Firmy mogą prosić go o uzyskanie objaśnień przepisów lub zainicjowanie zmian legislacyjnych, ale również o interwencję np. w urzędach, instytucjach kontrolujących, a nawet w sądach. Ombudsman przedsiębiorców może także prowadzić postępowania wyjaśniające.
Konstytucja dla biznesu powołała do życia rzecznika małych i średnich przedsiębiorców (dalej: RMiSP lub rzecznik). Jego głównym zadaniem jest pilnowanie, by w praktyce były przestrzegane zasady przyjęte w ustawie z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1292, dalej: p.p.). Mówiąc inaczej, rzecznik stoi na straży praw przedsiębiorców, a w swojej działalności uwzględnia szczególnie interes mikro, małych i średnich firm. Przy czym zgodnie z ustawą z 6 marca 2018 r. o rzeczniku małych i średnich przedsiębiorców (Dz.U. z 2018 r. poz. 648, dalej: u.r.m.ś.p.), która weszła w życie 30 kwietnia ub.r., rzecznik ma do swojej dyspozycji szeroki katalog uprawnień i narzędzi. I tak może np. podjąć działania w obronie przedsiębiorców nie tylko w urzędach czy instytucjach kontrolujących, lecz również w sądach. W gestii rzecznika leży też opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących działalności gospodarczej czy też możliwość występowania do urzędów z różnymi wnioskami – np. o zmiany legislacyjne, wykładnię przepisów. Ważnym uprawnieniem RMiSP jest również możliwość informowania właściwych organów nadzoru lub kontroli o dostrzeżonych – także przez przedsiębiorców – nieprawidłowościach w funkcjonowaniu instytucji administracji publicznej. Dziś dokładnie wyjaśniamy, w jakich sprawach i jak można wystąpić do rzecznika o pomoc oraz na czym polega ona w praktyce. Opisujemy też przykłady licznych interwencji podjętych przez ombudsmana przedsiębiorców.
Chmal: Łatwiej zainwestować w nową koparkę niż wydać pieniądze na perswazję
Chmal: Łatwiej zainwestować w nową koparkę niż wydać pieniądze na perswazję

Zobacz również

Pomoc w uzyskaniu objaśnień prawnych

Za pośrednictwem rzecznika przedsiębiorca może uzyskać objaśnienia prawne od organów dotyczące np. interpretacji przepisów, co do których istnieją wątpliwości.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 2 6 u.r.m.ś.p do uprawnień rzecznika należy występowanie do właściwych organów z wnioskiem o wydanie objaśnień prawnych, o których mowa w art. 33 p.p. Chodzi tu np. o wydanie wiążących urzędy wyjaśnień przepisów dotyczących działalności gospodarczej. Przedsiębiorcy nie mogą sami o nie wystapić, mogą za to skorzystać z pośrednictwa rzecznika, który nie tylko ma prawo wnosić o wydanie wyjaśnień, lecz także o zmianę tych, które już zostały opracowane. Ale uwaga, rzecznik może się podjąć tego typu interwencji tylko wówczas, gdy przedsiębiorcy mają problemy ze stosowaniem danego przepisu, gdyż jest on różnie interpretowany przez poszczególne urzędy i w efekcie ich rozstrzygnięcia są rozbieżne. Jakie organy są zobowiązane do wydawania objaśnień? Tu można wymienić właściwych ministrów czy też np. prezesów Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Urzędu Komunikacji Elektronicznej, Urzędu Lotnictwa Cywilnego, a także głównego inspektora transportu drogowego czy Komisję Nadzoru Finansowego. Przypomnijmy, że zgodnie z art. 33 ust. 3 p.p. objaśnienia prawne są zamieszczane w biuletynie informacji publicznej na stronie podmiotowej urzędu. W myśl art. 33 ust. 2 p.p. organy administracji mogą z urzędu lub na wniosek RMiSP zmienić wydane objaśnienia prawne, jeżeli stwierdzą ich nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Przykład 1

