Europejski Trybunał Praw Człowieka zakomunikował polskiemu rządowi aż 20 spraw dotyczących niezależności wymiaru sprawiedliwości.
Przypomnijmy, że na podstawie art. 54 par. 2 regulaminu ETPC komunikat do rządu państwa członkowskiego Rady Europy może skierować przewodniczący sekcji lub cała izba. Wysłanie takiego komunikatu oznacza, że trybunał nie uznał skargi za niedopuszczalną. Komunikując sprawę rządowi, ETPC prosi go jednocześnie o przedstawienie uwag dotyczących skargi.
Wszystkie zakomunikowane Polsce skargi wpłynęły w latach 2020–2022. Aż 13 dotyczy mianowania sędziów przez Krajową Radę Sądownictwa po zmianach z 2017 r. (tzw. neo-KRS), co miało nastąpić z „naruszeniem prawa do niezależnego sądu ustanowionego ustawą”. Chodzi tu o sprawy rozstrzygnięte ostatecznie w Izbie Cywilnej Sądu Najwyższego. Czternasta sprawa dotyczy postępowania dyscyplinarnego przed Izbą Dyscyplinarną SN, która zdaniem skarżącego również nie spełnia wymogów niezależnego sądu. Cztery następne odnoszą się do sędziów, którzy bezskutecznie ubiegali się o wakujące stanowisko w innym sądzie, a ich odwołania od decyzji KRS rozpatrywała Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN. Tutaj również podważane jest to, czy spełnia ona wymagania dla „niezależnego sądu ustanowionego ustawą”. Ostatnie z zakomunikowanych spraw odnoszą się do działań neo-KRS – w jednym przypadku nie wyraziła ona zgody na dalsze orzekanie sędziemu, który ukończył 65 lat, a w drugim nie przedstawiła Prezydentowi RP rekomendacji skarżącego do SN.
Europejski Trybunał Praw Człowieka już kilkakrotnie wypowiadał się na temat niezależności polskiego wymiaru sprawiedliwości – w kontekście zarówno nowych izb i sędziów SN, jak i KRS. Wskazać można tu takie głośne sprawy jak: Grzęda przeciwko Polsce (nr skargi 43572/18), Reczkowicz przeciwko Polsce (nr skargi 43447/19) czy Dolińska-Ficek i Ozimek przeciwko Polsce (nr skarg 49868/19 i 57511/19). ©℗
