Wyegzekwowanie należności wbrew pozorom nie jest niemożliwe. Poprawić swoją pozycję można, wprowadzając w umowie zapisy o wydłużeniu terminu przedawnienia i wybierając dogodny sąd właściwy
/>
Mimo trudnej sytuacji w Donbasie większa część Ukrainy pozostaje dla wielu polskich przedsiębiorców atrakcyjnym rynkiem z ponad 40 milionami konsumentów. Tylko w ubiegłym roku, jak wynika ze statystyk GUS, wartość polskiego eksportu na Ukrainę wyniosła 3,14 mld euro. Jednym z istotnych problemów biznesowych, na które dodatkowo wpływa złożona sytuacja polityczna w regionie, jest kwestia wypłacalności kontrahentów ukraińskich i niepewność co do skuteczności ewentualnej windykacji należności. W przypadku transgranicznych działań biznesowych to jedno z kluczowych zagadnień.
Weryfikacja kontrahenta
Do ewentualnej windykacji trzeba się przygotować przed formalnym rozpoczęciem współpracy. Jeszcze przed zawarciem umowy warto zweryfikować kontrahenta ukraińskiego. Najszybszym, najprostszym i bezpłatnym sposobem takiej weryfikacji jest uzyskanie aktualnej informacji o partnerze ukraińskim z Jednolitego Państwowego Rejestru osób prawnych i osób fizycznych-przedsiębiorców, (ukr. ?????? ????????? ?????? ????????? ???? ?? ???????? ????-???????????), dostępny pod linkiem: http://irc.gov.ua. Za jego pomocą można sprawdzić, czy w ogóle istnieje dany podmiot, czy nie znajduje się on w procesie likwidacji, czy toczy się wobec niego postępowanie upadłościowe. Można tam również sprawdzić podstawowe dane firmy, takie jak adres siedziby, wysokość kapitału zakładowego oraz informację o tym, czy był on wpłacony w całości, i rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej. Są również informacje o kadrze zarządzającej.
Ważne w umowie
Ważnym aspektem w procesie ewentualnej windykacji jest wybór przez strony prawa właściwego dla umowy. Zobowiązania ze stosunków umownych, co do zasady, podlegają prawu tego państwa, na którego terytorium została zawarta umowa, chyba że strony umowy poddadzą ten stosunek wybranemu przez siebie prawu. Standardową praktyką powinno być umieszczenie przez strony w umowach klauzuli wyboru właściwego prawa, co pozwala uniknąć ewentualnych wątpliwości.
Przy wystąpieniu podstaw prawnych dla windykacji należy pamiętać o terminie przedawnienia, jaki jest uregulowany wybranym przez strony prawem. Zgodnie z prawem ukraińskim podstawowy okres terminu przedawnienia wynosi 3 lata, ale są specjalne terminy przedawnienia dłuższe lub krótsze niż podstawowy (np. dla ściągnięcia kary umownej stosowany jest termin przedawnienia roczny). Warto pamiętać, że prawo ukraińskie przewiduje możliwość wydłużenia terminu przedawnienia w drodze umowy, ale nie przewiduje możliwości jego zmniejszenia.
Strony umowy mogą również wybrać sąd właściwy dla rozpatrzenia sporów związanych z umową. Co do zasady właściwy jest sąd tego państwa, na którego terytorium ma miejsce zamieszkania lub siedzibę pozwany lub ma miejsce zamieszkania lub siedzibę powód, jeżeli na tym terytorium znajduje się przedmiot sporu albo majątek pozwanego. Jednak wyżej wskazana właściwość sądu też może być zmieniona w drodze umowy. W praktyce oznacza to, że sądem właściwym może być sąd ukraiński albo sąd zagraniczny (sąd innego państwa lub sąd arbitrażowy).
Ściągnięcie długu
Ze względu na to, że w większości przypadków wykonanie wyroku sądu w zakresie ściągnięcia długu od kontrahenta ukraińskiego odbywa się na terytorium Ukrainy, należy pamiętać o potrzebie stwierdzenia wykonalności wyroku sądu zagranicznego na terytorium Ukrainy, na wniosek wierzyciela. Taki wniosek może być złożony do właściwego sądu powszechnego na Ukrainie w ciągu 3 lat od momentu nabrania przez wyrok sądu zagranicznego mocy prawnej.
Po otrzymaniu wyroku i dokumentu wykonalności sądu ukraińskiego lub stwierdzeniu wykonalności wyroku sądu zagranicznego ważnym etapem windykacji należności od ukraińskiego kontrahenta jest postępowanie egzekucyjne, które najczęściej odbywa się na Ukrainie.
Na Ukrainie egzekucję prowadzi Państwowa Służba Komornicza (ukr. ???????? ????????? ?????? ???????), która wchodzi w skład Ministerstwa Sprawiedliwości Ukrainy. Postępowanie egzekucyjne, co do zasady, odbywa się na wniosek wierzyciela. Zostaje ono również zainicjowane, gdy z sądu ukraińskiego dotrze dokument wykonalności w sprawie stwierdzenia wykonalności wyroku sądu zagranicznego. Taki wniosek należy złożyć do odpowiedniego wydziału Państwowej Służby Komorniczej w ciągu roku od dnia otrzymania dokumentu wykonalności.
Podsumowując: windykacja należności od kontrahenta ukraińskiego ma swoją specyfikę, ale wbrew pozorom nie jest czynnością bardzo trudną, czy wręcz niemożliwą do przeprowadzenia, jak często się uważa.