Urzędy wyjaśniły, kiedy pracodawca może badać alkomatem
29 lipca 2019 r. rzecznik małych i średnich przedsiębiorców wystąpił do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o wydanie objaśnienia prawnego dotyczącego uprawnienia pracodawcy do samodzielnej kontroli stanu trzeźwości pracownika. Wniosek dotyczy prawidłowego rozumienia i stosowania art. 17 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Rzecznik wnioskował o wskazanie, czy pracodawca jest uprawniony do samodzielnej – bez udziału właściwego organu – kontroli stanu trzeźwości pracownika z użyciem alkomatu. W piśmie zawarty jest również wniosek o objaśnienie prawne dotyczące art. 221b ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, poprzez wskazanie, czy dane dotyczące stanu trzeźwości pracownika są danymi osobowymi o stanie zdrowia, a zatem czy ich przekazanie możliwe jest wyłącznie z inicjatywy pracownika. Wniosek o objaśnienie był efektem komunikatu Urzędu Ochrony Danych Osobowych z 27 czerwca 2019 r., w którym urząd stwierdził, że badanie trzeźwości może być zainicjowane wyłącznie przez pracownika, a sama informacja o stanie trzeźwości jest informacją o stanie zdrowia oraz że nie ma podstawy prawnej, która umożliwiłaby pracodawcom samodzielną kontrolę pracowników alkomatem.

wnioski o zmianę ustawy lub ocenę regulacji

Przedsiębiorcy mogą też liczyć na swojego rzecznika, gdy doskwierają im uciążliwe przepisy.
Sam rzecznik nie posiada inicjatywy ustawodawczej. Może jednak występować do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej albo o wydanie lub zmianę innych aktów prawnych w sprawach dotyczących działalności gospodarczej. W przypadku gdy ujawnią się istotne rozbieżności w wykładni przepisów lub jest znaczne ryzyko tego, że dany akt powoduje istotne negatywne skutki gospodarcze lub społeczne, rzecznik może skierować do właściwego ministra lub innego uprawnionego organu wniosek o przygotowanie oceny funkcjonowania tego aktu lub jego części, wraz z uzasadnieniem. Te czynności rzecznik podejmuje z urzędu lub na wniosek przedsiębiorcy albo organizacji zrzeszającej przedsiębiorców.

Przykład 2

Legislacyjna batalia o rynek odpadów
W styczniu 2019 r. w piśmie skierowanym do Ministerstwa Środowiska rzecznik zwrócił się z wnioskiem o zmianę ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2010; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2020). Wniosek miał na celu przywrócenie wolnego rynku w zakresie odbioru odpadów komunalnych z niezamieszkałych nieruchomości, na których przede wszystkim jest prowadzona działalność gospodarcza. Biuro rzecznika interweniowało w tej sprawie również w kwietniu 2019 r. (w Stałym Komitecie Rady Ministrów), a także w czerwcu br. (już po skierowaniu projektu ustawy do Sejmu), za każdym razem podkreślając wagę wnioskowanych zmian dla przedsiębiorców. Celem tych działań było zapobieżenie dalszej monopolizacji rynku usług odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych – rzecznik argumentował m.in., że pozostawienie wolnej konkurencji w przypadku odbioru odpadów komunalnych z niezamieszkałych nieruchomości pozwoli przetrwać wielu małym przedsiębiorcom. W przekazanej do podpisu prezydenta, a uchwalonej 19 lipca 2019 r. przez Sejm RP ustawie o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw zawarto przepis, zgodnie z którym gminy nie będą miały możliwości narzucania właścicielom niezamieszkałych nieruchomości uczestnictwa w gminnym systemie odbioru i gospodarki odpadami.

