Wspólnota mieszkaniowa ma dostęp do drogi publicznej po terenie należącym do spółdzielni mieszkaniowej, gdy ma prawo korzystania z dróg i infrastruktury wewnętrznej osiedla, ponieważ partycypuje w kosztach ich utrzymania – uznał w uchwale Sąd Najwyższy.

Sprawa dotyczyła służebności gruntowej drogi koniecznej. Jej ustanowienia domagała się wspólnota zajmująca blok na osiedlu znajdującym się na gruntach spółdzielni mieszkaniowej. Ponieważ budynek stoi w środku osiedla, członkowie wspólnoty twierdzili, że nie mają dostępu do drogi publicznej, bo z każdej strony są otoczeni gruntami spółdzielni. Ta ostatnia wniosła o oddalenie wniosku, argumentując, że budynek i teren wspólnoty przylegają do ulicy, która jest wprawdzie osiedlową drogą wewnętrzną, ale nie jest niczym zagrodzona, wspólnota ma do niej swobodny dostęp i przez tę właśnie ulicę ma dojazd do drogi publicznej.
Sąd rejonowy oddalił wniosek wspólnoty, podzielając większość argumentów spółdzielni. Rozpoznający apelację sąd okręgowy dostrzegł jednak w sprawie istotny problem prawny – zgodnie z art. 4 ust. 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1208) właściciele lokali znajdujących się poza zasobami spółdzielni są obowiązani uczestniczyć w wydatkach związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni, które są przeznaczone do wspólnego korzystania przez osoby zamieszkujące w określonych budynkach lub osiedlu. Obowiązki te wykonują przez uiszczanie opłat. Właściciele lokali spoza spółdzielni mają też obowiązek partycypować w wydatkach związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni, które są przeznaczone do wspólnego korzystania przez osoby zamieszkujące w określonym budynku lub osiedlu na podstawie zawartej ze spółdzielnią umowy zgodnie z art. 241 ust. 6 ustawy. Skoro więc osoby będące właścicielami mieszkań, które są poza zasobami spółdzielni, ale znajdują się na osiedlu należącym do tej spółdzielni, mają obowiązki w zakresie łożenia na utrzymanie osiedlowej infrastruktury (z której mogą, a niekiedy wręcz muszą korzystać), to powstaje pytanie – czy taka nieruchomość ma odpowiedni dostęp do drogi publicznej właśnie przez infrastrukturę spółdzielni (z której właściciele korzystają i też ją finansują).
Kwestię tę przedstawiono do rozpoznania Sądowi Najwyższemu, który stwierdził w uchwale, iż nieruchomość, której właścicielowi przysługuje wynikające z art. 4 ust. 4 oraz 241 ust. 6 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych uprawnienie do korzystania z dróg wewnętrznych łączących się z drogą publiczną, ma odpowiedni dostęp do drogi publicznej w rozumieniu art. 145 par. 1 kodeksu cywilnego. Wniosek o służebność drogi koniecznej jest w takim wypadku bezprzedmiotowy – ale tylko wtedy, gdy wspólnota musi mieć prawo do korzystania z dróg i dojść należących do spółdzielni, zwłaszcza gdy także ponosi koszty ich utrzymania.©℗

orzecznictwo

Uchwała Sądu Najwyższego z 28 stycznia 2022 r., sygn. akt III CZP 19/22 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia