Najważniejsze organizacje pozarządowe i środowiska prawnicze w Polsce wydały wspólne oświadczenie w sprawie konsekwencji orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości, dotyczących systemu dyscyplinarnego wobec sędziów w Polsce.
- Tylko rzetelna informacja o skutkach wspomnianych orzeczeń sądu w Luksemburgu – pozbawiona politycznej retoryki – przyczyni się do pełnego zrozumienia ostatnich wydarzeń oraz skutków, jakie wynikają z tych rozstrzygnięć dla organów państwa – piszą przedstawiciele 14 organizacji prawniczych.
Sygnatariusze oświadczenia przypominają, że przystępując do Unii Europejskiej, Polska zobowiązała się do stosowania prawa unijnego w całości i wykonywania orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości.
Polska, przystępując do Unii Europejskiej, zobowiązała się do:
- przestrzegania prawa Unii w całości, w tym interpretacji tego prawa wynikającej z orzecznictwa TSUE;
- uznawania kompetencji TSUE do wyłącznej interpretacji prawa Unii oraz orzekania w sprawie skarg na państwa członkowskie, a także do zarządzania środków tymczasowych w toku postępowań przeciwko państwom członkowskim;
- pełnego wykonywania orzeczeń TSUE przez wszystkie organy państwa – bezzwłocznie i w najkrótszym możliwym terminie oraz bez konieczności oczekiwania na zmianę zakwestionowanych przepisów przez ustawodawcę.
Niewykonanie orzeczeń TSUE – czytamy – może spowodować nałożenie na Polskę kar pieniężnych, wypłatę odszkodowań przez Skarb Państwa i uruchomienie mechanizmu „pieniądze za praworządność”. Dodatkowo, może stanowić podstawę odpowiedzialności karnej funkcjonariuszy publicznych. Konkretne obowiązki związane z wykonaniem orzeczeń TSUE dotyczą m.in. Pierwszego Prezesa SN, KRS w obecnym składzie, rzeczników dyscyplinarnych i prokuratury, sądów dyscyplinarnych oraz prezesów sądów.
Autorzy oświadczenia odnoszą się także do kwestii związanych z organizacją wymiaru sprawiedliwości przez państwa członkowskie i związaną z nim niezawisłością sędziów.
Jak przypominają „państwa członkowskie mają obowiązek zagwarantować niezależność sądów i niezawisłość sędziów. Kwestia ta nie dotyczy organizacji wymiaru sprawiedliwości. Niezależności i niezawisłości nie można bowiem w żaden sposób „organizować”.
„Państwa członkowskie mają pełną swobodę, jeśli chodzi o wybór struktury sądów, właściwych procedur sądowych, zasad powoływania sędziów, ich wynagradzania czy odpowiedzialności dyscyplinarnej – o ile takie rozwiązania, rozpatrywane jako całość, będą spełniać wymogi skutecznej ochrony sądowej, w tym gwarancje niezawisłości sędziowskiej” – czytamy w oświadczeniu
Sygnatariusze oświadczenia:
Forum Obywatelskiego Rozwoju – FOR
Archiwum Osiatyńskiego
Stowarzyszenie Adwokackie „Defensor Iuris”
Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia”
Krakowski Instytut Prawa Karnego
Helsińska Fundacja Praw Człowieka
Stowarzyszenie Sędziów „Themis”
Stałe Prezydium Forum Współpracy Sędziów
Stowarzyszenie Prokuratorów „Lex Super Omnia”
Amnesty International Polska
Ogólnopolskie Stowarzyszenie Sędziów Sądów Administracyjnych
INPRIS – Instytut Prawa i Społeczeństwa
Stowarzyszenie im. Profesora Zbigniewa Hołdy Wolne Sądy