Amerykański publiczny koncern energetyczny TVA przeznaczy 200 mln dol. na przygotowania do budowy pierwszego w USA reaktora jądrowego w nowej technologii. TVA skłania się do wyboru projektu BWRX, nad zastosowaniem którego w Polsce pracuje koncern Synthos.

Jak poinformowało TVA, zarząd firmy podjął decyzję o rozpoczęciu "Nowego Programu Nuklearnego", szerokiej inicjatywy, zmierzającej do zastosowania zaawansowanych technologii jądrowych różnego typu, oraz poszukiwań miejsc pod budowę reaktorów nowych typów. W ramach programu przewiduje się przygotowanie, projekt i uzyskanie licencji dla budowy w lokalizacji Clinch River reaktora BWRX-300, projektowanego przez firmę GE-Hitachi Nuclear Energy (GEH). Clinch River to obecnie jedyne miejsce w USA, które posiada zezwolenie amerykańskiego dozoru NRC dla potencjalnej budowy nowego reaktora.

Prezes TVA Jeff Lyash podkreślił, że decyzja zarządu nie jest jeszcze zobowiązaniem do budowy BWRX-a. Jednak firma przeznaczy 200 mln dol. i stopniowo uzyska projekt i licencję NRC - podkreślił Lyash. W jego ocenie, etap ten potrwa dwa-trzy lata, a celem jest uruchomienie w Clinch River pierwszego nowoczesnego reaktora w 2032 r. Przy czym TVA ma zamiar wybudować ich w latach 30. w tym miejscu więcej. Naszym celem jest pokazanie, że taka technologia może powstać po akceptowalnej cenie i w realistycznym horyzoncie czasowym - zaznaczył prezes Lyash.

TVA deklaruje, że będzie analizować różne projekty nowych typów reaktorów lekkowodnych, ale obecnie prowadzi rozmowy z GEH właśnie na temat BWRX.

TVA (Tennessee Valley Authority) to firma energetyczna należąca do rządu federalnego USA, szósty co do wielkości amerykański producent energii elektrycznej i jednocześnie największe publiczne przedsiębiorstwo energetyczne w kraju. Jest operatorem m.in. trzech elektrowni jądrowych, atom to największe źródło energii w strukturze wytwarzania. TVA działa na zasadach komercyjnych, nie korzysta z pomocy finansowej państwa. Firma została stworzona w 1933 r. w ramach Nowego Ładu (New Deal).

BWRX-300 to ostatni projekt GEH - joint-venture amerykańskiego GE i japońskiego Hitachi. Należy do rodziny reaktorów wodno-wrzących (BWR). Jednocześnie, ze względu na stosunkowo niewielką moc - 300 MWe jest zaliczany do tzw. SMR - małych reaktorów modułowych. Ostatni istniejący przedstawiciel rodziny reaktorów wodno-wrzących, budowanych przez GE od lat 50. to ABWR z lat 90. o mocy rzędu 1300 MW. Reaktory tego typu powstały w Japonii. Kolejną generacją miał być uproszczony konstrukcyjnie i wyposażony w pasywne systemy bezpieczeństwa ESBWR o mocy ok. 1650 MW. Projekt został zatwierdzony przez NRC, ale nie zbudowano żadnego reaktora tego typu. BWRX-300, zgodnie z zapewnieniami GEH, bazuje na zatwierdzonych rozwiązaniach ESBWR, jest jeszcze bardziej uproszczony, a jednocześnie jest znacznie mniej kapitałochłonny.

Pierwszy BWRX ma powstać do 2028 r. w Kanadzie - zbudować go ma firma Ontario Power Generation w swojej elektrowni jądrowej Darlington w Kanadzie.

Nad zastosowaniem tej technologii w Polsce pracuje od 2019 r. koncern Synthos. W sierpniu 2020 r. spółka Synthos Green Energy (SGE) została Partnerem Strategicznym GEH z zakresie rozwoju i budowy BWRX-300. Latem 2021 r. SGE i ZE PAK ogłosiły rozpoczęcie wspólnego projektu, mającego prowadzić do zbudowania na terenie po eksploatacji węgla brunatnego we wschodniej Wielkopolsce 4-6 reaktorów BWRX-300. Współpracę z SGE w obszarze energetyki jądrowej nawiązał również PKN Orlen.

W grudniu 2021 r. SGE podpisało z kanadyjską firmą BWXT Canada list intencyjny ws. współpracy przy budowie reaktorów BWRX-300 w Polsce. W porozumieniu Synthos Green Energy zadeklarował zamówienie z przeznaczeniem na rynek europejski, w tym polski, przynajmniej dziesięciu reaktorów BWRX-300, do których BWXT wykona część podzespołów, w tym zbiornika ciśnieniowego reaktora. BWXT oszacowało, że zamówienia z Polski mogą być warte 1 mld dol. kanadyjskich. Równocześnie SGE podpisał z Ontario Power Generation umowę, na mocy której polska spółka będzie mogła skorzystać z wiedzy i doświadczeń z prac nad projektem w Darlington.(PAP)