interwencje w sądzie najwyższym

Ombudsman przedsiębiorców ma prawo też wszcząć działania w Sądzie Najwyższym. Może wystąpić o wykładnię przepisów, a nawet złożyć skargę nadzwyczajną.
Do zakresu uprawnień RMiSP należy m.in. występowanie do Sądu Najwyższego z wnioskiem w sprawie rozstrzygnięcia rozbieżności wykładni prawa w zakresie przepisów dotyczących działalności gospodarczej. Wniosek ten może dotyczyć sytuacji, gdy na gruncie danych regulacji sądy powszechne lub Sąd Najwyższy wydały przeciwstawne orzeczenia. Rzecznik może też wnieść do SN skargę nadzwyczajną, której celem jest skorygowanie prawomocnych orzeczeń sądowych. Z tego nadzwyczajnego środka ma on prawo skorzystać w terminie pięciu lat od dnia uprawomocnienia się zaskarżonego orzeczenia, a jeżeli od orzeczenia została wniesiona kasacja albo skarga kasacyjna – w terminie roku od dnia ich rozpoznania. Przy czym niedopuszczalne jest uwzględnienie skargi nadzwyczajnej na niekorzyść oskarżonego, wniesionej po upływie roku od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, a jeżeli od orzeczenia została wniesiona kasacja albo skarga kasacyjna – po upływie sześciu miesięcy od dnia jej rozpoznania.

działania w sądach administracyjnych

Szerokie uprawnienia rzecznika dotyczą także sądów administracyjnych, do których trafiają sprawy przedsiębiorców.
Rzecznik może występować do Naczelnego Sądu Administracyjnego z wnioskami o podjęcie uchwały mającej na celu wyjaśnienie przepisów prawnych, których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych. Może także zwrócić się o wszczęcie postępowania administracyjnego, wnosić skargi i skargi kasacyjne do sądu administracyjnego, a także uczestniczyć w tych postępowaniach – na prawach przysługujących prokuratorowi. W istocie rzecznik może zwrócić się o wszczęcie postępowania administracyjnego, wówczas gdy stwierdzi bezczynność właściwego organu administracji publicznej, której efektem jest naruszenie praw lub interesów przedsiębiorcy. Rzecznikowi służy prawo udziału w każdym stadium postępowania w celu zapewnienia, aby postępowanie i rozstrzygnięcie sprawy było zgodne z prawem.

Przykład 3

Uchylenie wyroków nakładających nieproporcjonalne kary
4 listopada 2019 r. Biuro Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców poinformowało, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie podzielił stanowisko rzecznika o konieczności wyeliminowania sprzecznych z prawem decyzji i uchylił wydane w sprawie decyzje organów I i II instancji. Z wnioskiem o interwencję ombudsmana zgłosił się przedsiębiorca z branży transportowej, wobec którego urząd celno-skarbowy wydał trzy decyzje nakładające kary pieniężne z tytułu błędu w zgłoszeniach w systemie SENT. Przewoźnik realizował transport samochodem cysterną wraz z przyczepą-cysterną. Po opróżnieniu przyczepy kierowca odstawił ją do bazy spółki, kontynuując dalszy transport samochodem cysterną bez przyczepy, jednocześnie nie dokonując aktualizacji zgłoszeń SENT w tym zakresie. W toku przeprowadzonej kontroli drogowej funkcjonariusze celno-skarbowi stwierdzili brak przyczepy, której numer rejestracyjny nadal figurował w zgłoszeniach. W konsekwencji, z tytułu powyższego niedopatrzenia w trakcie jednego transportu, przewoźnik został ukarany, na podstawie przepisów ustawy z 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 2332, ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1556) trzema karami pieniężnymi po 10 tys. zł. Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców, niezależnie od skarg złożonych przez przewoźnika, wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skargi na decyzje organu II instancji utrzymujące w mocy nałożone kary. W swoich skargach zarzucił organom m.in. naruszenie zasady proporcjonalności wyrażonej w art. 12 p.p.
Czy wielkość biznesu ciągle ma znaczenie?
Czy wielkość biznesu ciągle ma znaczenie?

