Umowę odwróconego kredytu hipotecznego będzie mogła zawrzeć każda osoba fizyczna, która ma prawo własności nieruchomości, prawo współwłasności ułamkowej części nieruchomości, prawo użytkowania wieczystego gruntu lub spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Nieistotny będzie wiek posiadacza nieruchomości.
Takie regulacje zawierają założenia do projektu ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym, który przygotowało Ministerstwo Finansów i którym na najbliższym posiedzeniu powinien zająć się rząd. Problem w tym, że albo nikt nie skorzysta z tej możliwości, albo zrobi to niewielka grupa młodych osób.
– Propozycja udzielenia odwróconego kredytu hipotecznego każdemu, niezależnie od wieku, jest novum na światowym rynku nieruchomości – ocenia Kamila Przepieść, prawnik w White & Case.
W większości państw jest on udzielany osobom po 60. roku życia (tylko wyjątkowo tym, które ukończyły 55 lat). Jest tak dlatego, że instytucje kredytujące dokładnie obliczają ryzyko związane z udzieleniem kredytu tego typu. W większości krajów ograniczenia dotyczące wieku potencjalnych beneficjentów nie są umiejscowione na poziomie przepisów prawa, lecz stanowią wewnętrzne regulacje instytucji oferujących tego rodzaju usługi.
– Przed osiągnięciem pewnego wieku udzielenie kredytu jest zbyt ryzykowne, co przekłada się na jego kwotę – stwierdza Kamila Przepieść.
Według założeń do ustawy kredytobiorca do dnia śmierci pozostanie właścicielem nieruchomości i będzie miał prawo mieszkania w niej. Banki, przyznając kredyt, oceniają wartość danej nieruchomości z dnia, kiedy dojdzie do przejścia na nich prawa własności. Ocena, jaka będzie wartość mieszkania lub domu np. za 30 lat, jest raczej niemożliwa. Wydaje się więc, że udzielające kredytu instytucje będą chronić swoje finanse.
Według Mariusza Zygierewicza ze Związku Banków Polskich to rozwiązanie będzie nieopłacalne ekonomicznie dla osób młodych. Kredytowanie przez bank klienta przez kilkadziesiąt lat będzie oznaczać, że kwoty miesięcznych wypłat będą niskie.
– Korzystniejszym rozwiązaniem dla klienta będzie sprzedaż mieszkania lub domu albo jego zamiana na mniejsze – ocenia Mariusz Zygierewicz.
Wydaje się więc, że warunki ekonomiczne oferowane przez banki zdecydują o niewielkim zainteresowaniu młodych osób hipoteką odwróconą. Istotnym czynnikiem nie najlepszych ofert banków będzie rosnąca niepewność zmian cen nieruchomości w odległej przyszłości. Klienci mogą być bardziej zainteresowani zaciągnięciem klasycznego kredytu zabezpieczonego hipoteką na tej nieruchomości.
Według Joanny Czyż-Zielińskiej, radcy prawnego w Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna, oddział we Wrocławiu, odwrócona hipoteka dla młodych osób będzie korzystna tylko wtedy, gdy będą one dysponować więcej niż jedną nieruchomością. Opłaci się tym osobom, które będą chciały uzyskać zamrożone w taki sposób środki, nie rezygnując jednocześnie z własności.
Trzeba jednak wziąć pod uwagę realia. Osoby będące w wieku produkcyjnym (zwłaszcza te młodsze) rzadko dysponują nieobciążonymi nieruchomościami. Dlatego – jak dodaje Joanna Czyż-Zielińska – rynek dla tego typu usług może być stosunkowo niewielki.

Co to jest odwrócony kredyt hipoteczny
Odwrócona hipoteka jest adresowana do osób posiadających prawo własności lub inne prawo do nieruchomości. Polega na tym, że bank wypłaca co miesiąc właścicielowi mieszkania lub domu dożywotnią rentę w określonej wysokości w zamian za prawo własności do lokalu po jego śmierci. Wysokość renty jest zależna od wieku kredytobiorcy i wartości nieruchomości.

ikona lupy />
Rynek ograniczy uprawnienia
Agnieszka Wachnicka, główny specjalista departamentu rozwoju rynku finansowego wydział sektora bankowego w Ministerstwie Finansów
Brak na poziomie ustawowym ograniczenia wiekowego dla beneficjentów umowy odwróconego kredytu hipotecznego nie oznacza, że produkt ten będzie adresowany do każdej grupy wiekowej. Wraz z obniżeniem wieku osoby zawierającej umowę odwróconego kredytu hipotecznego wzrasta bowiem ryzyko banku udzielającego takiego kredytu. Należy zatem liczyć się z tym, że same banki, będąc zainteresowane raczej kierowaniem oferty do osób starszych, określą katalog osób, którym będą skłonne udzielać odwróconego kredytu hipotecznego. Również nadzór finansowy, dążąc do minimalizacji ryzyka w sektorze bankowym, może wprowadzić obostrzenia dotyczące grupy wiekowej klientów, do których banki będą mogły kierować ofertę odwróconego kredytu hipotecznego.