Już dziś Trybunał Konstytucyjny ma się pochylić nad kolejnym wnioskiem prokuratora generalnego kwestionującym zgodność z polską ustawą zasadniczą Europejskiej konwencji praw człowieka (EKPC). Tymczasem, jak się wczoraj okazało, na kilka dni przed tą datą (14 stycznia br.) PG złożył w TK uzupełnienie wniosku, a Sejm dokładnie w tym samym dniu podjął swoje krytyczne wobec EKPC, liczące ponad 90 stron stanowisko.

Na te fakty zwrócił uwagę w mediach społecznościowych Mirosław Wróblewski, który w postępowaniach przed TK reprezentuje rzecznika praw obywatelskich. Jego zdaniem styczniowe pismo PG jest „w istocie nowym wnioskiem”.
Mająca się odbyć dziś rozprawa nie będzie pierwszym sądem nad EKPC. Już w listopadzie ub.r. TK zakwestionował bowiem art. 6 konwencji mówiący o prawie do sądu (sygn. akt K 6/21). Wówczas – również na wniosek PG – trybunał stwierdził niekonstytucyjność wskazanego przepisu w zakresie, w jakim pozwala on trybunałowi w Strasburgu dokonywać badania legalności wyboru sędziów TK. Uznał również, że zaskarżony przepis konwencji narusza konstytucję w zakresie, w jakim pojęciem „sąd” pozwala objąć TK. Wniosek PG był niejako odpowiedzią na wydanie w maju ub.r. przez Europejski Trybunał Praw Człowieka wyroku w sprawie Xero Flor przeciwko Polsce. Stwierdzono w nim, że Polska naruszyła Europejską konwencję, gdyż TK orzekał w jednej ze spraw w składzie, w którym zasiadał tzw. sędzia dubler (chodziło o Mariusza Muszyńskiego).
Ocena statusu sędziów przez ETPC. Trybunał Konstytucyjny ogłosił przerwę
Ocena statusu sędziów przez ETPC. Trybunał Konstytucyjny ogłosił przerwę

Zobacz również
Teraz Zbigniew Ziobro chce m.in., aby TK, poprzez szersze zakwestionowanie EKPC, zablokował badanie przez sądy polskie i międzynarodowe – w celu stwierdzenia, czy mamy do czynienia z sądem ustanowionym ustawą – ustaw dotyczących ustroju sądownictwa, właściwości sądów oraz Krajowej Rady Sądownictwa (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 269). Na początku PG wskazywał, że jest to niezgodne z art. 188 ust. 1 konstytucji, który mówi o tym, że TK orzeka w sprawach zgodności ustaw i umów międzynarodowych z ustawą zasadniczą. Na kilka dni przed rozprawą uzupełnił jednak tę część wniosku i wskazał, że takie badanie jest niezgodne także z ust. 2 wskazanego przepisu konstytucji, zgodnie z którym TK orzeka także w sprawach „zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie”.
Żądania zawarte we wniosku PG zostały poparte przez Sejm. Izba niższa parlamentu także domaga się stwierdzenia niekonstytucyjności mówiącego o prawie do sądu art. 6 konwencji. Oba podmioty nie kryją się z tym, że nie chodzi tutaj o treść przepisu, a wykreowane – ich zdaniem – przez Europejski Trybunał Praw Człowieka na jego podstawie normy. Chodzi oczywiście o te wyroki ETPC, które uderzają w przeprowadzone przez obecną ekipę rządzącą zmiany w zakresie wymiaru sprawiedliwości, lub te, które zdaniem PG i Sejmu negują zasadnicze skutki orzeczeń polskiego TK. „ETPC nie może swobodnie oceniać i wybierać, które spośród wyroków Trybunału Konstytucyjnego aprobuje i uznaje, a które uznaje za arbitralne, zatem możliwe do pominięcia przy dokonywaniu ustaleń” – pisze w swoim wniosku Zbigniew Ziobro. Z kolei Sejm podkreśla, że pożądane jest jednoznaczne przesądzenie przez TK „swoistej nadbudowy normatywnej nad art. 6 Konwencji, będącej przejawem aktywizmu ETPC”. Zdaniem izby istota problemów podnoszonych we wniosku PG sprowadza się do oceny, czy w świetle polskiej ustawy zasadniczej ETPC może kształtować treść umowy międzynarodowej, której ratyfikacja przez państwo polskie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, a także treść ustawową obejmującą ustrój i właściwość sądów oraz postępowanie przed sądami. Zdaniem Sejmu – nie może.
Inaczej niż Sejm na wniosek PG patrzy RPO. W jego ocenie postępowanie przed TK powinno zostać umorzone z uwagi na niedopuszczalność wydania orzeczenia. ©℗