Zobacz również

żądanie wszczęcia postępowania karnego

Uprawnieniem rzecznika jest możliwość żądania wszczęcia przez uprawnionego oskarżyciela postępowania przygotowawczego w sprawach o przestępstwa wszczynane z urzędu.
Skorzystanie z tego środka możliwe jest wtedy, gdy żądanie wszczęcia postępowania karnego przygotowawczego ma na celu przełamanie bezczynności organu powołanego do ścigania przestępstw albo wówczas gdy w toku badania sprawy rzecznik poweźmie wiadomość wskazującą na popełnienie przestępstwa. Należy bowiem pamiętać, że zgodnie z art. 10 par. 1 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1987; ostat. zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1694 .), organ powołany do ścigania przestępstw jest obowiązany do wszczęcia i przeprowadzenia postępowania przygotowawczego, a oskarżyciel publiczny także do wniesienia oraz popierania oskarżenia – o czyn ścigany z urzędu. Żądanie wszczęcia postępowania przygotowawczego może dotyczyć jedynie przestępstw ściganych z urzędu. Nie może zatem dotyczyć czynów ściganych na wniosek oraz z oskarżenia prywatnego. Żądanie to oznacza, że rzecznik staje się uczestnikiem tego postępowania, może więc, uczestnicząc w nim, wnosić zażalenie na postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa (dochodzenia), a jeśli prokurator nadrzędny nie przychyli się do zażalenia, po skierowaniu sprawy do sądu może uczestniczyć w postępowaniu sądowym. Rzecznik może również informować właściwe organy o dostrzeżonych barierach i utrudnieniach w zakresie wykonywania działalności gospodarczej w Polsce.

wystąpienia o podjęcie określonych kroków

Rzecznik może zwracać się do właściwych organów, organizacji lub instytucji publicznych z ocenami i wnioskami o podjęcie działań zmierzających do zapewnienia skutecznej ochrony praw przedsiębiorców oraz usprawnienia trybu załatwiania spraw w tym zakresie.
Podmioty, do których zwraca się rzecznik, mają obowiązek współdziałać i udzielać mu pomocy, zapewnić dostęp do akt i dokumentów spraw już zakończonych, na jego żądanie udzielać informacji i wyjaśnień, w tym wyjaśnień dotyczących podstawy faktycznej i prawnej swoich rozstrzygnięć. Na tej podstawie rzecznik ma prawo zwracania się do tych podmiotów z wnioskami o podjęcie działań zmierzających do zapewnienia skuteczniejszej ochrony praw przedsiębiorców oraz usprawnienia trybu załatwiania spraw w tym zakresie. Wnioski te mogą dotyczyć zarówno podjęcia czynności prawnych, jak i różnych działań faktycznych, których celem będzie urzeczywistnianie wolności i praw przedsiębiorców lub podniesienie jakości ich obsługi (ograniczenie biurokracji, przyspieszenie postępowania itp,. Podmioty te zobowiązane są do rozpatrzenia spraw skierowanych przez rzecznika. Ponadto nie później niż w terminie 30 dni muszą poinformować o podjętych działaniach lub zajętym stanowisku. Gdy zaniechają tego obowiązku, rzecznik może interweniować do właściwej jednostki nadrzędnej o podjęcie tych czynności. Obrońca biznesu publikuje na swojej stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej dane dotyczące liczby nieudzielonych odpowiedzi.
Stwierdzenie naruszenia praw przedsiębiorcy w działalności organów, organizacji lub instytucji publicznych może skutkować zwróceniem się przez rzecznika z wnioskiem o wszczęcie postępowania wyjaśniającego lub dyscyplinarnego.

