Młodzież, która nie uczy się i nie pracuje, może liczyć na wsparcie z Funduszy Europejskich, które pomoże im wyjść na prostą w dorosłym życiu. Bezrobocie wśród osób młodych jest problemem całej Unii Europejskiej. Szacuje się, że w 2013 roku bez pracy pozostawało blisko 5,7 mln osób poniżej 25. roku życia.
Zjawisko jest na tyle wyraziste, że zyskało nawet specjalną nazwę określającą osobę młodą, która nie pracuje, nie uczy się i nie szkoli: „Not in education, employment, or training” w skrócie NEET. Polska nie jest tu wyjątkiem. Na koniec 2013 roku zaledwie co czwarty mieszkaniec naszego kraju w wieku 15–25 lat miał pracę. Osoby bez zajęcia stanowiły ponad 20 proc. wszystkich biernych zawodowo.
Dlatego jednym z priorytetów wykorzystania Funduszy Europejskich na lata 2014–2020 stała się pomoc w wejściu na rynek pracy osobom między 15. a 30. rokiem życia, które nie uczą się, nie szkolą i nie pracują. W lutym 2013 r. Rada Europejska postanowiła ustanowić inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych. Jej budżet wynosi 6 mld euro. Połowa tej kwoty pochodzi ze specjalnej linii budżetowej na zatrudnienie młodzieży, a połowa z Europejskiego Funduszu Społecznego. Inicjatywa ta jest uzupełnieniem dla projektu „Gwarancji dla młodzieży” przedstawionego przez Komisję Europejską w 2012 r. w ramach Pakietu na rzecz Zatrudnienia Młodzieży (Youth Employment Package). Państwa członkowskie przedkładają Unii te części krajowych programów operacyjnych służących realizacji polityki spójności w latach 2014–2020, które dotyczą młodzieży. Na nich opierać się będzie unijne wsparcie finansowe z Europejskiego Funduszu Społecznego i z Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych na wdrażanie gwarancji dla młodzieży.
W Polsce działania na rzecz wsparcia NEET-sów przewidziane zostały w programie Wiedza Edukacja Rozwój.
Trudne przypadki
NEET-sów podzielić można na dwie grupy. Pierwszą stanowią osoby, które oprócz problemów ze znalezieniem pracy nie mają dodatkowych obciążeń czyniących ich sytuację jeszcze trudniejszą. Są to więc po prostu: osoby młode w wieku 15–29 lat bez pracy, które nie uczestniczą w kształceniu i szkoleniu. Na ich wsparcie przeznaczono ponad 1,76 mld euro.
Pulę ponad 150 mln euro zarezerwowano dla osób spełniających kryteria NEET, których sytuacja jest szczególnie trudna, czyli:
● niezarejestrowanych w urzędach pracy,
● z pieczy zastępczej, opuszczających pieczę (do roku po opuszczeniu instytucji pieczy) ze szczególnym uwzględnieniem:
– wychowanków pieczy zastępczej powyżej 15. roku życia, którzy po zakończeniu pobytu w instytucjach pieczy zastępczej powrócili do rodzin naturalnych,
– wychowanków pieczy zastępczej powyżej 18. roku życia, którzy założyli własne gospodarstwo domowe,
– wychowanków pieczy zastępczej powyżej 18. roku życia, którzy usamodzielniają się i mają trudności ze znalezieniem zatrudnienia po zakończeniu pobytu w instytucjach pieczy zastępczej,
● matek opuszczających pieczę (do roku po opuszczeniu instytucji pieczy),
● absolwentów młodzieżowych ośrodków wychowawczych i młodzieżowych ośrodków socjoterapii (do roku po opuszczeniu),
● absolwentów specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych i specjalnych ośrodków wychowawczych (do roku po opuszczeniu),
● matek przebywających w domach samotnej matki,
● osób młodych opuszczających zakłady karne lub areszty śledcze (do roku po opuszczeniu).
