Błąd urzędnika nie pozbawi zasiłku pogrzebowego. Zapadło ważne orzeczenie

Jeśli przez pomyłkę pracownika ZUS zainteresowany nie złożył w terminie wniosku o świadczenie, organ i tak musi je wypłacić – orzekł Sąd Okręgowy w Bydgoszczy.

Ofiarą urzędniczej ignorancji padła kobieta, która pochowała syna na swój koszt po sprowadzeniu jego zwłok z zagranicy. Wkrótce, w marcu 2022 r., próbowała złożyć wniosek o zasiłek pogrzebowy, datę zgonu dokumentując elektronicznym zaświadczeniem wystawionym przez koronera. Pracownik ZUS odmówił przyjęcia wniosku, argumentując, że niezbędne jest przedłożenie oryginalnego aktu zgonu. Kiedy jednak matka otrzymała poprawny dokument, wniosek został odrzucony. Organ rentowy powoływał się przy tym na art. 81 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1631 ze zm.; dalej: ustawa emerytalna).

Kiedy wygasa prawo do zasiłku pogrzebowego?

Prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa bowiem w razie niezgłoszenia wniosku o jego przyznanie w ciągu 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, po której zasiłek przysługuje. Jeżeli zaś zgłoszenie wniosku na czas było niemożliwe z powodu późniejszego odnalezienia zwłok lub zidentyfikowania osoby zmarłej albo z innych przyczyn całkowicie niezależnych od osoby uprawnionej, prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia pogrzebu. W celu udokumentowania śmierci zainteresowany musi przedstawić zaświadczenie od policji lub prokuratury, odpis zupełny aktu zgonu lub inny dokument urzędowy potwierdzający zaistnienie okoliczności lub przyczyn uniemożliwiających złożenie wniosku.

Co jeśli urzędnik odmawia przyjęcia wniosku o zasiłek?

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy w styczniu 2024 r. przyznał rację kobiecie. Potwierdził, po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, że usiłowała ona złożyć wniosek o świadczenie miesiąc po organizacji pochówku. Jednak ostatecznie tego nie zrobiła „z uwagi na indolencję pracownika organu rentowego, który błędnie przyjął, że zaświadczenie koronera nie jest dokumentem urzędowym w myśl art. 81 ust. 3 ustawy emerytalnej”. Urzędnik nie tylko źle ją poinstruował, lecz także nie powinien był odmówić przyjęcia wniosku. Dodatkowo powinien był powiadomić zainteresowaną o biegnącym terminie na jego złożenie. Z tego powodu sąd I instancji zmienił decyzję ZUS i nakazał wypłatę świadczenia.

Jego argumentację w całości poparł Sąd Okręgowy w Bydgoszczy w wyroku z 9 stycznia 2025 r. (sygn. akt VI Ua 10/24), odrzucając apelację organu rentowego.

„Zasadne jest przyjęcie, iż do zgłoszenia ZUS-owi żądania wypłaty zasiłku pogrzebowego, a zatem do złożenia wniosku w celu jego uzyskania doszło już w marcu 2022 r. – w chwili odmowy jego przyjęcia przez pracownika ZUS” – czytamy w uzasadnieniu do orzeczenia. ©℗