Sąd nie jest zwolniony z obowiązku sporządzenia uzasadnienia gwarantującego prawo strony do rzetelnego procesu. Jeżeli więc uzna, że prawo to dozna uszczerbku, powinien odstąpić od formularza i sporządzić uzasadnienie w dotychczasowej formie. Do takich wniosków doszedł Sąd Apelacyjny w Szczecinie.
Uzasadnienie jego stanowiska niedawno zostało opublikowane.
Zgodnie z kodeksem postępowania karnego uzasadnienie wyroków zapadających w sprawach karnych, w tym także wyroków sądów odwoławczych, sporządza się na formularzu. Treść formularza została zaś ustalona na mocy rozporządzenia ministra sprawiedliwości w sprawie wzorów formularzy uzasadnień wyroków oraz sposobów ich wypełniania (Dz.U. z 2019 r. poz. 2349).
Szczeciński sąd apelacyjny zauważa, że regulacja ta miała na celu uproszczenie i ujednolicenie formy uzasadnień wyroków. Jednocześnie jednak zaznacza, że zwalnia to sądy od obowiązku takiego sporządzenia uzasadnienia, aby gwarantowało ono prawo strony do rzetelnego procesu, o którym to prawie mowa zarówno w konstytucji, jak i w europejskiej konwencji praw człowieka. Dlatego też uzasadnienie musi być sporządzone w taki sposób, aby jego treść umożliwiała analizę motywów, którymi kierował się sąd, i dawała szansę podniesienia zarzutów zwalczających takie stanowisko.
Szczeciński SA przypomina, że na ten temat wypowiadał się także Trybunał Konstytucyjny, „jeszcze we właściwym składzie”. W wyroku z 2006 r. mówił bowiem, że „uzasadnienie orzeczeń jest decydującym komponentem prawa do rzetelnego procesu sądowego i podstawą kontroli zewnętrznej orzeczenia przez organ wyższej instancji, bowiem dokumentuje argumenty przemawiające za przyjętym rozstrzygnięciem” (sygn. akt SK 30/05).
Biorąc te wszystkie okoliczności pod uwagę, SA odstąpił od sporządzenia uzasadnienia na formularzu. Jak wskazał, sprawa, która przed nim zawisła, obejmowała trzy apelacje odnoszące się do tego samego czynu, a część okoliczności i dowodów się zazębiała. W takim przypadku sporządzenie uzasadnienia na ministerialnym formularzu doprowadziłoby do tego, że stałoby się ono zupełnie nieczytelne.
orzecznictwo
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 25 marca 2022 r., sygn. akt II AKa 221/21 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
