji o sprawach sądowych w SN.
W odniesieniu do orzeczeń związanych ze znakami towarowymi akty te są zbieżne. Oba wskazują, że zanonimizowana wersja orzeczenia powinna w jak największym stopniu zachować czytelność i nie pomijać żadnych treści natury ogólnej, a anonimizacji mają podlegać tylko te znaki towarowe i dzieła, które nie stanowią przedmiotu sprawy.
Płynie z tego wniosek, że jeżeli sprawa sądowa dotyczy naruszenia prawa do znaku towarowego lub oznaczenia (brak bowiem wskazania, że chodzi tylko o zarejestrowane znaki towarowe, tak samo jak występujące obok „dzieło” obejmuje kategorię szerszą niż „utwór”), nie ma podstaw do jego anonimizacji. W ujawnieniu tej informacji nie postrzega się żadnego naruszenia praw i interesów podmiotów sprawy (prawo do prywatności, ochrona danych osobowych), wręcz może ono mieć znaczenie dla właściwego zrozumienia treści orzeczenia.
Należy wyjaśnić, że termin „anonimizacja znaku towarowego” jest skrótem myślowym. W praktyce chodzi bowiem o anonimizację warstwy słownej znaku lub odniesienia słownego, pod którym występuje (w przypadku znaków graficznych). Orzeczenia są bowiem publikowane w bazach tylko w formie tekstowej.

Nadgorliwość szkodzi

Analiza orzeczeń prowadzi do wniosku, że powyższe reguły nie są respektowane. Znaki towarowe są anonimizowane na równi z innymi elementami mogącymi służyć identyfikacji strony postępowania. Określane są przez pierwszą literę i kropkę słownej wersji znaku.
Czasem prowadzi to do kuriozalnych rezultatów. Po pierwsze, czytelnik jest pozbawiony informacji o przedmiocie wyroku. Po drugie, wywody sądu bez wiedzy, o jakim znaku się on wypowiada, stają się nieczytelne. Po trzecie zaś, dociekliwy czytelnik i tak zdoła ustalić, z jakim znakiem ma do czynienia. Niemal zawsze bowiem można to zrobić na podstawie kontekstu i pozostałych informacji zawartych w wyroku (w powiązaniu z danymi z bazy Urzędu Patentowego).

Absurdalne skutki

Przykładem jest niedawno opublikowany wyrok SN z 23 marca 2022 r. (sygn. akt II CSKP 621/22) dotyczący wieloletniego sporu między dwoma producentami nawozów. Jej przedmiotem było używanie oznaczenia „Biohumus” oceniane w kontekście art. 10 o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz.1233), to jest jako wprowadzające w błąd oznaczanie towarów (choć pozwany legitymował się prawem do znaku towarowego na to oznaczenie).
TK milczy, sąd powszechny go wyręcza. Po uchyleniu orzeczenia sprawę powinien rozpoznać inny sędzia
TK milczy, sąd powszechny go wyręcza. Po uchyleniu orzeczenia sprawę powinien rozpoznać inny sędzia

Zobacz również
Wyrok został zanonimizowany i przedmiotowe oznaczenie występuje w nim jako „B.”. Doprowadziło to do powstania niezrozumiałych zdań typu: „Oznaczenie towaru przy użyciu określenia «B.» co do zasady sugeruje, że towar ten jest B. lub co najmniej zawiera składnik (substancję) o tej nazwie”. Bez ustalenia treści znaku towarowego czytelnik nie jest w stanie zrozumieć powyższego zdania i ocenić poprawności rozumowania sądu. Anonimizacja w takiej formie zaprzecza więc naczelnej regule anonimizacji: zachowaniu czytelności wyroku.
Poza tym akurat w tym przypadku oznaczenie można łatwo rozszyfrować, bo w pewnym miejscu czytamy: „Używając pojęcia «B.», przyjmuje się, że jest to produkt «bio» (…), zawierający substancje humusowe (…)”. Wiadomo więc bez większych poszukiwań, że w znaku występuje fraza „bio” oraz zapewne „humus”, a to już niweczy zastosowany zabieg.
W innych wyrokach odczytanie treści oznaczenia może być trudniejsze. W wyroku SN z 6 maja 2022 r. (sygn. akt II CSKP 457/22) dotyczącym importu równoległego produktów leczniczych występuje znak towarowy „B.”. W tym przypadku kontekst nie wystarczy i nie da się ustalić treści znaku w oczywisty sposób. Wytrwały czytelnik może jednak zagłębić się w bazę znaków Urzędu Patentowego i odnaleźć znaki zgłoszone do ochrony 27 listopada 1992 r. (w orzeczeniu podano datę pierwszeństwa).
Takie niemal detektywistyczne działania mogą wywoływać uśmiech na twarzy, ale są normą w świecie prawników specjalizujących się w prawie własności intelektualnej. ©℗