Przykład 4

Obrona ofiary kontroli lekarza weterynarii
25 września 2019 r. do Biura Rzecznika MSP wpłynął wniosek spółki o interwencję w związku z kontrolą lekarza weterynarii trwającą od 16 września 2019 r. i wstrzymującą kontener mrożonych tusz szczupaka oraz szczupaka patroszonego o łącznej wadze 20 t. Powodem zatrzymania kontenera była niezgodność wagowa pojedynczych sztuk szczupaka z tym, co zostało wpisane w świadectwie zdrowia. 27 września 2019 r. rzecznik MSP zawiadomił organ o wstąpieniu do postępowania na prawach przysługujących prokuratorowi wraz ze stanowiskiem w sprawie, wskazując, iż kontrola Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych nie wykazała żadnych nieprawidłowości, zaś towar był bardzo dobrej jakości i zniszczenie go bądź odesłanie do kraju nadania przeczyłoby zasadzie proporcjonalności. Na skutek wniesionego przez rzecznika ponaglenia, decyzją z 4 października 2019 r., organ I instancji nakazał spółce zniszczenie przesyłki w uprawnionym do tego zakładzie utylizacyjnym. Spółka wniosła odwołanie od decyzji wskazując, iż faktyczna waga przesyłki oraz waga odnotowana w świadectwie weterynaryjnym i dokumentach towarzyszących przesyłce jest tożsama. W sukurs przedsiębiorcy ruszył RMiSP, który również wniósł odwołanie, domagając się uchylenia kontrowersyjnego rozstrzygnięcia. Wskazał, iż organ, wydając decyzję, winien kierować się zasadami proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania, czego w przedmiotowej sprawie nie uczynił. Decyzją z 16 października 2019 r. organ II instancji uchylił zaskarżoną decyzję w całości i nakazał organowi I instancji wydanie weterynaryjnego świadectwa przekroczenia granicy dla przesyłki mrożonych tusz ze szczupaka wskazując, iż postępowanie organu I instancji było zbyt restrykcyjne. Organ odwoławczy wskazał, iż wydając decyzję, kierował się wyrażoną w art. 12 p.p. zasadą prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej oraz zasadami proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania. Wziął także pod uwagę, iż deklaracja co do wagi jednostkowej ryb znajdujących się w przesyłce nie jest informacją wymaganą w świadectwie zdrowia.

Przykład 5

Pomoc w przedłużeniu zezwolenia na zajęcie pasa drogowego
Z pozytywnie załatwionej dzięki interwencji rzecznika sprawy może cieszyć się też przedsiębiorca, który nie dostał odpowiednio długiego zezwolenia (kolejnego) na zajęcie odcinka pasa drogowego, na którym posadowiony był jego kiosk handlowy. Przedsiębiorca wystąpił do Biura Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców z wnioskiem o interwencję, ponieważ wnioskował o wydanie zezwolenia na okres od 1 stycznia 2019 r. do 31 grudnia 2020 r., ale zarządca drogi wydał je jedynie na okres od 1 stycznia 2019 r. do 30 kwietnia 2019 r. Jako że przedsiębiorca prowadził w tym miejscu kiosk handlowy od wielu lat, odwołał się od decyzji organu administracji publicznej do Samorządowego Kolegium Odwoławczego i zwrócił z wnioskiem o interwencję do Biura Rzecznika MSP. Po uchyleniu decyzji organu I instancji przez SKO i wstąpieniu rzecznika do ponownego postępowania przed zarządcą drogi na prawach przysługujących prokuratorowi, przedsiębiorca otrzymał zezwolenie na zajęcie odcinka pasa drogowego w okresie od 1 stycznia 2019 r. do 24 sierpnia 2020 r. Stanowisko rzecznika wskazywało m.in. na naruszenia praw przedsiębiorców w toku postępowania prowadzonego pierwotnie przez organ. W konsekwencji powyższego, organ, wydając ponowne rozstrzygnięcie w sprawie, uwzględnił niemal w całości wniosek przedsiębiorcy.

postępowanie wyjaśniające

Sam rzecznik może podejmować własne postępowania wyjaśniające. Kontrolowane organy i instytucje publiczne muszą mu stworzyć warunki odpowiednie do przeprowadzenia działań.
W art. 12 u.r.m.ś.p. określa sposób działania rzecznika, gdy samodzielnie prowadzi postępowanie wyjaśniające. Określa czynności, jakie może podejmować on w toku tego postępowania. Organy, organizacje lub instytucje publiczne są obowiązane w szczególności:
  • zapewnić dostęp do akt i dokumentów spraw zakończonych (z wyjątkiem informacji niejawnych oraz postępowań prowadzonych przez Komisję Nadzoru Finansowego i prezesa UOKiK);
  • udzielać żądanych przez rzecznika informacji i wyjaśnień;
  • udzielać wyjaśnień dotyczących podstawy faktycznej i prawnej swoich rozstrzygnięć.
Zasadą jest, że sprawy rozpatrywane przez rzecznika objęte są tajemnicą służbową. Ma on zatem obowiązek ochrony oraz utrzymywania w tajemnicy informacji i danych uzyskanych w toku prowadzonych postępowań, o ile stanowią one tajemnice prawnie chronione, czyli służbowe, państwowe, skarbowe i inne, którym właściwe przepisy prawne przyznają przymiot informacji i danych chronionych. Z drugiej strony ochronie powinny również podlegać tajemnice przedsiębiorstwa.

