Leasingobiorca, który pokrył koszty naprawy uszkodzonego samochodu, ma otrzymać odszkodowanie od ubezpieczyciela z OC sprawcy obejmujące także VAT, jeżeli nie ma prawa do jego odliczenia – orzekł Sąd Najwyższy w piątkowej uchwale.
Shutterstock
Sprawa dotyczyła odszkodowania wypłaconego z ubezpieczenia OC sprawcy wypadku drogowego. Poszkodowanym okazała się spółka, która nie była właścicielem uszkodzonego samochodu, ale miała go w leasingu. Zgodnie z postanowieniami umowy leasingu (zwykle stosowanymi w takich przypadkach) miała ona – jako leasingobiorca i użytkownik samochodu – utrzymywać go w należytym stanie, zdatnym do użytku. Dlatego po wypadku auto zostało naprawione, warsztat wystawił stosowne faktury, a spółka-leasingobiorca zgłosiła szkodę do ubezpieczyciela, u którego sprawca wypadku miał wykupioną polisę OC.
I tu zaczęły się problemy. Spółka nie miała prawa do pełnego odliczenia VAT z tytułu użytkowania samochodów służbowych, a jedynie do 50 proc. kwoty podatku. Ubezpieczyciel zapłacił więc tylko kwotę netto, bez uwzględnienia VAT, bo auto było przedmiotem leasingu.
Sąd I instancji uznał, że odszkodowanie powinno uwzględniać kwotę VAT, co do którego poszkodowany nie ma prawa odliczeń. Sąd II instancji rozpatrujący apelację towarzystwa ubezpieczeniowego powziął jednak wątpliwości, czy takie rozstrzygnięcie jest prawidłowe i skierował pytanie prawne do Sądu Najwyższego.
SN w odpowiedzi wydał uchwałę, w której stwierdził, że odszkodowanie z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych należne leasingobiorcy samochodu, który zlecił wykonanie naprawy uszkodzonego pojazdu, obejmuje także kwotę VAT w zakresie, w jakim leasingobiorca nie jest uprawniony do jego odliczenia. Wynika to z faktu, że także posiadacz zależny może ponieść szkodę wynikającą z uszkodzenia przedmiotu, jaki używa – wskazał SN. I z tego tytułu odszkodowanie mu się należy.
– Z art. 361 par. 2 kodeksu cywilnego wynika zasada pełnej odpowiedzialności ubezpieczyciela za szkody w zakresie wynikającym z umowy ubezpieczenia OC. Skoro w wyniku uszkodzenia pojazdu powstaje uszczerbek w majątku leasingobiorcy, który pokrył koszty naprawy, ma on prawo do pełnego pokrycia tej szkody. Jeżeli zaś nie ma on prawa do odliczenia VAT w pełnej kwocie, to tę część, której odliczyć nie może, powinno obejmować odszkodowanie – powiedziała sędzia Monika Koba.
SN wskazał też, że w świetle uregulowań k.c. dotyczących odszkodowań praktyki towarzystw ubezpieczeniowych niewypłacających w ramach odszkodowań kwot VAT, których leasingobiorcy nie mogli odliczyć, są nieprawidłowe.

orzecznictwo

Uchwała Sądu Najwyższego z 11 września 2020 r., sygn. akt III CZP 90/19. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia