Jakie surowce mineralne ma Polska? (MAPY)

1 Węgiel kamienny. Polska w 2012 roku według danych Państwowego Instytutu Geologicznego dysponowała zasobami węgla kamiennego na poziomie 48,2 mld ton, zaś wydobycie wyniosło 71,33 mln ton. Ilość ta sprawia, że to właśnie węgiel kamienny jest głównym surowcem energetycznym Polski. Pod względem geograficznym w naszym kraju można wyróżnić trzy zagłębia: Górnośląskie Zagłębie Węglowe (GZW), Lubelskie Zagłębie Węglowe (LZW) oraz Dolnośląskie Zagłębie Węglowe (DZW). W ostatnim z nich w 2000 roku zaniechano wydobycia ze względu na trudne warunki geologiczno-górnicze. Większość czynnych kopalń zlokalizowana jest na terenie GZW, w LZW działa jedna kopalnia – Bogdanka

2 Węgiel brunatny. Udokumentowane zasoby węgla brunatnego w Polsce w 2012 roku wyniosły 22,58 mld ton, z czego zaledwie 1,59 mld ton to zasoby złóż zagospodarowanych. Wydobycie tego surowca w 2012 roku osiągnęło poziom 64,3 mln ton. Większość wydobycia węgla brunatnego pochodzi z największego z zagospodarowanych złóż: Bełchatów-pole Bełchatów - 29,19 mln ton (45 proc. wydobycia krajowego) oraz złoża Bełchatów – pole Szczerców - 10,97 mln ton (17 proc. wydobycia krajowego). Do większych zagospodarowanych złóż należą również Turów - 10,34 mln ton (16 proc. wydobycia krajowego), Pątnów IV - 6,22 mln ton (10 proc. wydobycia krajowego ), Drzewce - 3,18 mln ton (5 proc. wydobycia krajowego), Adamów - 2,84 mln ton (4 proc. wydobycia krajowego).

3 Rudy miedzi. Między innymi na polskich zasobach rud miedzi wyrosła pierwsza spółka globalna znad Wisły – KGHM. W 2012 roku zasoby bilansowe rud miedzi w Polsce wyniosły 1 792,5 mln ton o zawartości 34,36 mln ton miedzi i 104,9 tys. ton srebra. Wydobycie rud miedzi w tym samym roku osiągnęło poziom 30,18 mln ton. Rudy te zawierały 1,59 proc. miedzi. Szacuje się, że polskie złoża wystarczą nam na około 50 lat racjonalnej eksploatacji. Polskie złoża zlokalizowane są na terenie Dolnego Śląska monoklinie przedsudeckiej i niecce północnosudeckiej (okolice Głogowa, Polkowic, Lubina, Bolesławca, Złotoryi). Zagłębie Lubińsko-Głogowskie należy do największych tego typu w Europie.

4 Rudy cynku i ołowiu. Pod koniec 2012 roku szacowano, że Polska dysponuje 77,15 mln ton rud, zawierających 3,42 mln ton cynku i 1,45 mln ton ołowiu, wydobycie rud wyniosło zaś 2,33 mln ton. Głównymi obszarami występowania złóż są północne i północno-wschodnie okolice Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (Chrzanów, Olkusz, Bytom, Zawiercie). Zaletą złóż rud cynku i ołowiu jest występowanie na stosunkowo niewielkich głębokościach (50-400 metrów pod ziemią). Obniża to koszty eksploatacji.

5 Siarka. Polska dysponuje największymi na świecie zasobami siarki rodzimej. W 2012 roku polskie zasoby siarki rodzimej szacowano na 511 mln ton, wydobycie zaś wyniosło 0,702 mln ton. Głównymi obszarami, gdzie występują złoża siarki, są okolice Tarnobrzega (Osiek, Baranów, Machów, Jeziórko), Staszowa (Solec i Grzybów) oraz Lubaczowa (Basznia). Polska w latach zapotrzebowania na ten surowiec była jednym z największych jego eksporterów. Ze względu na niższy koszt i mniejsze ryzyko dla środowiska naturalnego siarkę pozyskuje się obecnie w procesie odsiarczania ropy naftowej.

