Upadek stablecoina Terra w maju 2022 r. pokazał, jak ważne jest zagwarantowanie odpowiedniego zabezpieczenia, na którym opiera się dane kryptoaktywo

Komisja Europejska kontynuuje prace nad pakietem regulacji dotyczących rynku kryptoaktywów (w ramach Rozporządzenia MiCA), w szczególności w zakresie ich emisji i oferowania na terenie Unii Europejskiej. Głównym celem regulacji jest ochrona inwestorów i utrzymanie stabilności finansowej przy zachowaniu atrakcyjności rynku europejskiego oraz sprzyjaniu innowacyjności.
W marcu 2022 r. prace nad MiCA weszły w fazę trialogu, tj. negocjacji nad ostatecznym brzmieniem rozporządzenia pomiędzy Parlamentem Europejskim, Komisją Europejską i Radą UE. 30 czerwca 2022 r. Rada UE w swoim komunikacie prasowym poinformowała, że instytucje te doszły do porozumienia w sprawie treści i kształtu nowych regulacji. Niestety projekt w finalnej wersji nie został do tej pory udostępniony, dlatego poniższa analiza wciąż bazuje na trzech wersjach rozporządzenia.

Emisja i oferta kryptoaktywów

Rozporządzenie wprowadza reżim prawny emisji i oferowania kryptowaktywów na zasadach analogicznych jak dla rynku papierów wartościowych, uregulowany m.in. w kodeksie spółek handlowych, ustawie o obrocie instrumentami finansowymi i ustawie o ofercie publicznej. Znana wersja projektu rozporządzenia rozróżnia emitenta kryptoaktywów (którym może być też osoba fizyczna) od oferenta składającego ofertę publiczną nabycia kryptoaktywów skierowaną do osób trzecich. Należy zwrócić uwagę, że emitent i oferent mogą się pokrywać, jednakże aby mogła być przeprowadzona oferta publiczna kryptoaktywów, podmiot ten musi być możliwą do zidentyfikowania osobą prawną.
Wymogów MiCA w zakresie oferowania kryptoaktywów nie stosuje się do kryptoaktywów oferowanych nieodpłatnie i co do zasady wydobywanych (tzw. mining). Należy wskazać, że zakres wyłączeń jest obecnie elementem dyskusji. W zależności od wersji projektu zaproponowano m.in. wyłączenie z zakresu regulacji oferowania tokenów NFT czy funkcjonujących już tokenów użytkowych czy też ze względu na wartość oferty lub liczbę osób, do której jest skierowana, analogicznie jak w funkcjonujących obecnie przepisach dotyczących ofert papierów wartościowych. Szczególnymi regulacjami mają być objęte kryptoaktywa powiązane z aktywami (tzw. stablecoiny).
Oferenci kryptoaktywów będą zobowiązani do działania w sposób uczciwy, rzetelny i profesjonalny oraz równego traktowania inwestorów, a także identyfikowania i zapobiegania konfliktom interesów, które to szczegółowe obowiązki zostaną określone w przyszłości w unijnych rozporządzeniach delegowanych. Konsumenci, na podstawie regulacji MiCA będą mieli prawo do wycofania z udziału w ofercie w ciągu 14 dni od dnia wyrażenia zgody.
Z uwagi na infrastrukturalną złożoność i ekonomiczne znaczenie stablecoinów, na ofertę publiczną tego typu kryptoaktywów został przewidziany wymóg uzyskania zezwolenia organu regulacyjnego. Emitenci będą zobowiązani do przedstawienia we wniosku o zezwolenie m.in. opisu modelu biznesowego, zasad zarządzania oraz wielu wewnętrznych polityk organizacyjnych i technicznych, planów ciągłości działania czy mechanizmów kontroli wewnętrznej.

