Kancelaria Premiera Rady Ministrów złożyła autopoprawkę do projektu specustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku wojną. Z jednej strony łagodzi ona obostrzenia związane z najmem i użyczeniem lokali mieszkalnych dla właścicieli, a z drugiej zmniejsza ochronę przed eksmisją.
Zgodnie z projektowanym art. 70a do użyczenia obywatelowi Ukrainy budynku lub jego części w celu tymczasowego zamieszkania nie będzie stosować się niektórych przepisów o ochronie praw lokatorów ani art. 15zzu ust. 1 specustawy covidowej, zgodnie z którym przez okres epidemii oraz zagrożenia epidemicznego nie można wykonywać eksmisji z lokali mieszkalnych. Obecnie wyłączeni spod tej ochrony są jedynie sprawcy przemocy domowej i osoby eksmitowane z uwagi na przejęcie ich nieruchomości na cele związane z rozbudową infrastruktury drogowej, kolejowej i lotniczej.
– Zaproponowana regulacja ma sprzyjać decyzjom o użyczeniu uchodźcy budynku lub jego części przez zabezpieczenie przyszłej pozycji właściciela. Należy bowiem zauważyć, że zgodnie z przepisami ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego osoba, która używa lokalu na podstawie umowy użyczenia, jest lokatorem i w przypadku braku proponowanego wyłączenia podlegałaby pełnej ochronie wynikającej z przepisów tej ustawy – czytamy w uzasadnieniu projektu.
Zdaniem rządu ochrona ta oraz wynikające z niej obowiązki i ograniczenia właściciela (związane np. z możliwością odzyskania lokalu) mogłyby zniechęcać do wynajmowania lokali uchodźcom i tym samym zmniejszać zasób przeznaczanych na ten cel powierzchni.
Projektowany art. 70b dotyczy warunków formalnych najmu okazjonalnego. Efektem jego dodania będzie to, że najemca będący ukraińskim uchodźcą nie będzie musiał składać przy zawieraniu umowy najmu okazjonalnego pisemnego oświadczenia, w którym wskazuje lokal zastępczy wraz z oświadczeniem jego właściciela, że w razie zakończenia stosunku umowy będzie mógł tam zamieszkać. W przypadku uchodźców spełnienie tego obowiązku może być po prostu niemożliwe.
Autopoprawka zawiera też uproszczenia w nieodpłatnym udostępnianiu lub wynajmie mieszkań wchodzących w skład Społecznej Inicjatywy Mieszkaniowej (dawne TBS-y). Możliwe będą wynajem lub użyczenie bez zawarcia umowy w sprawie partycypacji. Dzięki temu SIM będzie miała możliwość pobrania partycypacji od kolejnego najemcy w wysokości wypłaconej poprzedniemu najemcy będącemu jednocześnie partycypantem. Takie rozwiązanie ma na celu zabezpieczenie SIM, która po okresie wymagającym udzielenia pomocy powinna dążyć do stabilizacji finansów spółki. Do uchodźców z Ukrainy nie będą też miały zastosowania przepisy uzależniające m.in. najem lokalu mieszkalnego od spełnienia przez najemcę określonych kryteriów majątkowych. Ze względu na działania wojenne przedstawienia przez osobę ubiegającą się o najem dokumentów koniecznych do weryfikacji jej stanu majątkowego (standardowo wymaganych w ramach procedury najmu w SIM) może być niemożliwe.