Mazowsze stoi biznesem. Najgorzej jest w Polsce wschodniej
Mazowsze stoi biznesem. Najgorzej jest w Polsce wschodniej

Zobacz również
Kompleksowe wsparcie
Można się zastanawiać, po co tworzyć specjalne programy dla młodych, skoro mogą oni na równi z wszystkimi innymi bezrobotnymi korzystać z rozbudowanych usług urzędów pracy. Otóż dla młodych ludzi wejście na rynek pracy to zupełnie nowe doświadczenie. Często nie wiedzą, jak się po nim poruszać, czego się spodziewać, jakie są wymagania, w którym kierunku się rozwijać. Bardzo wielu młodych ludzi startuje w konkursach na stanowiska zupełnie niedostosowane do ich możliwości i kompetencji. Jedni mają zbyt wygórowane wyobrażenia, inni wręcz przeciwnie. Osoby, które nie wykazywały się aktywnością zawodową już w trakcie nauki, często odbijają się od muru braku doświadczenia. Młodzi ludzie nie mają też oszczędności, które pomogłyby im na przykład zmienić miejsce zamieszkania w poszukiwaniu pracy. To wszystko powoduje, że wymagają specjalnego traktowania.
Pierwszym i obowiązkowym etapem pomocy NEET-som jest identyfikacja ich indywidualnych potrzeb oraz możliwości w zakresie doskonalenia zawodowego, w tym identyfikacja stopnia oddalenia od rynku pracy. Młody człowiek dostaje do ręki indywidualny plan działania w formie schematu kroków koniecznych do poprawy sytuacji na rynku pracy.
Następnie uczestniczy w konsultacjach nazywanych indywidualnym pośrednictwem pracy. Wspólnie z doradcą dokonuje analizy w zakresie wyboru zawodu zgodnego z kwalifikacjami i kompetencjami, a także planowania rozwoju kariery zawodowej, w tym podnoszenia lub uzupełniania kompetencji i kwalifikacji zawodowych.
Drugi etap jest związany z nabyciem lub uzupełnieniem kwalifikacji i może przyjąć dwie formy:
● kontynuacja nauki dla osób, u których zdiagnozowano potrzebę uzupełnienia edukacji formalnej lub potrzebę potwierdzenia kwalifikacji m.in. poprzez odpowiednie egzaminy,
● nabywanie, podwyższanie lub dostosowywanie kompetencji i kwalifikacji, niezbędnych na rynku pracy w kontekście zidentyfikowanych potrzeb osoby, której udzielane jest wsparcie, m.in. poprzez wysokiej jakości szkolenia.
Trzeci etap umożliwia zdobycie doświadczenia zawodowego. Młodzi ludzie dostają możliwość odbycia staży i praktyk spełniających standardy wskazane w Europejskich Ramach Jakości Praktyk i Staży. Możliwe jest również wsparcie zatrudnienia osoby młodej u przedsiębiorcy lub innego pracodawcy, stanowiące zachętę do zatrudnienia, m.in. poprzez pokrycie kosztów subsydiowania zatrudnienia dla osób, refundację wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy (wyłącznie w połączeniu z subsydiowanym zatrudnieniem).
Kolejnym elementem pakietu dla młodych jest wsparcie ich mobilności – zarówno w odniesieniu do branży, jak i miejsca zamieszkania. To forma udostępniana oczywiście tylko niektórym osobom, które akurat jej potrzebują.
Wsparcie mobilności międzysektorowej dla osób, które mają trudności ze znalezieniem zatrudnienia w wyuczonym zawodzie, polegają na umożliwieniu zmiany lub uzupełnienia kompetencji pozwalających na podjęcie pracy w innym sektorze. Można to osiągnąć poprzez praktyki, staże i szkolenia.
Natomiast osoby, które mają szansę na podjęcie pracy, ale w ich miejscu zamieszkania nie ma potencjalnych pracodawców, mogą liczyć na pokrycie kosztów dojazdu do pracy lub wstępnego zagospodarowania w nowym miejscu zamieszkania.
Specjalne działania przewidziane są również dla młodych z niepełnosprawnościami. Bariery, jakie napotykają, mogą być niwelowane m.in. poprzez finansowanie pracy asystenta osoby niepełnosprawnej i doposażenie stanowiska pracy do specyficznych potrzeb.
