Subskrybuj nas na Youtube
Poniższa analiza ogranicza się do artykułów publikowanych w sieci. Na wstępie trzeba zaznaczyć, ze treści publikowane w Internecie - w przeciwieństwie do przekazów w mediach tradycyjnych - dużo trudniej kontrolować. Artykuły w internecie, bez względu na to, czy są czysto informacyjne, opiniotwórcze, czy reklamowe, bombardują czytelników z każdej strony. Cykl życia tych treści jest najczęściej dość krótki, a ich autorzy nie są znani szerszej publiczności. Niektórzy mogą więc dojść do wniosku, że w sieci mogą wyrażać swoje poglądy bez żadnych ograniczeń.
Artykuł sponsorowany a prawo
Polskie prawo prasowe nie porusza kwestii dziennikarstwa w sieci. A jednak jeden z zawartych w ustawie przepisów, a konkretnie art. 7 ustawy Prawo Prasowe można odnieść do działalności mediów internetowych. W artykule tym czytamy, że ustawodawca pod pojęciem prasy rozumie „publikacje periodyczne, które nie tworzą zamkniętej, jednorodnej całości, ukazujące się nie rzadziej niż raz w roku, opatrzone stałym tytułem albo nazwą, numerem bieżącym i datą.(…) Prasą są także wszelkie istniejące i powstające w wyniku postępu technicznego środki masowego przekazywania, w tym także rozgłośnie i radiowęzły zakładowe upowszechniające publikacje periodyczne za pomocą druku, wizji, fonii lub innej techniki rozpowszechniania”. Na podstawie tego przepisu można wywnioskować, że większość opiniotwórczych serwisów internetowych kwalifikuje się do kategorii prasy.
Skoro więc serwisy internetowe można uznać za prasę w rozumieniu ustawy Prawo Prasowe ich wydawcy – podobnie jak wydawcy mediów tradycyjnych – decydując się na zamieszczenie na stronie artykułu sponsorowanego powinni pamiętać o kilku fundamentalnych zasadach:
a nawet powinien odmówić publikacji tekstu niezgodnego z prawem prasowym;
- Dziennikarz, a pośrednio także wydawca ma obowiązek staranności, rzetelności, nie może także prowadzić ukrytej działalności reklamowej, z której czerpałby korzyści;
- Artykuł sponsorowany musi być oznaczony, aby czytelnik nie pomylił go z treścią redakcyjną, która powstała bez uiszczenia opłaty;
- Zgodnie z art. 16 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji „wypowiedź, która, zachęcając do nabywania towarów lub usług, sprawia wrażenie neutralnej informacji” jest czynem niedozwolonym.
Dla wielu osób wytyczne te nie są jednak do końca klarowne, a kreatywność specjalistów od marketingu i PR-u pozwala bardzo sprawnie lawirować między zapisami ustawy, tak aby z prawnego punktu widzenia wszystko było w należytym porządku. I właśnie tutaj pojawia się kwestia etyki.
Jaki powinien wyglądać artykuł sponsorowany?
Pierwszą i podstawową zasadą publikacji artykułów sponsorowanych jest jawność. Jeśli artykuł został wyróżniony, zgodnie z wyżej opisanymi założeniami prawa prasowego, ta zasada zostaje zachowana. Tekst można umieścić w specjalnej zakładce, opisać jako „artykuł sponsorowany”, „materiał reklamowy” itp. - zależy to w dużej mierze od nomenklatury stosowanej w danej redakcji.
Kolejna zasada to szczerość wobec klienta – nawet w artykule sponsorowanym warto więc dążyć do możliwie największego obiektywizmu. Jako przykład podajmy producenta taniego sportowego obuwia: artykuł sponsorowany takiej firmy może dotyczyć na przykład niedrogiego sposobu na aktywny wypoczynek. W jednym z akapitów można zaproponować „tanie bieganie” i wspomnieć, że jedyną inwestycją potrzebną do takiej formy aktywnego wypoczynku jest zakup obuwia sportowego, na którym także da się zaoszczędzić. Nie warto natomiast idealizować jakości, trwałości i prestiżu produktu, jeśli w tych kwestiach pozostawia on wiele do życzenia. Nie należy też powoływać się na badania, które tak naprawdę nigdy nie zostały przeprowadzone. Konsumenci ponad wszystko nie są w stanie zaakceptować próby oszustwa. Takie rozwiązanie automatycznie rujnuje wizerunek firmy, a jego odzyskanie może zająć wiele lat.
Należy też pamiętać, że więcej niekoniecznie znaczy lepiej. Zamieszczenie 10 linków odsyłających do strony firmowej, przesycenie tekstu przymiotnikami takimi jak: „najlepszy”, „świetny” i „doskonały” nie zatrzyma czytelnika przy lekturze, a wręcz go do niej zniechęci. Aby zbudować trwałą relację, należy pamiętać o szacunku do czytelnika. Jeśli poświęca on swój czas, aby kliknąć w tekst, powinien znaleźć w nim wartościową treść.
Gdzie szukać wzorców?
Modelowe podejście do etyki można znaleźć w kodeksach tworzonych przez przedstawicieli danych grup zawodowych.
Kwestia etyki dziennikarskiej pojawia się w mediach dosyć często, a w ocenie działań tej grupy wykorzystuje się m. in. Kartę Etyki Mediów czy Kodeks Etyki Dziennikarskiej. Można natomiast odnieść wrażenie, że rzadziej słyszy się za to o wzorcach postępowania w świecie Public Relations. Nie oznacza to jednak, że moralne normy działań dla PR-owców nie zostały nigdzie usystematyzowane. Wzorców należy szukać w Kodeksie Dobrych Praktyk ZFPR, Kodeksie Etyki PSPR, czy pokrewnej Karcie Przejrzystości Relacji. Pierwszy punkt Kodeksu ZFPR porusza podstawową kwestię, jaką jest odpowiedzialność społeczna. Według tej zasady, firmy i ich pracownicy muszą dokładać najwyższej staranności działania, aby informacje przekazywane opinii publicznej – bezpośrednio lub za pośrednictwem mediów – były prawdziwe, rzetelne i wyczerpujące.
Można tutaj odnaleźć także zasady, które bezpośrednio łączą się z punktami prawa prasowego:
- Firmy w przypadku wykupywania w mediach powierzchni reklamowej (reklamy, teksty sponsorowane) są zobowiązane do dbania o wyraźne oznaczenie reklamowego charakteru materiału.
A może artykuły eksperckie?
Pisząc o artykułach, jako formie promocji marki, nie można nie wspomnieć o coraz bardziej popularnym pojęciu content marketingu. Strategia ta w uproszczeniu opiera się na tworzeniu treści wartościowych dla czytelnika, a następnie publikacji tych treści w mediach. Jednym z najważniejszych narzędzi content marketingu są artykuły eksperckie. Podstawową cechą, która odróżnia je od typowych artykułów sponsorowanych jest neutralny charakter i brak przekazów reklamowych w treści. Tekst ekspercki to przede wszystkim materiał użyteczny dla czytelnika – porada, rzetelna informacja oparta na badaniach i długoletnim doświadczeniu, przejrzysta instrukcja. Dzięki temu narzędziu firma buduje zaufanie czytelnika i swoją pozycję eksperta, a także zyskuje darmową publikację, wynikającą z braku wątków autopromocyjnych.