Sąd administracyjny nie jest powołany do weryfikacji wyroków innych sądów, w tym orzeczeń sądów dyscyplinarnych. Nie istnieje przepis, który otwiera ukaranemu prawnikowi taką drogę - uznał Naczelny Sąd Administracyjny .
TEZA
Sądy administracyjne nie są właściwe w sprawach dotyczących uchwał prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej określających początek i koniec kary dyscyplinarnej adwokata.
STAN FAKTYCZNY
Okręgowa Rada Adwokacka z Warszawie na podstawie art. 95ł ust. 1 ustawy – Prawo o adwokaturze (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 146, poz. 1188 ze zm.) oraz par. 26 uchwały nr 14/02 Naczelnej Rady Adwokackiej Regulamin organizacji i funkcjonowania okręgowych rad adwokackich, postanowiła określić początek odbywania kary dyscyplinarnej zawieszenia w czynnościach zawodowych adwokata.
Prezydium NRA działając na podstawie art. 58 pkt 8 prawa o adwokaturze, po rozpatrzeniu odwołania, zdecydowało utrzymać w mocy zaskarżoną uchwałę. Swierdziło, że orzeczona prawomocnie kara dyscyplinarna musi zostać wykonana. W tym celu, zapewniając adwokatowi uporządkowanie prowadzonych spraw, wspólnie z nim ustaliła początek wykonywania kary na konkretny dzień.
Prezydium NRA pouczyło stronę o przysługującym jej prawie zaskarżenia uchwały do sądu administracyjnego. Jako podstawę wniesienia skargi prezydium wskazało art. 3 par. 2 pkt 2, art. 13 par. 2, art. 53 par. 1 i art. 54 par. 1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm. – p.p.s.a.).
Sąd I instancji odrzucił jednak skargę adwokata, uznając, że sprawa nie należy do właściwości sądu administracyjnego, ponieważ zaskarżona uchwała nie mieści się w zakresie treści art. 3 par. 2 pkt 1–8 p.p.s.a.
Objętą skargą uchwałę wydano w ramach postępowania dyscyplinarnego. Postępowanie to w stosunku do adwokatów normują przepisy działu VIII prawa o adwokaturze. Z treści art. 95n wynika, że do postępowania dyscyplinarnego w zakresie nieuregulowanym przepisami działu VIII stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu postępowania karnego. Żaden przepis ustawy – Prawo o adwokaturze, ani k.p.k. nie zawiera normy, z której wynika, że od uchwały prezydium NRA dotyczącej wykonania orzeczenia sądu dyscyplinarnego przysługuje skarga do sądu administracyjnego.
W skardze kasacyjnej podnoszono m.in., że brak regulacji przewidującej możliwość wniesienia skargi do sądu administracyjnego nie przesądza o tym, że ten sąd nie jest właściwy do rozpoznania danej sprawy, a także wskazywano, iż zaskarżona uchwała podlega kontroli sądu administracyjnego na podstawie art. 3 par. 2 pkt 4 p.p.s.a., bo została podjęta przez organ administracji publicznej i dotyczy uprawnień zawodowych adwokata, które wynikają z przepisów.
Uchwała ta wpływa bezpośrednio na zakres uprawnień adwokata w sferze zawodowej. Zatem brak możliwości kontroli przez sąd pozbawia stronę prawa do oceny przez niezawisły sąd zasadności postawionych pod jej adresem zarzutów, a przez to narusza konstytucyjną zasadę demokratycznego państwa prawnego.
UZASADNIENIE
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę. Wyjaśnił, że uchwała w przedmiocie wykonania prawomocnego orzeczenia sądu dyscyplinarnego nie zmierza do władczego rozstrzygnięcia przez organ administracji publicznej indywidualnej sprawy jednostki co do jej istoty poprzez nałożenie na jednostkę obowiązku lub przyznanie jej uprawnienia.
Stanowi konsekwencję sprawy załatwionej prawomocnym rozstrzygnięciem sądowym, tj. wyegzekwowanie już orzeczonej kary.
Wobec tego, gdyby podzielić pogląd wyrażony w skardze, zgodnie z którym uchwała określająca początek i koniec kary dyscyplinarnej zawieszenia w czynnościach zawodowych adwokata jest innym aktem w rozumieniu art. 3 par. 2 pkt 4 p.p.s.a., który podlega kontroli sądu administracyjnego, należałoby przyjąć, że kontroli podlega w istocie prawomocny wyrok sądu dyscyplinarnego, a przecież sąd administracyjny nie jest powołany do weryfikacji wyroków innych sądów.
Postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 29 kwietnia 2014 r., sygn. akt II GSK 910/14.
Ważne orzeczenie
Zarówno okręgowe rady adwokackie, jak i prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej, jako kolegialne organy samorządu zawodowego adwokatów, sprawują powierzone im prawem o adwokaturze zadania z zakresu administracji publicznej wobec tej grupy zawodowej, a w określonych sytuacjach powołane są także do orzekania w sprawach indywidualnych, w tym między innymi w sprawie skreślenia adwokata z listy adwokatów. W tych sprawach uchwały organów samorządu adwokackiego mają znamiona decyzji administracyjnych (wyrok SN z 12 grudnia 2003 r., sygn. akt III RN 133/03)
KOMENTARZ EKSPERTA
Naruszenie praw strony

Wykonywanie prawomocnych orzeczeń sądu dyscyplinarnego ustawodawca powierzył organom samorządu adwokackiego. Wyrok ten, chociaż poprawny z punktu widzenia kognicji sądów administracyjnych, wyłączających je w sprawach postępowań dyscyplinarnych adwokatów, nasuwa jednak pewne wątpliwości. Powstaje pytanie, jaki środek prawny przysługuje adwokatowi od uchwały NRA w przedmiocie wykonywania kary. Przepisy działu VIII p.o.a. nie zawierają bowiem jednoznacznie wskazania na ten temat. Artykuł 95n tej ustawy – nie ma wyraźnego odniesienia, w jakim zakresie w tym przypadku ma zastosowanie k.p.k. Czy odpowiednie jego zastosowanie powoduje, że od uchwał prezydium NRA w przedmiocie wykonania prawomocnej kary dyscyplinarnej przysługuje odwołanie do sądu dyscyplinarnego jako sądu odwoławczego, od którego orzeczeń może zostać wniesiona kasacja. Bądź też uchwały prezydium NRA w tych sprawach mają charakter tylko czynności technicznej. Nie można skarżącemu odmówić racji w kwestii prawa odwołania od takiej uchwały. Postępowanie o wykonanie kary dyscyplinarnej jest postępowaniem szczególnym prowadzonym przez organ korporacyjny. Specyfika tego postępowania, która dotyczy wyznaczenia przez organ korporacyjny daty początku odbywania orzeczonej kary dyscyplinarnej, zawieszenia w czynności adwokackich, wymaga zachowania wysokich standardów i sprawdzenia, czy nie doszło do naruszenia praw strony.