Szczególnym rodzajem wsparcia jest pomoc w założeniu własnej firmy. Mogą z niej skorzystać osoby, które przejdą pierwszy etap identyfikacji potrzeb i możliwości oraz planowania ścieżki kariery i wyróżniają się bardzo dużą samodzielnością i determinacją. Muszą mieć konkretny pomysł na biznes i uwarunkowania dające szansę na jego skuteczną realizację. Na start przyznawana jest bezzwrotna dotacja w kwocie sięgającej 20 tys. zł, jednak starania o nią poprzedza udział w szkoleniach umożliwiających uzyskanie wiedzy i umiejętności niezbędnych do podjęcia i prowadzenia działalności gospodarczej oraz skorzystanie z doradztwa. Oprócz grantu możliwe jest również udzielenie wsparcia w postaci pomostowej, polegającej na pokrywaniu przez pierwszy okres działania firmy jej kosztów stałych.
Ta forma wsparcia nie jest udostępniana osobom znajdującym się w szczególnie trudnej sytuacji.
Gdzie po pomoc
Podstawowym partnerem młodego człowieka starającego się odnaleźć na rynku pracy są powiatowe urzędy pracy. To one dysponują zdecydowaną większością środków przeznaczonych na wsparcie NEET-sów. Oferują pełny wachlarz możliwości.
Oprócz urzędów pracy projekty wspierające młodych realizują również:
● publiczne służby zatrudnienia,
● Ochotnicze Hufce Pracy,
● agencje zatrudnienia,
● instytucje szkoleniowe,
● instytucje dialogu społecznego,
● instytucje partnerstwa lokalnego.
Kompleksowe informacje o możliwościach wsparcia można znaleźć na stronie internetowej: www.power.gov.pl, wybierając zakładkę Skorzystaj z Inicjatywy dla Młodych. Jest tam m.in. przekierowanie do wyszukiwarki projektów, w której młodzi ludzie mogą znaleźć odpowiednie dla siebie przedsięwzięcia.
Specjalna ścieżka wsparcia przewidziana jest dla tych, którzy dopiero co wpadli w tarapaty. To pakiet „Gwarancje dla młodzieży”, który oferuje dobrej jakości oferty zatrudnienia, dalszego kształcenia, przyuczenia do zawodu lub stażu w ciągu czterech miesięcy od utraty pracy lub zakończenia kształcenia formalnego. Szczegółowy opis, jak działają gwarancje, jakie są ich cele i jak z nich skorzystać jest na stronie Gdm.praca.gov.pl.
Jakie wsparcie dla młodych
● Indywidualny plan działania, który zostanie przygotowany w formie schematu kroków koniecznych do podjęcia w celu poprawy sytuacji na rynku pracy;
● doradztwo zawodowe w zakresie wyboru zawodu zgodnego z posiadanymi umiejętnościami i możliwościami oraz pomoc w planowaniu kariery zawodowej;
● bezpośrednia pomoc w znalezieniu pracy – pośrednictwo pracy przy wsparciu doświadczonego konsultanta;
● wysokiej jakości szkolenia, kursy zawodowe czy studia podyplomowe mające na celu zdobycie niezbędnych kwalifikacji do wykonywania danego zawodu lub podwyższenie już posiadanych kompetencji;
● staże i praktyki zawodowe u pracodawców służące zdobyciu niezbędnego doświadczenia zawodowego, którego brak jest dużą barierą w znalezieniu pracy;
● dotacje na założenie własnej działalności gospodarczej oraz doradztwo i szkolenia mające na celu zdobycie niezbędnej wiedzy do prowadzenia własnej firmy, a także pokrycie kosztów ubezpieczeń społecznych przez określone 12 miesięcy.
Więcej informacji o wsparciu dla młodych na www.power.gov.pl
Więcej informacji o Funduszach Europejskich:
● na www.FunduszeEuropejskie.gov.pl,
● w punktach informacyjnych Funduszy Europejskich, których lista jest na www.FunduszeEuropejskie.gov.pl/punkty.
Projekt jest współfinansowany ze środków Funduszu Spójności Unii Europejskiej
ikona lupy />