W związku ze złożeniem poprawek projekt noweli Prawa geologicznego i górniczego wraca do ponownego rozpatrzenia przez komisje. Nowe przepisy m.in. zdefiniują i określą strategiczne złoża kopalin, które podlegać będą szczególnej ochronie.
W czwartek odbyło się drugie czytanie projektu noweli Prawa geologicznego i górniczego oraz niektórych innych ustaw. W związku ze złożeniem poprawek oraz wniosku o odrzucenie projektu został on ponownie odesłany do sejmowej komisji ds. energii oraz komisji ochrony środowiska.
Poprawki do projektu złożył klub PiS. Jak tłumaczono, związane są one z dostosowaniem projektu m.in. do przepisów innych ustawa nad którymi trwają prace w parlamencie. Chodzi m.in. o przepisy związane z zagospodarowaniem przestrzennym. Wniosek o odrzucenie złożył z kolei klub KO.
W dyskusji towarzyszącej drugiemu czytaniu ponownie podniesione zostały kwestie uznawania pewnych złóż za strategiczne, a tym samym podlegające szczególnej, ścisłej ochronie. Politycy opozycji wskazywali m.in. na kwestię braku konsultacji z samorządami czy odszkodowań w przypadku uznania jakiegoś złoża - a co za tym idzie, znajdującego się nad nim terenu - za strategiczne.
Wiceminister klimatu i środowiska oraz Główny Geolog Kraju Piotr Dziadzio zaznaczył, odpowiadając posłom, że projektowane przepisy wychodzą naprzeciw oczekiwaniom samorządów i nowe rozwiązania były z nimi konsultowane. Przypomniał, że zgodnie z obowiązującymi przepisami, od 22 lat złoża podlegają ustawowej ochronie, co potwierdzają także wyroki sądów. Podczas wcześniejszych prac nad projektem w Sejmie przypomniano raport NIK, z którego wynikało, że blisko 70 proc. gmin w swoich dokumentach planistycznych nie uwzględniało występujących tam złóż, co prowadziło do zabudowywania terenu.
Według wiceministra nowe przepisy pozwolą na uwolnienie dużej ilości gruntów, na których obecnie nie można się budować - ze względu na prawną ochronę złóż. Zabezpieczone mają zostać natomiast - jak podkreślił - te, które mają lub będą mieć największą wartość dla kraju, dla transformacji energetycznej.
Dziadzio zapewnił, że decyzje ws. wyznaczania złóż strategicznych nie będą arbitralne i zostaną poprzedzone fachowymi analizami, które uwzględniać będą m.in. aspekt ekonomiczny wykorzystania danego złoża oraz wiedzę i dokumentację geologiczną.
Dodał, że na terach ponad złożami kopalin będzie można prowadzić działalność związaną z odnawialnymi źródłami energii (np. posadowienie farm PV) czy działalność rolniczą. Inwestycje nie będą mogły jednak być trwale związane z gruntem, tak by nie zablokować przyszłej eksploatacji złoża.
Celem projektu jest zapewnienie ochrony złóż kopalin w Polsce, usprawnienie działalności organów nadzoru górniczego, a także wprowadzenie definicji złoża strategicznego, które ze względu na swoje znaczenie dla gospodarki lub bezpieczeństwa kraju będą podlegać szczególnej ochronie prawnej. Nowe przepisy pozwolą również na szersze niż obecnie prowadzenie podziemnego składowania dwutlenku węgla (CCS), także przez podmioty komercyjne. Pozwolą również na podziemne magazynowanie wodoru.
Dane złoże będzie mogło być uznane za strategiczne w drodze decyzji administracyjnej. Złoża, które zostaną udokumentowane, po wejściu w życie nowych przepisów będą mogły uzyskać status strategicznego po warunkiem spełniania kryteriów (znajdujących się w nowym prawie) oraz w drodze postępowania administracyjnego wszczętego z urzędu przez centralny organ administracji geologicznej. Dla złóż już udokumentowanych obowiązywać będzie dwuletni termin na dokonanie ich przeglądu, czy spełniają one kryteria złóż strategicznych.
Projekt określa warunki koncesjonowania i wykorzystania surowców, w tym przesłanki do odmowy wydania koncesji. Nowela liberalizuje też przepisy dotyczące koncesjonowania działalności, jeśli chodzi o poszukiwanie i rozpoznawanie złóż niektórych kopalin. Dotyczy to m.in. węglowodorów, czyli ropy i gazu, oraz podziemnego, bezzbiornikowego magazynowania substancji i podziemnego składowania odpadów. Nowe przepisy mają również: przeciwdziałać nielegalnej eksploatacji złóż; wprowadzić wsparcie dla przedsiębiorców chcących inwestować w CCS; usuwać wątpliwości interpretacyjne, jeśli chodzi o ochronę złóż kopalin w Polsce; łączyć państwową służbę geologiczną z państwową służbą hydrogeologiczną.
W trakcie prac nad projektem wprowadzono do niego szereg poprawek, które dotyczyły m.in. przepisów o systemie handlu uprawnieniami do emisji CO2. (PAP)
autor: Michał Boroń
mick/ mk/