Prowadzę działalność gospodarczą od 2018 r. W latach 2018–2020 nie płaciłem podatku od nieruchomości, nie miałem z czego, bo firma nie przynosiła oczekiwanych dochodów, a ostatnio straty spowodował także COVID-19. Zaległości urosły do ok. 10 tys. zł. Gmina powiadomiła mnie, że zamierza wszcząć przeciwko mnie postępowanie z kodeksu karnego skarbowego. Czy poniosę odpowiedzialność karną, czy też stan epidemii jest okolicznością uchylającą moją odpowiedzialność?
Przepisy tarczy antykryzysowej w określonych stanach faktyczno-prawnych uchylają odpowiedzialność karną czy odpowiedzialność karno-skarbową za naruszenia prawa podatkowego. Taką specjalną regulacją jest art. 15zzj tarczy 1.0, który wyklucza wszczęcie postępowania o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe. Co jednak istotne, przepis ten dotyczy tylko określonych sytuacji, tj. złożenia po terminie (nie później niż do 1 czerwca 2020 r.):
1. zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) za 2019 r. i wpłacenie należnego podatku dochodowego od osób fizycznych;
2. deklaracji o wysokości daniny solidarnościowej, o której mowa w art. 30h ust. 4 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz wpłacenia tej daniny.
Zatem specjalna regulacja nie dotyczy opłacania podatku od nieruchomości.
Wysokość tego podatku ustala w drodze decyzji organ właściwy ze względu na miejsce położenia przedmiotów opodatkowania (a więc np. burmistrz). Jest on płatny w ratach proporcjonalnych w terminach: do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada. Skoro więc przedsiębiorca za ubiegłe lata nie zapłacił, to powstała zaległość podatkowa. Niestety, takie zaniechanie ma skutki nie tylko w sferze ściśle podatkowej (naliczania odsetek), lecz może mieć także dodatkowe negatywne konsekwencje w zakresie odpowiedzialności karnej. Należy bowiem wskazać, że ustawodawca w art. 57 par. 1 i 2 kodeksu karnego skarbowego postanowił, po pierwsze, że podatnik, który uporczywie nie wpłaca w terminie podatku, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Przy czym sąd może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli przed wszczęciem postępowania w sprawie o wykroczenie skarbowe określone w par. 1 wpłacono w całości należny podatek na rzecz właściwego organu. Jednocześnie podkreślić należy, że okolicznością obciążającą przedsiębiorcę są m.in. długotrwałość zaniechania, prawdopodobnie znaczna kwota zaległości czy brak podjęcia starań spłaty ratalnych. Natomiast sama okoliczność występowania strat firmy nie uchyla formalnie działania przestępczego.
Zatem w sytuacji czytelnika z wysokim prawdopodobieństwem sąd może wymierzyć grzywnę za niepłacenie podatku od nieruchomości. Warto jednak rozważyć wpłacenie do gminy całej zaległości, co być może (przepisy tego nie gwarantują) pozwoli na uniknięcie ww. dodatkowej sankcji w postaci wspomnianej grzywny.
Podstawa prawna
• art. ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U poz. 374; ost.zm. Dz.U. poz. 1086)
• art. 57 ustawy z 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 19; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1106)
