rozwiń ›

Czym jest ogrodzenie w świetle prawa?

Ogrodzenie jako urządzenie budowlane

Zgodnie z art. 3 pkt 9 ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 418), ogrodzenie to urządzenie budowlane, czyli urządzenie techniczne związane z obiektem budowlanym, które umożliwia jego użytkowanie zgodnie z przeznaczeniem.

Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 4 sierpnia 2011 r., sygn. akt II OSK 2314/10: „Zaliczenie ogrodzenia do urządzeń budowlanych nie wyklucza, że ogrodzenie jest również obiektem budowlanym (budowlą) (...). O ogrodzeniu jako urządzeniu budowlanym mówimy wtedy, kiedy jego budowa jest objęta pozwoleniem na budowę dotyczącym np. domu jednorodzinnego lub kiedy chodzi o budowę ogrodzenia innego niż te, o których mowa w art. 30 ust. 1 pkt 3 Prawa budowlanego (np. ogrodzenia pomiędzy działkami o wysokości poniżej 2,20 m). Natomiast jeżeli sprawa dotyczy wyłącznie ogrodzenia, traktujemy je jako obiekt budowlany, wymagający zgłoszenia (...)”.

Zgodnie z powyższym, w zależności od konkretnego stanu faktycznego ogrodzenie może być zaliczone do:

  • urządzeń budowlanych — gdy jest związane funkcjonalnie z innym obiektem budowlanym, tzn. służy do użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem;
  • budowli — gdy jest realizowane jako odrębny, samodzielny obiekt budowlany.

Ogrodzenie na granicy działek a prawo własności

Budowa ogrodzenia na granicy działek oznacza inwestycję przy linii rozgraniczającej dwie nieruchomości. Ma to znaczenie dla kwestii:

  • zgody sąsiada,
  • własności i współwłasności ogrodzenia,
  • podziału kosztów utrzymania,
  • potencjalnych roszczeń cywilnych.

Czy budowa ogrodzenia wymaga pozwolenia lub zgłoszenia?

Zgłoszenie budowy ogrodzenia – kiedy jest wymagane?

Zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 21 Prawa budowlanego:

  • ogrodzenie do 2,20 m wysokości nie wymaga ani pozwolenia, ani zgłoszenia,
  • ogrodzenie powyżej 2,20 mwymaga zgłoszenia (art. 30 ust. 1 pkt 3 Prawa budowlanego).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 23 czerwca 2016 r., sygn. akt II SA/Kr 159/16 wskazał: „Ogrodzenia, które można zrealizować bez pozwolenia na budowę i bez zgłoszenia, czyli takie które formalnie nie wymagają budowy, nie są obiektami budowlanymi, a wyłącznie urządzeniami budowlanymi (...) pozostają poza kognicją organów nadzoru budowlanego”.

Jak zgłosić budowę ogrodzenia?

Zgłoszenie składa się do organu administracji architektoniczno-budowlanej (urząd gminy lub starostwo), papierowo lub przez portal e-Budownictwo. Trzeba wskazać m.in.:

  • rodzaj i zakres robót,
  • lokalizację,
  • termin rozpoczęcia prac.

Jeśli w ciągu 21 dni urząd nie wniesie sprzeciwu, można rozpocząć budowę ogrodzenia.

Zakaz montowania elementów niebezpiecznych na ogrodzeniu

Zgodnie z § 41 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1225):

  • ogrodzenia nie mogą stwarzać zagrożenia dla ludzi i zwierząt,
  • zabronione jest montowanie na wysokości poniżej 1,80 m ostro zakończonych elementów, drutu kolczastego, szkła oraz innych podobnych wyrobów i materiałów.

Zgoda sąsiada na ogrodzenie – kiedy jest potrzebna?

Jak wynika z art. 154 Kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061), urządzenia znajdujące się na granicy działek, w tym również ogrodzenia, służą do wspólnego użytku sąsiadów, a korzystający z nich mają obowiązek wspólnego ponoszenia kosztów ich utrzymania.

Nie ma przepisów, które upoważniają do wzniesienia urządzenia na granicy działek bez zgody sąsiada. W efekcie, w braku porozumienia między sąsiadami, właściciel działki chcący ogrodzić własny grunt, może to uczynić jedynie po swojej stronie granicy.

