Łatwiej będzie porównać koszty kredytów hipotecznych. Wprowadzony zostanie wymóg podawania konsumentowi rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania

Pod koniec 2013 roku Parlament Europejski przyjął dyrektywę w sprawie umów o kredyt związany z nieruchomościami mieszkalnymi, nazywaną potocznie dyrektywą hipoteczną. Jaki jest jej cel?

Dyrektywa ma doprowadzić do stworzenia jednolitego, konkurencyjnego rynku dla kredytodawców i pośredników kredytowych, a także wzmocnić ochronę konsumentów. Celem dyrektywy jest również zapewnienie odpowiedzialnego funkcjonowania tego specyficznego rynku i wspieranie jego stabilności finansowej.
Dyrektywa zajmuje się przede wszystkim nieruchomościami mieszkalnymi. Jakich więc konkretnie kredytów będzie dotyczyła?
Ureguluje zawieranie umów o kredyt zabezpieczony hipoteką na nieruchomości mieszkalnej, innych umów o kredyt na nabycie nieruchomości, a także niektórych umów o kredyt mających na celu sfinansowanie remontu nieruchomości. Jednocześnie dyrektywa da państwom członkowskim możliwość objęcia jej działaniem – przykładowo – małych i średnich przedsiębiorstw, a nawet niektórych transakcji dotyczących nieruchomości komercyjnych, m.in. biurowych.

Na czym będzie polegać ochrona konsumentów, którą przewidziano w nowej unijnej dyrektywie?

Przede wszystkim na zapewnieniu im lepszej informacji. Kredytodawcy i pośrednicy kredytowi będą mieli obowiązek udzielania konsumentom wyczerpujących wyjaśnień dotyczących proponowanych umów o kredyt już w okresie poprzedzającym zawarcie umowy. Co ważne: wyjaśnienia te będą musiały zostać dostosowane do poziomu wiedzy konkretnego konsumenta na temat kredytów i jego doświadczenia w tym zakresie. Kredytodawcy, a w niektórych przypadkach również pośrednicy kredytowi, będą musieli udzielać takich wyjaśnień, używając europejskiego znormalizowanego arkusza informacyjnego. Wymogi dotyczące jego treści i formatu zostały w dyrektywie określone bardzo precyzyjnie.

Czy dzięki dyrektywie łatwiej będzie porównać koszty poszczególnych kredytów oferowanych na rynku?

Tak. Porównanie kosztu kredytów hipotecznych będzie możliwe dzięki temu, że wprowadzony zostanie wymóg podawania konsumentowi rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO). Jest ona już obecnie powszechnie stosowana przy umowach o kredyt konsumencki. Ułatwienie porównania oferty kredytów hipotecznych doprowadzi prawdopodobnie do zaostrzenia konkurencji na tym rynku. Jest więc szansa na to, że kredyty będą tańsze i bardziej dostępne.

Czy dyrektywa ureguluje możliwość wcześniejszej spłaty przez konsumenta zaciągniętego kredytu?

Dyrektywa nałoży na państwa członkowskie UE obowiązek zapewnienia konsumentom prawa do dokonania przedterminowej spłaty kredytu. Jednocześnie państwa członkowskie będą miały swobodę w określaniu zasad korzystania z tego prawa przez kredytobiorców. Jednak warunki wcześniejszej spłaty kredytu nie będą mogły być nadmiernie uciążliwe dla konsumentów. Istotne jest również to, że państwa członkowskie będą musiały zapewnić opracowanie rzetelnych standardów określania wartości nieruchomości będących przedmiotem transakcji.

Co zmieni się w sposobie reklamowania kredytów na zakup nieruchomości?

Dyrektywa ureguluje ogólne zasady dotyczące materiałów marketingowych i reklamowych. Ponadto określi format i treść informacji podawanych w reklamie. Będą one musiały zawierać najważniejsze cechy konkretnego kredytu. Natomiast w przypadku kredytu zabezpieczonego hipoteką materiały reklamowe i marketingowe będą również musiały zawierać ostrzeżenia o konsekwencjach dla konsumenta w przypadku niewypełniania przez niego zobowiązań wynikających z umowy.

Jakie obowiązki nałoży dyrektywa na banki i tzw. doradców lub pośredników kredytowych?

Wprowadzone zostaną wymogi dla kredytodawców i pośredników kredytowych mające na celu podniesienie poziomu profesjonalizmu ich czynności wykonywanych przy udzielaniu kredytu hipotecznego. Będą oni mieli m.in. obowiązek działania w najlepszym interesie konsumenta. Ponadto będą musieli posiadać odpowiednią wiedzę i kompetencje. Jeżeli zaś chodzi o pośredników kredytowych, to zostaną oni zobowiązani do przedstawiania konsumentom – jeszcze przed rozpoczęciem świadczenia usług – informacji dotyczących ich nazwy, statusu i powiązań z kredytodawcą. Dzięki temu ma się zwiększyć przejrzystość transakcji, a zmniejszyć ryzyko ewentualnego konfliktu interesów. Ponadto pośrednicy kredytowi będą zobowiązani do uzyskiwania zezwoleń na wykonywanie działalności, których wydanie będzie zależne od spełnienia określonych wymogów dotyczących rozpoczęcia i prowadzenia działalności. Ułatwieniem dla pośredników będzie natomiast wprowadzenie systemu unijnego „paszportu”. Otóż po otrzymaniu uprawnień w jednym państwie członkowskim pośrednik kredytowy będzie mógł świadczyć usługi na całym terytorium Unii Europejskiej.
Przepisy dyrektywy powinny zostać wprowadzone w życie przez państwa członkowskie UE w 2015 roku.