Dokument informacyjny

Rozporządzenie przewiduje również akt o celu tożsamym z prospektami i memorandami emisyjnymi, wymaganymi przy emisji instrumentów finansowych na podstawie ustawy o ofercie publicznej. Takim aktem będzie dokument informacyjny (white paper), który powinien zawierać szczegółowe opisy emitenta i całego projektu danego kryptoaktywa, włącznie z opisem praw i obowiązków inwestorów czy informacjami na temat wykorzystywanej technologii i standardów bazowych. Powinien również zawierać ostrzeżenie o ryzykach wiążących się z inwestycją w kryptoaktywa.
Dokument informacyjny będzie musiał zostać zgłoszony do właściwego organu regulacyjnego oraz podany do publicznej wiadomości. Wszelkie zmiany w udostępnionym już dokumencie informacyjnym będą się wiązały z koniecznością przejścia dodatkowych procedur. Co więcej, organy zarządcze oferenta mogą być odpowiedzialne za wszelkie szkody inwestorów powstałe na skutek niekompletnych, nierzetelnych lub niejasnych informacji zamieszczonych w dokumencie informacyjnym.
Podobnie jak w zakresie samych zasad oferty, również w zakresie dokumentu informacyjnego bardziej rygorystyczne wymogi zostały nałożone na oferentów stablecoinów.

Rezerwa aktywów

MiCA kładzie szczególny nacisk na status emitentów stablecoinów. Upadek słynnego stablecoina Terra w maju 2022 r. pokazał, jak ważne jest zagwarantowanie odpowiedniego zabezpieczenia, na którym opiera się dane kryptoaktywo. Emitent stablecoinów odgrywa w tym wszystkim rolę coraz bardziej podobną do banku, przyjmując od ludzi znaczne depozyty i gwarantując ich stabilność. W tym celu MiCA przewiduje nałożenie na tego typu emitentów wymogów w zakresie funduszy własnych oraz rezerwy aktywów – emitenci powinni przez cały czas dysponować funduszami własnymi na poziomie co najmniej 350 tys. euro lub 2 proc. średniej kwoty aktywów rezerwowych, obliczanych w sposób niemal tożsamy z zasadami CRR przewidzianymi dla banków.
Aby zagwarantować stabilizację stablecoinów, emitenci będą zobowiązani do utrzymywania rezerw aktywów oddzielonych od funduszy własnych, odpowiednio przechowywanych przez dostawcę usług w zakresie kryptoaktywów lub instytucję kredytową, poddawanych audytowi i inwestowanych tylko w określone instrumenty finansowe o wysokiej płynności. Dodatkowo emitenci będą zobowiązani wdrożyć wiele regulacji wewnętrznych opisujących politykę zarządzania rezerwą aktywów.
Należy przy tym zauważyć, że powyższe regulacje dotyczą jedynie stablecoinów opartych na aktywach. Nie będą się więc odnosiły do stablecoinów algorytmicznych, które utrzymują stabilną wartość tokena dzięki wykorzystaniu jedynie protokołów informatycznych, tak jak to miało miejsce w przypadku Terra.

Zakończenie i wprowadzenie zmian

Projektowane zmiany nadają emisji i oferowaniu kryptoaktywów reżim prawny zbliżony do ofert publicznych instrumentów finansowych. Co więcej, nadadzą one emitentom stablecoinów status niemal instytucji zaufania publicznego, nakładając na nie wymogi zbliżone do banków. Jeżeli proces legislacyjny nie napotka żadnych opóźnień, nowe przepisy będą obowiązywać na terenie całej Unii Europejskiej bez konieczności ich implementacji od początku 2024 r. Oznacza to, że spółki chcące emitować lub oferować kryptoaktywa będą musiały spełnić wiele nowych norm regulacyjnych, takich jak implementacja wielu skomplikowanych polityk wewnętrznych, uzyskanie zezwolenia czy sporządzenie dokumentu informacyjnego. Wiąże się to z przygotowaniem obszernych dokumentacji oraz prowadzeniem postępowań licencyjnych przed organem nadzoru. ©℗
Emitenci będą zobowiązani do przedstawienia we wniosku o zezwolenie m.in. opisu modelu biznesowego, zasad zarządzania oraz wielu wewnętrznych polityk organizacyjnych i technicznych, planów ciągłości działania czy mechanizmów kontroli wewnętrznej