Czasami może się wydawać, że stajemy pod ścianą. Nie potrafimy rozwiązać konfliktu. Zanim jednak pójdziemy do sądu, spróbujmy skorzystać z pozasądowych metod rozwiązywania sporów.
Alternatywne metody rozstrzygania sporów (z angielska zwane ADR – alternative dispute resolution) polegają na zaproszeniu do rozwiązania konfliktu osoby trzeciej. Może nią być mediator lub arbiter. Od tego, czy zdecydujemy się na mediację, czy arbitraż zależy, jaką moc prawną będzie miało jego rozstrzygnięcie. Niezależnie jednak od formy pozasądowego postępowania, nie można nie docenić plusów takiego rozwiązania. Są nimi:
- dobrowolność – pozasądowe rozstrzygnięcia wymagają zgody obu stron,
- niższe koszty – procedury są prostsze, mniej sformalizowane i nie wymagają zatrudniania biegłych,
- oszczędność czasu – sprawy udaje się rozstrzygać szybciej, najczęściej postępowanie trwa od dwóch tygodni do dwóch miesięcy,
- dyskrecja – postępowanie, w odróżnieniu od sądowego, może być tajne,
- dobre prognozy na przyszłość – osiągnięcie porozumienia pozwala na współpracę w przyszłości.
To cechy wspólne. Są jednak także różnice.
Mediacja
To procedura, w toku której skonfliktowane strony angażują osobę trzecią – mediatora. Jego zadaniem nie jest jednak rozstrzygnięcie konfliktu. To strony muszą znaleźć wspólne, satysfakcjonujące dla nich obu rozwiązanie, a mediator pośredniczy jedynie w pertraktacjach między nimi. Może podsuwać rozwiązania, przekazywać oczekiwania i propozycje zaangażowanych w konflikt. Powinien też tonować temperaturę sporu. Obowiązuje go dyskrecja, a gdyby mediacja się nie powiodła i sprawa trafiła do sądu, nie będzie już uczestniczył w postępowaniu.
Mediacja może być zainicjowana przez strony, na podstawie wcześniejszej umowy. Wtedy to uczestnicy sporu wybierają osobę mediatora. Może też zostać rozpoczęta przez sąd (ale tylko raz) już w trakcie postępowania sądowego. Wtedy mediatora wyznacza sędzia. Jeśli mediacja nie odnosi spodziewanych skutków, strony w każdej chwili mogą zwrócić się o rozstrzygnięcie do sądu.
Ugoda zawarta za pośrednictwem mediatora musi zostać zatwierdzona przez sąd. Bez tego nie będzie miała mocy prawnej. Sąd może odmówić akceptacji, jeśli jej zapisy byłyby niezgodne z prawem lub z zasadami współżycia społecznego albo zmierzały do obejścia prawa, a także gdy jest niezrozumiała lub zawiera sprzeczności. Zatwierdzona ugoda, podobnie jak wyrok sądu, może być egzekwowana przez komornika.
Renoma znaku towarowego wynika z jego rozpoznawalności
Renoma znaku towarowego wynika z jego rozpoznawalności

Zobacz również
Arbitraż
Arbitraż, zwany też sądem polubownym, jest formą rozstrzygania w sprawach cywilnych przez osoby będące fachowcami w danej dziedzinie i które cieszą się zaufaniem zainteresowanych. Skonfliktowane strony mają bezpośredni lub pośredni wpływ na ich wybór. Podstawą wszczęcia postępowania arbitrażowego jest umowa oddającą konflikt do rozstrzygnięcia przez sąd polubowny. Można to zrobić przed, ale także w trakcie procesu sądowego. Sprawa poddana arbitrażowi do sądu powszechnego już jednak nie wraca. To dlatego, że strony przyznają sądowi polubownemu kompetencje do rozstrzygania sporu zobowiązują się do wykonania jego postanowień.
Orzeczenie sądu arbitrażowego jest więc ostateczne. Po uzyskaniu klauzuli wykonalności traktowane jest tak, jak wyrok sądu powszechnego lub ugoda zawarta przed sądem, i może być egzekwowane przez komornika. ⒸⓅ
Warto wiedzieć
● Podstawowa różnica między mediacją a arbitrażem polega na tym, że w pierwszym przypadku strony wypracowują rozwiązanie samodzielnie, w drugim – oddają konflikt do rozstrzygnięcia zaufanej osobie (osobom).
● Sądy polubowne (arbitrażowe) mogą tworzyć organizacje konsumenckie, stowarzyszenia przedsiębiorców, instytucje gospodarcze itd.
● Skorzystanie z pozasądowych metod rozwiązywania konfliktów między konsumentem a przedsiębiorcą możliwe jest dopiero po wyczerpaniu pełnej drogi reklamacji.
● Jeżeli jedna ze stron nie będzie chciała poddać się pozasądowej procedurze, nie będzie możliwe jej zastosowanie i spór będzie musiał znaleźć rozstrzygniecie przed sądem.
● Wynagrodzenie mediatorów i arbitrów określają strony w umowie. Jeżeli do mediacji lub arbitrażu sprawę kieruje sąd powszechny, to on ustala odpowiednie kwoty. Stałe sądy polubowne (przy stowarzyszeniach i instytucjach) na ogół mają określone stawki. Koszty mediacji uczestnicy sporu ponoszą solidarnie, arbitrów opłaca najczęściej strona przegrywająca.
Podstawa prawna
Art. 1831–18315, art. 1154–1217 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2014 r. poz. 101).