6 Sól kamienna. Sól kamienną wydobywano w Polsce już od czasów średniowiecza, a surowiec ten przyczynił się w dużym stopniu do wzrostu bogactwa polskich miast (np. średniowiecznego Krakowa). Udokumentowane zasoby soli kamiennej w Polsce w 2012 roku wyniosły prawie 84,95 mld ton, zaś wydobycie osiągnęło poziom 3,92 mln ton. Nad Wisłą można wyróżnić dwa główne regiony występowania tego surowca: zapadlisko przedkarpackie (Wieliczka, Bochnia, Żory, Rybnik) oraz wał Kujawsko-Pomorski (Inowrocław i Kłodawa). Kopalnie soli w Wieliczce i Bochni funkcjonują dziś jako muzea. Kopalnia soli w Wieliczce, wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO, jest odwiedzana rocznie przez ponad milion turystów z całego świata.

7 Ropa naftowa. Choć polskie złoża nie są duże, to właśnie nad Wisłą narodził się przemysł wydobycia ropy naftowej (założona w 1856 roku przez Ignacego Łukasiewicza destylarnia ropy w Ulaszowicach koło Jasła była pierwszą na świecie rafinerią ropy naftowej). Złoża czarnego złota w naszym kraju występują głównie w trzech regionach: w Karpatach i zapadlisku przedkarpackim (29 złóż), na Niżu Polskim (42 złoża, największe w okolicach Gorzowa Wlkp., Lubiatowa, Grotowa, Cychr) oraz w obszarze polskiej strefy ekonomicznej Bałtyku (2 złoża). Historycznie najstarsze są złoża karpackie, lecz zasoby te są już na wyczerpaniu. Największe wydobywalne zasoby ropy znajdują się na Niżu Polskim (prawie 76 proc. zasobów) oraz na Bałtyku (19 proc. zasobów). W 2012 roku dysponowaliśmy złożami 24,96 mln ton ropy naftowej (24,4 mln zagospodarowane). Wydobycie w 2012 roku wyniosło 663,18 tys. ton.

8 Gaz ziemny. Według danych Państwowego Instytutu Geologicznego zasoby konwencjonalnego gazu ziemnego w 2012 roku wyniosły 140,059 mld m sześć., zaś wydobycie błękitnego surowca osiągnęło poziom 5,62 mld m sześć. Miejsca występowania złóż konwencjonalnego gazu ziemnego w Polsce pokrywają się w dużej mierze z występowaniem ropy naftowej (patrz poprzednia mapa). Głównym regionem występowania jest Niż Polski, przedgórze Karpat oraz polska strefa ekonomiczna Bałtyku. Największe złoża występują w rejonie Niżu Polskiego (69 proc. wydobywalnych zasobów), zaś na przedgórzu Karpat zlokalizowane jest 26 proc. zasobów

9 Gaz łupkowy. Wiadomość amerykańskiej Agencji ds. Informacji o Energii (EIA) z kwietnia 2011 roku, że Polska może dysponować złożami gazu łupkowego na poziomie 5,3 biliona m sześć., zelektryzowała rynki energetyczne i opinię publiczną. Taka ilość surowca wystarczyłaby Polsce na 300 lat eksploatacji oraz uczyniłaby z naszego kraju poważnego eksportera gazu, co oznaczałoby poważne zmiany na europejskim rynku energii. Późniejsze szacunki innych instytucji studziły już nieco początkowy zapał i wahały się od zaledwie 38,1 mld sześć. gazu (Służba geologiczna USA) przez 346-786 mld sześć. (Państwowy Instytut Geologiczny) do 3 bln m sześć. (Advance Resources Int.). W 2014 r. Instytut ma opublikować nowe szacunki, które według wstępnych zapowiedzi będą niższe od poprzednich. Szacuje się, że głównymi obszarami występowania złóż gazu łupkowego w Polsce może być pas ciągnący się od Pomorza, przez Mazowsze po Lublin.

10 Złoża typu tight. Irlandzka spółka San Leon, która Polsce poszukuje głównie gazu łupkowego, trafiła na złoża tight oil, czyli ropy naftowej zamkniętej w skale. Odkrycia dokonano w miejscowości Lelechów (koncesja Nowa Sól na granicy woj. lubuskiego i Wielkopolski - patrz poprzednia mapa). Surowce typu tight podobnie jak surowce łupkowe, są uwięzione w skałach, tym razem jednak nie w skałach łupkowych, tylko w wapieniach i piaskowcach. Do ich wydobywania używa się podobnej technologii jak w przypadku surowców z łupków (szczelinowanie hydrauliczne). Eksploatacja tego typu złóż jest tańsza niż w przypadku łupków. Z nieoficjalnych informacji wynika, że polskie złoża gazu typu tight mogą sięgać 250 mld m sześc. PIG nie dysponuje oficjalnymi szacunkami tego typu złóż ze względu na bardzo małą ilość danych.