Adwokatura przygotuje materiały dla członków samorządu, które pozwolą im łatwiej dostosować się do wymogów ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 593 ze zm.; dalej: ustawa AML).
Ustawa zobowiązuje profesjonalnych pełnomocników do informowania organów powołanych do zwalczania procedery prania pieniędzy o tzw. beneficjentach rzeczywistych, do których trafiają pieniądze. Rozwiązanie to od początku budziło obawy samorządów prawniczych, gdyż może być furtką dla organów ścigania do naruszania tajemnicy obrończej, adwokackiej i radcowskiej.
Samorząd adwokacki postanowił przyjść swoim członkom z pomocą. Naczelna Rada Adwokacka (NRA) opracowała projekt uchwały w sprawie szczegółowych wymogów wynikających z ustawy AML dotyczących świadczenia pomocy prawnej. Dokument doprecyzowuje pojęcia stosowane w ustawie z uwzględnieniem specyfiki pracy adwokata. Przykładowo w par. 5 podkreślono, że dokumentacja AML (od ang. anti-money laundering) jest objęta tajemnicą adwokacką, a w przypadku świadczenia pomocy prawnej polegającej na obronie w sprawie karnej lub karnej skarbowej – tajemnicą obrończą. Może być udostępniona uprawnionym organom władzy wyłącznie na podstawie i w trybie określonym przepisami ustawy AML. A jeżeli jakaś konkretna dokumentacja nie może być przekazana właściwym organom, adwokat musi umieścić na niej widoczną adnotację do wyłączenia z art. 41 ust. 3 lub art. 75 tej ustawy.
Adwokat jest też zobowiązany przez ustawę do sporządzenia wewnętrznej procedury w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (art. 50). Projekt uchwały NRA precyzuje, że w przypadku wykonywania zawodu w spółce możliwe jest sporządzenie jednej procedury dla całości praktyki.
Adwokat może też powierzyć podmiotowi zewnętrznemu prowadzenie dokumentacji AML lub wykonywanie w swoim imieniu innych obowiązków wynikających z ustawy. Wymagane jest jednak przy tym spełnienie kilku dodatkowych warunków. Po pierwsze podmiot zewnętrzny musi złożyć adwokatowi oświadczenie obejmujące zobowiązanie do zachowania w tajemnicy wszelkich informacji, o których może się dowiedzieć w związku z wykonywaniem tych czynności. Drugi warunek przewidziano w art. 47 ustawy AML, który stanowi, że instytucje obowiązane do przekazywania informacji mogą korzystać z usług podmiotu trzeciego, jeśli niezwłocznie przekaże on na żądanie instytucji obowiązanej niezbędne informacje oraz dokumenty.
W projekcie uchwały NRA można znaleźć m.in. zalecenie, by w umowie depozytu na poczet wpłaty poręczenia, naprawienia szkody lub kary grzywny zastrzegać, że po postawieniu zarzutów osobie, na potrzeby której deponowane są pieniądze, polecenie wypłaty w innym celu lub wypowiedzenie umowy depozytu nie będzie możliwe bez przedstawienia: postanowienia o umorzeniu postępowania przygotowawczego, prawomocnego wyroku uniewinniającego, postanowienia o warunkowym umorzeniu postępowania (jeśli nie wynika z niego obowiązek naprawienia szkody) lub wyroku skazującego (z którego też taki obowiązek nie wynika). Brak któregoś z tych dokumentów upoważnia adwokata do wpłaty tych środków na depozyt sądowy, niezależnie od dyspozycji klienta.
Jak poinformował DGP Przemysław Rosati, prezes NRA, oprócz samej uchwały adwokatura zamierza przygotować jeszcze odpowiednie instrumentarium i wzory dokumentów, z których adwokaci będą mogli korzystać, wykonując obowiązki wynikające z ustawy.
