Mąż, powołując się na pogarszający się psychiczny stan zdrowia małżonki, domagał się jej ubezwłasnowolnienia. Sąd Okręgowy, opierając się na opinii biegłego lekarza, uznał, że zachodzi potrzeba ubezwłasnowolnienia całkowitego, gdyż z powodu choroby psychicznej żona wnioskodawcy nie może kierować swym postępowaniem.
Uczestniczka postępowania wniosła od tego rozstrzygnięcia apelację. Argumentowała, że jej mąż złożył wniosek tylko z powodu konfliktu między nimi, a ubezwłasnowolnienie nie ma służyć jej dobru. Ponadto wskazywała, że sąd rozpoznający wniosek nie wziął pod uwagę, iż jej małżonek był wielokrotnie karany, jest uzależniony od alkoholu i był leczony psychiatrycznie. Uczestniczka podkreślała, że z powodu zachowania wnioskodawcy nie ma gdzie mieszkać, a ubezwłasnowolnienie ma doprowadzić do umieszczenia jej w szpitalu psychiatrycznym, mimo że w aktualnym stanie zdrowia może opuścić szpital i normalnie funkcjonować.
Sąd apelacyjny uwzględnił apelację. Podkreślił, że w sprawie doszło do nieważności postępowania z uwagi na pozbawienie uczestniczki możliwości obrony swoich praw. Postanowienie o ubezwłasnowolnieniu zostało bowiem wydane na rozprawie, na którą uczestniczka nie mogła się stawić, gdyż przebywała przymusowo w szpitalu psychiatrycznym. Sąd okręgowy wiedział o tym, gdzie przebywa uczestniczka, gdyż był o tym powiadomiony przez wnioskodawcę.
Sędziowie rozpatrujący apelację podkreślili ponadto, że sąd okręgowy pominął potrzebę dokładnego zbadania sytuacji osobistej, rodzinnej i majątkowej uczestniczki, mimo że art. 5541 par. 1 kodeksu postępowania cywilnego mówi wprost o konieczności poczynienia takich ustaleń. Sąd okręgowy, wydając postanowienie, skupił się bowiem jedynie na stanie zdrowia uczestniczki stwierdzonym opiniami biegłych.
Tymczasem ubezwłasnowolnienie oznacza ograniczenie możliwości decydowania o sobie, kierowania własnym życiem i wykluczenie z wielu istotnych aktywności życiowych. Dlatego też sędziowie wyrazili głębokie zaniepokojenie dostrzeganą w praktyce powierzchownością w rozstrzyganiu tego rodzaju spraw.
SYGN. AKT I ACa 72/10