Spółka, która posiada kilka aptek, musi się liczyć z tym, że kontrola inspektora farmaceutycznego może się rozpocząć w każdej z nich w tym samym czasie.
TEZA
Jeżeli przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą w więcej niż jednym zakładzie lub innej wyodrębnionej części swojego przedsiębiorstwa, to każdy z zakładów traktowany będzie jako odrębny. A to oznacza, że kontrola może być prowadzona w każdym z nich równocześnie.
STAN FAKTYCZNY
Wojewódzki inspektor farmaceutyczny zawiadomił spółkę o zamiarze przeprowadzenia kontroli w jednej z należących do niej aptek. Miała ona dotyczyć zgodności dokumentacji prowadzenia apteki, oznakowania, zabezpieczenia i wyposażenia, jakości oraz obrotu produktami leczniczymi i innym asortymentem wymienionym w art. 72 ust. 5 ustawy – Prawo farmaceutyczne (Dz.U. z 2008 r. nr 45, poz. 271 ze zm.) oraz warunków przechowywania produktów leczniczych i wyrobów medycznych.
Po rozpoczęciu kontroli spółka wniosła sprzeciw, podnosząc, że WIF prowadzi już wobec niej postępowanie kontrolne, a w myśl art. 82 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2004 r. nr 173, poz. 1807 ze zm.) nie można równocześnie podejmować i prowadzić więcej niż jednej kontroli działalności przedsiębiorcy.
Inspektor wydał postanowienie o kontynuowaniu kontroli. Główny inspektor farmaceutyczny utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie. Rozstrzygnięcia organów zostały zaskarżone do sądu.
Wojewódzki sąd administracyjny oddalając skargę spółki, wskazał, że w art. 82 ust. 1a u.s.d.g. wprowadzono wyjątek od zasady o braku możliwości równoczesnego prowadzenia więcej niż jednej kontroli działalności przedsiębiorcy.
Zgodnie z przepisem zasada ta nie obowiązuje, jeżeli przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą w więcej niż jednym zakładzie lub innej wyodrębnionej części swojego przedsiębiorstwa. Sąd I instancji uznał, że każda z aptek należących do skarżącej stanowi odrębny zakład. Zatem w każdej z nich kontrola mogła być prowadzona równocześnie.
Ponadto WSA stwierdził, że skarżąca nie wykazała wyczerpująco, czy w stosunku do niej prowadzona jest więcej niż jedna kontrola. Spółka wniosła skargę kasacyjną.
UZASADNIENIE
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę. Zdaniem NSA spór w niniejszej sprawie sprowadza się w istocie do zdefiniowania pojęcia „zakładu” i „wyodrębnionej części przedsiębiorstwa” w rozumieniu art. 82 ust. 1a u.s.d.g. Wbrew twierdzeniom spółki definicji tej nie należy poszukiwać w przepisach podatkowych, a oceniając, czy apteka jest zakładem lub zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa, należy zastosować wykładnię celowościową.
NSA powołując się na treść uzasadnienia projektu ustawy nowelizującej art. 82 u.s.d.g., wskazał, że dodanie w art. 82 ustępu 1a miało na celu rozwiązanie praktycznych problemów związanych z przeprowadzaniem kontroli działalności przedsiębiorcy posiadającego wiele miejsc wykonywania działalności gospodarczej.
Z kolei określenia „zakład” i „wyodrębniona część przedsiębiorstwa” należy w pierwszej kolejności interpretować w kontekście wielości miejsc wykonywania działalności gospodarczej przez danego przedsiębiorcę. Zdaniem NSA, aby ustalić, czy apteka może być uznana za zakład lub wyodrębnioną część przedsiębiorstwa, należy się odnieść do przepisów ustawy – Prawo farmaceutyczne, które określają ustawowy zakres działalności aptek.
Po analizie właściwych przepisów tej ustawy dotyczących zakresu działalności aptek ogólnodostępnych, a także uprawnień kierowników tychże placówek, NSA doszedł do przekonania, że apteka jest wyodrębnioną organizacyjnie jednostką przedsiębiorstwa, do której przypisane są określone działania, które wykonywane są w aptece jako jednostce organizacyjnej, a nie w siedzibie podmiotu, który jest właścicielem apteki. Przenosząc ogólne rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy, NSA stwierdził, że kontrola w aptece miała dotyczyć m.in. dokumentacji prowadzenia apteki, oznakowania, zabezpieczenia i wyposażenia, jakości oraz obrotu produktami leczniczymi i innym asortymentem. Związana była zatem z zadaniami przypisanymi ustawowo aptece i jej kierownikowi, a także dotyczyła konkretnego miejsca prowadzenia działalności. Za niezasadny należało uznać zarzut naruszenia art. 82 ust. 1a u.s.d.g.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnegoz 4 grudnia 2013 r., sygn. akt II GSK 1256/12
Czas trwania inspekcji
Przekroczenie limitów czasowych przewidzianych dla roku kalendarzowego wynikających z przepisu art. 83 u.s.d.g. nie powoduje niemożności prowadzenia kontroli i nie dyskwalifikuje w jakikolwiek sposób czynności dokonanych w tym postępowaniu (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z 18 kwietnia 2013 r., sygn. akt III SA/Lu 112/13).
KOMENTARZ EKSPERTA
Wykładnia przepisów

Z mocy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorcy mogą opierać swoje funkcjonowanie na różnej wewnętrznej strukturze organizacyjnej. Ustawa dopuszcza możliwość prowadzenia działalności gospodarczej nie tylko w miejscu siedziby przedsiębiorcy, ale także poza nią. NSA zajął się wykładnią pojęcia „zakładu” i „wyodrębnionej części przedsiębiorstwa” w rozumieniu art. 82 ust. 1a ustawy. Dokonał interpretacji przepisu w kontekście kontroli prowadzonej przez organy inspekcji farmaceutycznej jednej z aptek należących do spółki. Uznał, że przepis dotyczy kwestii przeprowadzenia kontroli działalności przedsiębiorcy posiadającego wiele miejsc wykonywania działalności gospodarczej. Inne miejsca jej wykonywania – to wszystkie miejsca, w których podmiot kontrolowany prowadzi działalność (w grę wchodzą tu więc m.in. zakłady tego podmiotu). Z punktu widzenia prowadzenia działalności gospodarczej przez spółkę zasadnicze znaczenie miała kwestia ustalenia, czy apteka w ramach struktury organizacyjnej przedsiębiorcy mogła być podmiotem osobnej kontroli. Prawo farmaceutyczne określa zakres działania aptek ogólnodostępnych. W ocenie NSA apteka w oparciu o te przepisy jest „wyodrębnioną organizacyjnie jednostką przedsiębiorstwa”. Może być kontrolowana na podstawie art. 82 ust. 1a u.s.d.g.