Rząd przyjął projekt nowych zasad poszukiwania i eksploatacji złóż węglowodorów, w tym gazu łupkowego. Celem zmian jest przyspieszenie i ułatwienie prac poszukiwawczych, rozpoznawczych i wydobywczych przy jednoczesnym poszanowaniu środowiska naturalnego.

Tylko jedna koncesja

Nowe przepisy wprowadzają tylko jedną koncesję – na poszukiwanie, rozpoznawanie oraz wydobywanie węglowodorów ze złoża. Zastąpi ona trzy obecnie istniejące: poszukiwawczą, rozpoznawczą i wydobywczą. Korekta modelu koncesjonowania polegająca na objęciu wszystkich faz działalności jedną koncesją powinna zachęcić przedsiębiorców do prowadzenia prac poszukiwawczych w jak najszerszym zakresie.

Z reguły koncesja ma być przyznawana w postępowaniu przetargowym prowadzonym z urzędu. Możliwe jednak będzie jej udzielenie w trybie bezprzetargowym, na wniosek, w przypadku gdy obszar był przedmiotem postępowania przetargowego, w wyniku którego koncesja nie została udzielona. Koncesje będą udzielane na okres nie krótszy niż 10 lat i nie dłuższy niż 30 lat.

Przewidziano także zmiany sprzyjające wykonywaniu nowych koncesji.

Przede wszystkim umożliwiono przedsiębiorcom stopniowe dokumentowanie złóż. W praktyce rozwiązanie to umożliwi rozpoczęcie wydobycia węglowodorów, w trakcie trwania fazy poszukiwania i rozpoznawania, po udokumentowaniu części złoża, przy jednoczesnym dalszym prowadzeniu prac poszukiwawczych i rozpoznawczych w pozostałej części objętej koncesją, jednak nie dłużej niż do zakończenia fazy poszukiwania i rozpoznawania.

Inne ułatwienia dla przedsiębiorców

Wśród ułatwień dla przedsiębiorców znalazła się możliwość wykonywania badań geofizycznych struktur geologicznych na podstawie zgłoszenia. Rozwiązanie to pozytywnie wpłynie na wzrost konkurencyjności firm specjalizujących się w takich badaniach. Powinna zwiększyć się też liczba podmiotów wykonujących te badania i wzrosnąć dostępność do podstawowej informacji geologicznej. Uregulowano również zasady przekazywania państwowej służbie geologicznej danych i próbek geologicznych oraz wyników badań takich próbek.

Zaplanowano zastąpienie dwóch dokumentacji: geologicznej złoża węglowodorów i projektu zagospodarowania złoża – jedną: geologiczno-inwestycyjną złoża węglowodorów. Ponadto, obiekty budowlane służące bezpośrednio poszukiwaniu i rozpoznawaniu złóż węglowodorów nie będą wymagały uzyskania pozwolenia budowlanego, będą jedynie podlegały zgłoszeniu organom nadzoru górniczego. Rozwiązania te powinny uprościć prowadzenie działalności dotyczącej rozpoznawania i wydobywania węglowodorów.

Przewidziano ułatwienia w uzyskiwaniu decyzji środowiskowych przez przedsiębiorców. Do tej pory procedura środowiskowa rozpoczynała się przed wydaniem koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie złoża węglowodorów i obejmowała nawet do 1 200 km kw. powierzchni. W efekcie była czasochłonna, kosztowna i mało precyzyjna. Po zmianach, decyzję środowiskową będzie można uzyskiwać przed decyzją o rozpoczęciu wierceń (planu ruchu zakładu górniczego).

Nowe przepisy mają także zapewnić możliwie najpełniejsze zachowanie dotychczasowych praw przedsiębiorców, którzy posiadają koncesje na poszukiwanie i rozpoznawanie złóż węglowodorów. W związku z tym w terminie 2 lat od wejścia w życie znowelizowanej ustawy zapewniono mozliwość złożenia wniosku o przekształcenie koncesji na poszukiwanie i rozpoznawanie złoża węglowodorów w nową (jedną) koncesję. Jednocześnie przewidziano możliwość wydłużenia, o 3 lata, czasu obowiązywania dotychczasowych koncesji na poszukiwanie i rozpoznawanie złóż węglowodorów.

Wzmocnienie uprawnień nadzoru górniczego

Narodowy Operator Kopalin Energetycznych (NOKE) nie zostanie powołany. Jednak w celu należytego zabezpieczenia uprawnień Skarbu Państwa, jako właściciela złóż, przewidziano wzmocnienie uprawnień kontrolnych organów nadzoru górniczego oraz inspekcji ochrony środowiska.

Zaplanowano także intensywniejsze działania nadzoru geologicznego nad poszukiwaniem i rozpoznawaniem złóż węglowodorów, w tym monitorowanie wykonywania koncesji przez Ministra Środowiska.

Nowy podział wpływów z opłat

Wprowadzono nowy podział wpływów z opłaty eksploatacyjnej za wydobywanie węglowodorów. Jej beneficjentami oprócz dotychczasowych - gmin i Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, będą również powiaty i województwa. Przewidziano podwyższenie stawek tej opłaty dla węglowodorów, a dla tzw. złóż marginalnych utrzymano stawki dotychczasowe.

Znowelizowane przepisy mają wejść w życie po 3 miesiącach od daty publikacji w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem regulacji, które zaczną obowiązywać w innych terminach.

Źródło: Ministerstwo Środowiska