tryb podejmowania czynności

Nie każdy wniosek, nie każda skarga, które trafiają do biura ombudsmana biznesu, muszą zostać przez niego rozpatrzone. Działania interwencyjne podejmuje on dopiero wówczas, gdy przedsiębiorca wykorzystał przysługujące mu przewidziane prawem środki działania.
Podjęcie czynności przez rzecznika następuje z urzędu lub na wniosek. Z nim mogą zwracać się do rzecznika przedsiębiorcy lub organizacje przedsiębiorców. Artykuł 10 ust. 3 u.r.m.ś.p. określa cztery sposoby rozpatrzenia złożonego wniosku. [ramka 3] Rzecznik, po zapoznaniu się z wnioskiem, może podjąć czynności i zbadać, czy wskutek działania bądź zaniechania działania organu władzy publicznej doszło do naruszenia praw lub interesów przedsiębiorcy. W zależności od charakteru sprawy może w szczególności skorzystać z katalogu instrumentów, wymienionych w art. 9 u.r.m.ś.p. Ponadto może wskazać wnioskodawcy przysługujące mu prawa i środki działania. Rzecznik nie zastępuje i nie wyręcza przedsiębiorców w prowadzeniu ich spraw, a więc nie świadczy usług typowo adwokackich. Działania interwencyjne podejmuje dopiero wówczas, gdy przedsiębiorca wykorzystał przysługujące mu przewidziane prawem środki działania i pomimo to w dalszym ciągu uważa, iż jego sprawa została załatwiona z naruszeniem praw i interesów. Po zapoznaniu się z wnioskiem rzecznik może również przekazać sprawę według właściwości. Przykładowo złożone do rzecznika zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa powinien on przekazać według właściwości organom prokuratury. Przekazując sprawę według właściwości, rzecznik zawiadamia o tym wnioskodawcę i osobę, której sprawa dotyczy. Nie może natomiast żądać od organu, któremu przekazał sprawę, informacji o sposobie jej załatwienia. Żądanie informacji czy też wyjaśnień jest możliwe bowiem dopiero wówczas, gdy rzecznik podjął sprawę i prowadzi stosowne postępowanie. Może on w końcu odmówić podjęcia czynności. Brak też jest podstaw do podejmowania sprawy w sytuacji, gdy rzecznik nie dysponuje środkami działania, za pomocą których mógłby podjąć interwencję. W szczególności dotyczy to spraw, w których zapadło rozstrzygnięcie, od którego również rzecznikowi nie przysługuje środek zaskarżenia. Przykładowo od orzeczenia NSA nie przysługuje żaden środek odwoławczy. Dlatego też sprawa, w której wnioskodawca kwestionuje takie orzeczenie, właśnie z uwagi na brak środka odwoławczego nie zostaje podjęta przez rzecznika. Przy czym wówczas ma obowiązek zawiadomić o tym wnioskodawcę i uzasadnić swoje stanowisko.

