Stwierdzenie nieważności decyzji nie może być wykorzystywane przez organy administracji. Również gdy chodzi o naprawę błędów, które popełniły, wydając zezwolenia, gdy powinny odmówić zgody - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.
TEZA
Brak pisemnej zgody właściciela, użytkownika, zarządcy lub administratora budynku na prowadzenie punktu sprzedaży alkoholu w budynku mieszkalnym jest wadą postępowania w sprawie wydania zezwolenia na taką działalność, jednak nie powoduje nieważności wydanej decyzji.
STAN FAKTYCZNY
Burmistrz udzielił przedsiębiorcy zezwolenia na sprzedaż alkoholu. Samorządowe kolegium odwoławcze stwierdziło nieważność decyzji. W jego ocenie lokal, w którym prowadzona jest sprzedaż alkoholu, znajduje się w budynku mieszkalnym zarządzanym przez wspólnotę mieszkaniową.
Stosownie do art. 18 ust. 6 pkt 3 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 1982 r. nr 35, poz. 230 ze zm.) do wniosku o wydanie zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych należało dołączyć pisemną zgodę właściciela, użytkownika, zarządcy lub administratora budynku, jeżeli punkt sprzedaży miał być zlokalizowany w budynku mieszkalnym wielorodzinnym.
Zgody nie wyraził jeden z członków wspólnoty, który sprzeciwił się temu w głosowaniu.
Tymczasem dla skuteczności udzielonej zgody niezbędne było uzyskanie pozytywnego stanowiska wszystkich członków wspólnoty.
Brak takiej zgody powodował, że wydanie zezwoleń nastąpiło z rażącym naruszeniem prawa w rozumieniu art. 156 par. 1 pkt 2 kodeksu postępowania administracyjnego.
Decyzje o stwierdzeniu nieważności utrzymano w mocy w wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy.
Przedsiębiorca odwołał się do WSA, sąd ten oddalił skargę, stwierdzając, że w przypadku podejmowania czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu, do których zalicza się wyrażenie zgody, o której stanowi art. 18 ust. 6 pkt 3 ustawy o wychowaniu w trzeźwości, niezbędne było uzyskanie pisemnej zgody wszystkich współwłaścicieli.
W przypadku jej braku współwłaściciele, których udziały wynoszą co najmniej połowę, mogą żądać rozstrzygnięcia w tym przedmiocie przez sąd.
Jeden z takich dokumentów należało dołączyć do wniosku, a jego brak stanowił negatywną przesłankę do wydania zezwolenia. Z uwagi na oczywistość naruszenia prawa istniały przesłanki do stwierdzenia nieważności decyzji jako wydanej z rażącym naruszeniem prawa, ponieważ jej skutki są niemożliwe do zaakceptowania z punktu widzenia praworządności. Przedsiębiorca wniósł skargę kasacyjną.
UZASADNIENIE
Naczelny Sąd Administracyjny uchylił wyrok i decyzję SKO. Przyznał, że brak zgody wskazanej w art. 18 ust. 6 pkt 3 ustawy o wychowaniu w trzeźwości jest wadą postępowania w sprawie zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych.
Wydanie zezwolenia pomimo braku zgody nie może być jednak kwalifikowane jako rażące naruszenie prawa. Z tego powodu naruszono art. 156 par. 1 pkt 2 k.p.a., uznając, że w tym stanie faktycznym zezwolenie wydane zostało z rażącym naruszeniem prawa.
NSA wyjaśnił, że pisemną zgodę należy dołączyć do wniosku o wydanie zezwolenia na sprzedaż alkoholu. Niewątpliwie jest to dokument niezbędny do ubiegania się o to zezwolenie, ale jego brak nie może być traktowany jako wada w rozumieniu art. 156 par. 1 pkt 2 k.p.a.
W ocenie NSA ten brak nie wpływa na tok postępowania w sprawie zezwolenia, gdyż wszczęcie tego postępowania może mieć miejsce tylko w sytuacji, gdy wniosek odpowiada wymogom określonym w ustawie i ma załączniki prawem określone. W innym przypadku postępowania nie wszczyna się, a organ, który rozpoznaje taki wniosek, ma obowiązek wezwać stronę do jego uzupełnienia i wyciągnąć konsekwencje prawne, w sytuacji gdy wniosek nie zostanie uzupełniony.
Wszczęcie postępowania i wydanie decyzji pomimo niekompletności wniosku nie może być sanowane korzystaniem z instytucji stwierdzenia nieważności decyzji.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 3 grudnia 2013 r., sygn. akt II GSK 1315/12
Rażące naruszenie prawa
Cechą rażącego naruszenia prawa jest to, że treść decyzji pozostaje w wyraźnej sprzeczności z przepisem przez ich proste zestawienie ze sobą. Nie chodzi o błędy w wykładni prawa, ale o przekroczenie go w sposób jasny i niedwuznaczny (wyrok WSA w Białymstoku, sygn. akt II SA/Bk 273/13).
KOMENTARZ EKSPERTA
Decyzja ważna, choć ma wady prawne
Prowadzenie sprzedaży napojów alkoholowych wymaga uzyskania zezwolenia. W postępowaniu o udzielenie takiego zezwolenia znajdują odpowiednie zastosowanie przepisy k.p.a. w zakresie dotyczącym m.in. zasad ogólnych postępowania dowodowego wyjaśniającego, stosowania zwyczajnych i nadzwyczajnych środków postępowania administracyjnego łącznie ze stwierdzeniem nieważności decyzji administracyjnych. W tej sprawie punkt sprzedaży alkoholu miał się mieścić w budynku mieszkalnym wielorodzinnym, na co nie wyraził zgody jeden z członków wspólnoty. Mimo nieuzyskania pozytywnego stanowiska wszystkich członków wspólnoty, czego wymaga prawo, organ administracji wydał zezwolenie na sprzedaż alkoholu. W wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy SKO stwierdziło , że wydanie zezwoleń nastąpiło z rażącym naruszeniem prawa w rozumieniu art. 156 par. 1 pkt 2 k.p.a. Decyzję o stwierdzeniu nieważności utrzymał w mocy WSA. Ze względu na wyjątkowy charakter instytucji stwierdzenia nieważności podstawy określone w art. 156 par. 1 k.p.a. powinny podlegać ścisłej interpretacji. Zdaniem NSA, wydanie zezwolenia na sprzedaż alkoholu pomimo braku wymaganej przez prawo zgody nie może być kwalifikowane jako rażące naruszenie prawa. Takie jest możliwe tylko w sytuacji ustalenia w sposób bezsporny, iż decyzja dotknięta jest jedną z wad wskazanych w art. 156 par. 1 k.p.a. W rozpatrywanej sprawie NSA doszedł do wniosku, iż decyzja, chociaż zawiera wady prawne w postaci braku zgody na taką działalność, nie stanowi samodzielnej przesłanki przemawiającej za jej nieważnością. Uchylenie wyroku sądu i decyzji SKO przez NSA powoduje, że decyzja burmistrza o udzieleniu zezwolenia na sprzedaż alkoholu jest ważna.