Mniej użytkowania wieczystego i mniej formalności przy budowie

Kolejny etap eliminowania prawa użytkowania wieczystego z obiegu prawnego i ułatwienie procesu budowlanego domów jednorodzinnych – taki jest cel przyjętych przez rząd projektów nowelizacji dwóch ustaw: o gospodarce nieruchomościami i prawa budowlanego.

Celem zmiany ustawy o gospodarce nieruchomościami jest następny krok ku eliminowaniu użytkowania wieczystego z obrotu prawnego. Pierwszym etapem jego stopniowego wygaszania była ustawa z 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1495 ze zm.). Jej rezultatem jest uwłaszczenie 2 mln użytkowników wieczystych gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe.

– Wielokrotnie słyszałem pytania, kiedy podobne rozwiązanie zaproponujemy przedsiębiorcom. Użytkowanie wieczyste powoduje niepewność i blokuje inwestycje. Samorządy zaskakiwały przedsiębiorców gwałtownymi podwyżkami opłat za użytkowanie wieczyste. Ten projekt pozwoli 450 tys. podmiotom wykupić użytkowany grunt. Nie będzie to jednak obowiązek, ale prawo – powiedział premier Mateusz Morawiecki.

Jedno z najistotniejszych rozwiązań przewiduje projektowany art. 5 ustawy, który przyznaje użytkownikom wieczystym użytkującym nieruchomość przez przynajmniej 25 lat roszczenie o zawarcie umowy nabycia nieruchomości w ciągu roku od dnia wejścia w życie przepisów.

Nie każdy użytkownik wieczysty będzie jednak mógł wystąpić z takim żądaniem. Projekt wyklucza tę możliwość w kilku przypadkach. Spod roszczenia wyłączone mają być m.in. te nieruchomości, w odniesieniu do których użytkownik wieczysty nie wykonał zobowiązań określonych w umowie użytkowania wieczystego, a także te, wobec których toczy się postępowanie o rozwiązanie umowy użytkowania wieczystego.

Projekt przewiduje, że w odniesieniu do nieruchomości gruntowych stanowiących własność Skarbu Państwa ich cenę ustala się – w przypadku zapłaty jednorazowo – jako 20-krotność kwoty stanowiącej iloczyn dotychczasowej stawki procentowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego oraz wartości nieruchomości gruntowej określonej na dzień zawarcia umowy sprzedaży. W odniesieniu do nieruchomości należących do jednostek samorządu terytorialnego cenę ustala się w wysokości nie niższej niż 20-krotność kwoty stanowiącej iloczyn dotychczasowej stawki procentowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego oraz wartości nieruchomości gruntowej określonej na dzień zawarcia umowy sprzedaży, jednak nie wyższej niż wartość nieruchomości gruntowej.

W obu przypadkach będzie możliwość rozłożenia płatności na raty, ale już przy innym sposobie wyliczania kwoty wykupu.

Projekt zmian w prawie budowlanym przewiduje zniesienie wymogu uzyskania pozwolenia na budowę dla domów jednorodzinnych budowanych systemem gospodarczym. Nie będą mogli z tego rozwiązania korzystać przedsiębiorcy. To tak naprawdę poszerzenie preferencji, z których od ponad roku korzystają już domy do 70 mkw., budowane na własne potrzeby mieszkaniowe lub rekreacyjne.

– To rozwiązanie skróci proces budowlany o trzy miesiące i zaoszczędzi nawet kilka tysięcy złotych. Osoby budujące domy jednorodzinne na własne potrzeby będą też mogły skorzystać z programu „Bezpieczny kredyt 2 proc.” – powiedział Waldemar Buda, minister rozwoju i technologii.

Dla profesjonalistów projekt wprowadza elektronizację składania wniosków o pozwolenie na budowę. Dziś przy dużych inwestycjach taka dokumentacja zajmuje kilka tomów. Po wejściu w życie znowelizowanych przepisów zapis na papierze zostanie zamieniony na elektroniczny – z pożytkiem dla składających dokumenty i je rozpatrujących.©℗