Jeżeli jednak ogrodzenie ma zostać posadowione na linii granicznej lub częściowo na działce sąsiada, konieczne jest uzyskanie jego zgody, a w razie braku zgody – rozważenie stosownej procedury cywilnej.

Kto ponosi koszty ogrodzenia na granicy działek?

Zgodnie z doktryną i orzecznictwem, koszty utrzymania ogrodzenia znajdującego się na granicy działek są co do zasady wspólne i powinny być ponoszone przez właścicieli nieruchomości sąsiednich w równych częściach – chyba że strony postanowią inaczej lub jeden z właścicieli czerpie z ogrodzenia wyraźnie większe korzyści.

Jednocześnie nie ma przepisów, które nakładałyby obowiązek współfinansowania budowy nowego ogrodzenia. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 24 stycznia 2002 r., sygn. akt III CZP 75/01: „Obowiązek ponoszenia kosztów urządzeń znajdujących się w granicy gruntów sąsiadujących nie obejmuje kosztów wybudowania nowego urządzenia.”

Wymogi techniczne dla ogrodzeń

Zgodnie z rozporządzeniem ministra infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych:

  • ogrodzenia nie mogą stwarzać zagrożenia dla ludzi i zwierząt,
  • na ogrodzeniach do wysokości 1,80 m nie wolno instalować ostrych zakończeń (np. drutu kolczastego, tłuczonego szkła),
  • bramy i furtki muszą otwierać się do wewnątrz posesji,
  • bramy powinny mieć minimum 2,4 m szerokości, a furtki – 0,9 m,
  • przy budynkach użyteczności publicznej i wielorodzinnych ogrodzenie nie może ograniczać dostępności dla osób z niepełnosprawnościami.

Budowa ogrodzenia na terenach objętych ochroną

Jeśli planowana inwestycja znajduje się na terenie: objętym ochroną konserwatorską, w granicach parku krajobrazowego, na obszarze Natura 2000, w sąsiedztwie drogi publicznej - konieczne może być spełnienie dodatkowych wymogów formalnych, w tym m.in. uzyskanie: zgody konserwatora zabytków, uzgodnień z zarządcą drogi, opinii właściwego organu ochrony środowiska lub urzędu gminy.

Podsumowanie – najważniejsze zasady budowy ogrodzenia na granicy działek

  • Budowa ogrodzenia do 2,20 m wysokości nie wymaga zgłoszenia.
  • Budowa ogrodzenia powyżej 2,20 m wymaga zgłoszenia do organu administracji.
  • Zgoda sąsiada jest konieczna, jeśli ogrodzenie ma być budowane na granicy lub na jego działce.
  • Brak zgody sąsiada oznacza konieczność budowy ogrodzenia po własnej stronie granicy.
  • Wspólne ogrodzenie wiąże się ze wspólną odpowiedzialnością za jego utrzymanie.
  • Należy zachować warunki techniczne – m.in. co do szerokości bram, bezpieczeństwa, dostępności.
  • Na terenach chronionych mogą obowiązywać przepisy szczególne.

Najczęstsze pytania i odpowiedzi

Czy ogrodzenie na granicy działek wymaga pozwolenia na budowę?

Nie. Wymaga jedynie zgłoszenia, jeżeli przekracza 2,20 m wysokości lub znajduje się od strony przestrzeni publicznej.

Czy potrzebuję zgody sąsiada na ogrodzenie?

Tylko wtedy, gdy ogrodzenie ma stanąć dokładnie na granicy lub na części gruntu sąsiada.

Jakie są wymagania co do wysokości i materiałów ogrodzenia?

Ogrodzenia do 2,20 m nie wymagają zgłoszenia. Zabronione są ostre elementy do wysokości 1,80 m.

Czy sąsiad musi pokryć część kosztów budowy ogrodzenia?

Nie ma takiego obowiązku. Współudział dotyczy tylko kosztów utrzymania istniejącego ogrodzenia na granicy.

Czy mogę zbudować ogrodzenie na terenie chronionym?

Tak, ale może być wymagane uzyskanie dodatkowych zgód (np. konserwatora, zarządcy drogi, gminy).