Czy to w porządku, gdy rezygnacja z subskrypcji, np. w aplikacji mobilnej, jest trudniejsza niż rozpoczęcie takiej usługi?
Nie, i dlatego takie praktyki, czyli zwodnicze interfejsy (dark patterns), zostaną zakazane na mocy Aktu o Usługach Cyfrowych (tj. Dz.Urz. UE L 277/2022; dalej: AUC). Do tej pory nie było przepisów, które bezpośrednio by tego zabraniały. Akt, który zacznie obowiązywać za niespełna rok, wprowadza zakaz takich działań.
Co jeszcze jest zwodniczym interfejsem?
Jego istotą jest nakłanianie do podejmowania przez internautów niepożądanych decyzji, tzn. takich, które mogą mieć dla nich negatywne skutki. To może być utrudnianie zaprzestania zakupów w sklepie internetowym, gdy trzy razy jesteśmy odpytywani, czy na pewno chcemy zrezygnować. Do takich praktyk zalicza się również różnicowanie widoczności poszczególnych informacji i linków, np. przez zmianę koloru lub wielkość czcionki (kiedy np. wybór towaru jest oznaczony dużą czcionką, a przycisk opróżnienia koszyka prawie niewidoczny). Zwodnicze interfejsy nie muszą dotyczyć tylko transakcji. Mogą to być również różne domyślne ustawienia dotyczące naszej prywatności, np. gdy przejście do jakiejś podstrony jest traktowane jako wyrażenie zgody na przetwarzanie danych osobowych lub zainstalowanie plików cookies, a internauta nie jest o tym informowany. Zwodnicze interfejsy to także wprowadzanie w błąd lub podejmowanie decyzji za użytkownika. Nie ma zamkniętego katalogu takich działań. Przy ich określaniu duże pole do popisu będzie miał nowy regulator.
Nowy regulator, czyli kto?
Krajowy koordynator ds. usług cyfrowych, którego jeszcze nie wyznaczono. Wydaje się, że akurat te obowiązki w ramach współpracy z koordynatorem mogą zostać przydzielone Urzędowi Ochrony Konkurencji i Konsumentów, chociaż zakaz stosowania zwodniczych interfejsów chroni nie tylko konsumentów, lecz także internautów będących przedsiębiorcami. Warto również podkreślić, że kompetencje do określenia konkretnych praktyk kwalifikowanych jako dark patterns ma mieć Komisja Europejska.