Ramka 1

Katalog uprawnień
W zakresie ochrony praw przedsiębiorców rzecznik może:
• występować do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej albo wydanie lub zmianę innych aktów normatywnych w sprawach dotyczących działalności gospodarczej;
• występować do właściwych organów z wnioskiem o wydanie objaśnień prawnych, o których mowa w art. 33 p.p., jeśli przepisy będące przedmiotem wniosku budzą wątpliwości w praktyce lub ich stosowanie wywołało rozbieżności w rozstrzygnięciach wydawanych przez właściwy organ administracji publicznej;
• informować właściwe organy nadzoru lub kontroli o dostrzeżonych nieprawidłowościach w funkcjonowaniu organów administracji publicznej;
• występować do właściwego ministra lub organu upoważnionego ustawowo do opracowywania i wnoszenia do rozpatrzenia przez Radę Ministrów projektów aktów normatywnych z wnioskiem, o którym mowa w art. 69 ust. 1 p.p. (wniosek o przygotowanie oceny funkcjonowania aktu normatywnego);
• występować do Sądu Najwyższego z wnioskiem, o którym mowa w art. 83 par. 1 ustawy z 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym (wniosek o rozstrzygnięcie rozbieżności w wykładni prawa);
• wnosić skargę nadzwyczajną, na podstawie art. 89 par. 2 ustawy z 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym;
• występować do Naczelnego Sądu Administracyjnego z wnioskami o podjęcie uchwały mającej na celu wyjaśnienie przepisów prawnych, których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych;
• zwrócić się o wszczęcie postępowania administracyjnego, wnosić skargi i skargi kasacyjne do sądu administracyjnego, a także uczestniczyć w tych postępowaniach – na prawach przysługujących prokuratorowi;
• żądać wszczęcia przez uprawnionego oskarżyciela postępowania przygotowawczego w sprawach o przestępstwa wszczynane z urzędu;
• informować właściwe organy o dostrzeżonych barierach i utrudnieniach w zakresie wykonywania działalności gospodarczej na terytorium RP.

Ramka 2

Złożenie wniosku
Z wnioskiem o podjęcie czynności przez rzecznika mogą zwracać się przedsiębiorcy lub organizacje przedsiębiorców. Wniosek wraz z odpowiednimi załącznikami, zawierający dane przedsiębiorcy i opis sprawy, można złożyć:
• osobiście lub listownie bezpośrednio do Biura Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców (ul. Wilcza 46, 00-679 Warszawa) lub w oddziale terenowym biura rzecznika (w Krakowie, Gdańsku, Białymstoku lub Poznaniu),
• pocztą elektroniczną na adres: wnioski@rzecznikmsp.gov.pl lub biuro@rzecznikmsp.gov.pl,
• elektronicznie poprzez portal Biznes.gov.pl – na stronie tej opublikowano też wzór takiego wniosku.
Szczegółowe informacje można znaleźć na stronie: https://rzecznikmsp.gov.pl/zalatw-sprawe/ ©℗

Ramka 3

Rodzaje podjętej interwencji
Rzecznik po zapoznaniu się ze skierowanym do niego wnioskiem, może:
• podjąć czynności;
• wskazać wnioskodawcy przysługujące mu prawa i środki działania;
• przekazać sprawę według właściwości;
• odmówić podjęcia czynności, o czym, uzasadniając swoje stanowisko, zawiadamia wnioskodawcę.

OPINIA EKSPERTA

Adam Abramowicz, rzecznik małych i średnich przedsiębiorców
Biuro Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców od momentu powołania aktywnie działa na rzecz przedsiębiorców. Otrzymaliśmy kilka kluczowych objaśnień prawnych, m.in. od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ws. uprawnienia do kontroli zwolnień lekarskich, od Ministerstwa Zdrowia ws. zezwoleń na prowadzenie aptek ogólnodostępnych czy od Ministerstwa Cyfryzacji ws. przechowywania CV.
Dzięki podjętym działaniom Ministerstwo Finansów wycofało się z kontrowersyjnego pomysłu paragonu przed płatnością, a dzięki stanowisku w sprawie zmiany w ustawie Prawo o ruchu drogowym zrezygnowano z idei przekazania nadzoru nad stacjami kontroli pojazdów dyrektorowi Transportowego Dozoru Technicznego.
Równie aktywnie interweniowałem w przypadkach naruszeń zasad Konstytucji biznesu przez urzędników, wnioskując o postępowania dyscyplinarne wobec urzędników z Bartoszyc, w sprawie słynnej prowokacji w zakładzie mechanicznym, oraz urzędników z Cieszyna i Sosnowca, odpowiedzialnych za wszczynanie nieuzasadnionych postępowań karnych skarbowych.