Każdy obywatel Rzeczpospolitej Polskiej ma prawo do odbycia służby w obcym wojsku lub obcej organizacji wojskowej. Ale... Odbywa się to za każdorazową zgodą odpowiedniego ministra, w zależności od sytuacji – obrony narodowej lub spraw wewnętrznych.

Wojna w Ukrainie a udział polskich obywateli

Od kilku dni władze ukraińskie apelują do społeczności międzynarodowej o wzięcie udziału w walce z Rosją w ochotniczych legionach. Legiony te tworzone są na terenie objętym działaniami zbrojnymi a także poza granicami Ukrainy. Na froncie walczą już między innymi Gruzini, a także prawdopodobnie Białorusini. Z doniesień międzynarodowych mediów wynika, że na tereny walk przybywają także Ukraińcy z całej Europy, posiadający podwójne obywatelstwo. Szczególnie z Niemiec i Wielkiej Brytanii.
W sieci opublikowano również pierwsze informacje o formowaniu polskich oddziałów prywatnych, które mogłyby wziąć udział w walkach z Rosjanami. Jak donosi Wirtualna Polska ponad 30 osób zebrał Jan Plewka, instruktor strzelectwa znany w środowisku posiadaczy broni. W jego oddziale znaleźli się także Niemcy i Brytyjczycy. "Nie mam wątpliwości, że w tej wojnie zagrożona jest także Polska i cała Unia Europejska. Chcemy szkolić ich wojsko, pomagać w ewakuacji cywilów lub po prostu walczyć, przyłączając się do obrony Kijowa" - mówi Wirtualnej Polsce Plewka.
Pojawiają się jednak pytania, czy polscy obywatele mogą brać udział w działania zbrojnych, obcym wojsku, poza granicami naszego kraju. Wbrew pozorom jest to możliwe, choć trzeba spełnić szereg warunków oraz złożyć odpowiedni wniosek do MON lub MSWiA.

Byli żołnierze rzadko składają wnioski

- Minister Obrony Narodowej udziela ewentualnej zgody w zakresie służby poza granicami wyłącznie byłym żołnierzom zawodowym. Zapytaliśmy MON czy na przestrzeni ostatnich lat było zainteresowanie tego typu służbą. - Rozpatrywanie spraw przez Ministra Obrony Narodowej ma charakter incydentalny. W ostatnich 7 latach wydano dziewięć decyzji, w tym pięć udzielających zgody na służbę w obcej armii lub obcej organizacji wojskowej – poinformowało gazetaprawna.pl biuro prasowe MON. Jednocześnie wskazało, że były to osoby, które posiadają przydziały kryzysowe, przydziały mobilizacyjne, pracownicze przydziały mobilizacyjne lub przydziały organizacyjno-mobilizacyjne. Tym samym informacja o okolicznościach w których armiach i formacjach wojskowych świata brały udział jest objęta klauzulą niejawności w oparciu o przepisy ustawy z 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych.
Na dzień 3 marca żaden wniosek w sprawie wyrażenia zgody na służbę w obcym wojsku nie wpłynął do Ministra Obrony Narodowej i nie jest rozpatrywany.

Jak uzyskać zgodę na służbę w obcym wojsku lub obcej organizacji wojskowej?

Zgodnie z ustawą z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2021 r. poz. 372) oraz rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie trybu udzielania obywatelom polskim zgody na służbę w obcym wojsku lub w obcej organizacji wojskowej (Dz. U. Nr 68 poz. 438 i z 2021 r. poz. 557):
Obywatel polski może przyjąć służbę w obcym wojsku lub obcej organizacji wojskowej za zgodą ministra właściwego do spraw wewnętrznych, a w przypadku byłych żołnierzy zawodowych za zgodą Ministra Obrony Narodowej.
Zgody udziela się wyłącznie na pisemny wniosek obywatela polskiego, sporządzony według wzoru, złożony do właściwego organu.
Co ważne o uzyskanie zgody nie muszą wnioskować obywatele polscy będący jednocześnie obywatelami innego państwa, jeżeli stale zamieszkują na jego terytorium i zamierzają przyjąć służbę w siłach zbrojnych lub organizacji wojskowej tego państwa.

Jakie dokumenty musi zawierać wniosek?

Zgodnie z przepisami do wniosku należy załączyć:
- zaświadczenie o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego,
- zaświadczenie właściwego naczelnika właściwego urzędu skarbowego o braku zaległości podatkowych,
- zaświadczenie właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego o braku zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne,
- zaświadczenie z Krajowego Rejestru Sądowego o niefigurowaniu w rejestrze dłużników niewypłacalnych,
- oświadczenie wnioskodawcy (na piśmie), że nie jest ujawniony w Krajowym Rejestrze Zadłużonych,
- potwierdzenie dokonania zapłaty opłaty skarbowej.





Poprawnie wypełniony wniosek wraz z załącznikami należy przesłać pocztą na adres: Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, w terminie nie późniejszym niż na około 3 miesiące przed planowanym terminem rozpoczęcia wnioskowanej służby.
W przypadku byłych żołnierzy zawodowych wniosek (wraz z załącznikami) należy kierować do Ministra Obrony Narodowej za pośrednictwem właściwej wojskowej komendy uzupełnień.

Kto może starać się o odbycie służby wojskowej w obcej armii?

Zgoda na służbę może być udzielona obywatelowi polskiemu tylko w przypadku, gdy:
- Posiada uregulowany stosunek do służby wojskowej (w Polsce).
- Nie jest żołnierzem w czynnej służbie wojskowej oraz nie posiada nadanego przydziału kryzysowego, przydziału mobilizacyjnego, pracowniczego przydziału mobilizacyjnego lub przydziału organizacyjno-mobilizacyjnego, a właściwy wojskowy komendant uzupełnień nie prowadzi postępowania w sprawie nadania temu obywatelowi któregokolwiek z tych przydziałów.
- Spełnione są łącznie następujące warunki: służba ta nie narusza interesów Rzeczypospolitej Polskiej, służba nie jest zakazana przez prawo międzynarodowe, służba nie wpłynie na zadania wykonywane przez Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej oraz nie zachodzi przeszkoda, o której mowa w pkt 2.

Kiedy zgoda nie zostanie udzielona?

Przede wszystkim zgody nie udziela się w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny oraz w razie wprowadzenia na całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stanu wojennego lub stanu wyjątkowego.
Ponadto nie udziela się zgody obywatelowi polskiemu, pomimo spełnienia innych warunków, który został przeniesiony do rezerwy wskutek uznania przez właściwą komisję lekarską za niezdolnego do czynnej służby wojskowej w czasie pokoju (kat. „D”) lub wojny (kat, „E”). Dotyczy to też osób, które z różnych powodów, unikały do tej pory uregulowania stosunku do powszechnej służby wojskowej. Na pozytywne rozpatrzenie wniosku nie mają co liczyć także obywatele, którzy zostali skazani prawomocnym wyrokiem sądu na karę co najmniej jednego roku pozbawienia wolności, w tym także z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, odbywają karę pozbawienia lub ograniczenia wolności lub oczekują na jej wykonanie. Co ciekawe ochotnik nie może mieć zaległości podatkowych lub zalegać z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne, oraz być wpisanym do rejestru dłużników niewypłacalnych Krajowego Rejestru Sądowego lub ujawniony w Krajowym Rejestrze Zadłużonych.
WAŻNE:
Kto, będąc obywatelem polskim, przyjmie bez zgody właściwego organu obowiązki wojskowe w obcym wojsku lub obcej organizacji wojskowej, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 - art. 141 §1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1444 i 1517).