Rząd zdecydował o przejęciu akcji rosyjskiej spółki w firmie zarządzającej gazociągiem jamalskim. Pieniądze będące ewentualnym odszkodowaniem dla Gazpromu będą zamrożone zgodnie z ustawą sankcyjną.
Z naszych ustaleń wynika, że efektem tych działań będzie zwiększenie udziałów Orlenu. Jak ma wyglądać operacja? Na podstawie decyzji ministra rozwoju i technologii Waldemara Budy akcje PAO Gazprom zostaną przejęte, a następnie EuRoPol Gaz je umorzy. Chodzi o 48 proc. akcji EuRoPol Gazu, które ma rosyjska firma. W efekcie wzrosną udziały dwóch innych współwłaścicieli: Orlenu, który ma ich dziś 48 proc., oraz firmy Gas-Trading S.A., posiadającej obecnie 4 proc. akcji. Po operacji Orlen stanie się większościowym udziałowcem EuRoPol Gazu z pakietem 92 proc. akcji.
Wartość przejętych akcji to 787 mln zł, pieniądze zostaną zamrożone na specjalnym rachunku jako odszkodowanie dla Gazpromu. Tyle że na razie nie mogą mu być przekazane z powodu sankcji nałożonych na rosyjskie firmy. Środki te mają być zamrożone zgodnie z ustawą sankcyjną. - Żeby zminimalizować przyszłe ryzyka roszczeń, EuRoPol Gaz przejmuje i umarza te akcje, w tym momencie Gazprom nie może już występować z roszczeniem jako akcjonariusz, bo nie ma przedmiotu sporu - zauważa nasz rozmówca znający temat.
PAO Gazprom został wpisany na listę sankcyjną w związku z trwającą wojną na Ukrainie. W listopadzie 2022 r. polski rząd ustanowił tymczasowy zarząd przymusowy, obejmujący wszystkie akcje PAO Gazprom w EuRoPol GAZ, obecne umorzenie akcji rosyjskiej firmy to kolejny krok, który kończy burzliwą polsko rosyjską historię firmy zarządzającej jednym ze strategicznych gazowych połączeń z Rosji do UE.
Nasi rozmówcy twierdzą, że obecni udziałowcy będą beneficjentami umorzenia akcji Gazpromu. Na kontach spółki EuRoPol Gaz jest około 3 mld zł. Na podstawie wartości aktywów i efektów prowadzonej działalności została przez firmę EY dokonana wycena wartości akcji spółki. - Wprawdzie firma ma zasób gotówki, ale jednocześnie po zamknięciu tranzytu gazu wynik na działalności jest ujemny, co wycena musiała uwzględnić - tłumaczy rozmówca zorientowany w temacie. To stąd wycena 787 mln zł za 48 proc. akcji PAO Gazprom.
Na tym jednak nie koniec rozrachunków z Gazpromem. Na wstępnym etapie jest postępowanie arbitrażowe, w ramach którego EuRoPol GAZ wychodzi z roszczeniami, których wartość przekracza 6 mld zł. Sprawa ma związek z tym, że po pierwsze w maju 2020 r. wygasł kontrakt, zawarty w 1995 r., na przesył gazu, a po drugie w zeszłym roku Gazprom zakręcił kurek z gazem i naruszył tym samym Umowę Trójstronną.
Pod koniec kwietnia 2023 r. EuRoPol GAZ wystąpił do Gazprom Export z wezwaniem do zapłaty kwoty ponad 848 mln zł za przesył gazu za lata 2006-2009 oraz ok. 5,37 mld zł tytułem szkody poniesionej przez EuRoPol GAZ w postaci utraconych przychodów z tytułu braku przesyłu gazu przez terytorium Polski do 2045 r.