Prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobom, z którymi stosunek pracy lub stosunek służbowy został rozwiązany z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy.
W myśl art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r., prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 56 lat - kobieta oraz 61 lat - mężczyzna oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. - prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje także osobie, z którą stosunek pracy lub stosunek służbowy został rozwiązany ze wskazanych wyżej przyczyn, a która do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiadała okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 34 lata dla kobiet i 39 lat dla mężczyzn.
Za przepisy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy uważa się przepisy ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy.
Prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje także osobom, z którymi stosunek pracy został rozwiązany z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia (art. 2 ust. 1 pkt 29). Obejmuje to przypadki, w których:
• rozwiązanie tego stosunku nastąpiło z przyczyn niedotyczących pracowników, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. Nr 90, poz. 844 ze zm.) lub zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, w przypadku rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z tych przyczyn u pracodawcy zatrudniającego mniej niż 20 pracowników,
• rozwiązanie tego stosunku nastąpiło z powodu ogłoszenia upadłości pracodawcy, jego likwidacji lub likwidacji stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych albo technologicznych,
• nastąpiło wygaśnięcie tego stosunku w przypadku śmierci pracodawcy lub gdy odrębne przepisy przewidują wygaśnięcie stosunku pracy lub stosunku służbowego w wyniku przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę i niezaproponowania przez tego pracodawcę nowych warunków pracy i płacy,
• rozwiązanie stosunku pracy przez pracownika na podstawie art. 55 § 11 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - z uwagi na ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków wobec pracownika.
Przy ustalaniu, czy rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z przyczyn dotyczących zakładu pracy, o którym mowa w przepisach ustawy o promocji zatrudnienia - uwzględnia się także regulacje wynikające z przepisów ustaw innych, niż wyżej wymienione. Przepisami takimi są na przykład - art. 20 ustawy z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.).
Osoby, z którymi stosunek pracy rozwiązano w związku z powyższymi okolicznościami, nabędą uprawnienia do świadczenia przedemerytalnego, o ile do dnia rozwiązania stosunku służbowego lub stosunku pracy ukończyły wiek co najmniej 55 lat - kobieta i 60 lat - mężczyzna oraz posiadają okres uprawniający do emerytury, wynoszący 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn (art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r.).
Ukończenie wskazanego wieku nie jest wymagane, jeżeli osoba, z którą rozwiązano stosunek pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy w rozumieniu przepisów o promocji zatrudnienia, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn (art. 2 ust. 1 pkt 5 wym. ustawy).
Rozwiązanie stosunku pracy może nastąpić zarówno w drodze wypowiedzenia, jak i porozumienia stron.
W świadectwie pracy lub w odrębnym zaświadczeniu pracodawca, syndyk, likwidator lub inna osoba sprawująca zarząd majątkiem wskazuje, że rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z przyczyn leżących po stronie pracodawcy oraz podaje podstawę prawną rozwiązania stosunku pracy.
Pracodawca, który zatrudnia mniej niż 20 pracowników przyczynę rozwiązania stosunku pracy wskazuje w odrębnym zaświadczeniu. W stosunku do tych pracodawców nie mają bowiem zastosowania przepisy ustawy dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.
Jeżeli ze świadectwa pracy lub odrębnego zaświadczenia albo innych dokumentów przedłożonych przez wnioskodawcę nie wynika przyczyna rozwiązania stosunku pracy lub nie wynika podstawa prawna rozwiązania stosunku pracy - organ rentowy rozpatrujący wniosek o świadczenie przedemerytalne przeprowadza postępowanie wyjaśniające w celu ustalenia tych okoliczności.