Kiedyś zwyczajowe, dzisiaj ustawowe. Nowe zasady świadczenia honorowego dla stulatków

Mowa o ustawie z 18 października 2024 r. o świadczeniu honorowym z tytułu ukończenia 100 lat życia (dalej: ustawa). Jej art. 2 stanowi, że świadczenie honorowe przysługuje osobom posiadającym obywatelstwo polskie, które ukończyły 100 lat życia i które w ostatnim dniu miesiąca poprzedzającego miesiąc ukończenia 100 lat życia mają prawo do jednego ze świadczeń wymienionych w ustawie. Chodzi m.in. o emerytury i renty z ubezpieczenia powszechnego, ubezpieczenia rolników, systemów zaopatrzenia emerytalnego żołnierzy i służb mundurowych, a także o rentę socjalną, rodzicielskie świadczenie uzupełniające (tzw. emerytura dla matek, Mama 4+). Nie trzeba składać wniosku, ponieważ przyznanie świadczenia następuje z urzędu – na podstawie decyzji organu, który wypłaca świadczenie podstawowe (a więc np. ZUS lub KRUS).

Świadczenie honorowe bez prawa do świadczenia z ZUS lub KRUS

Jednak nawet osoba, która nie ma prawa do żadnego świadczenia z ZUS lub KRUS czy na podstawie specjalnych przepisów – np. dla służb – może się ubiegać o świadczenie honorowe po ukończeniu 100 lat. Będzie to możliwe, jeśli wnioskodawca po ukończeniu 16. roku życia posiada centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres co najmniej 10 lat. W tym przypadku wniosek jest już konieczny, składa się go do ZUS.

Ustawa określa wysokość świadczenia honorowego na 6246,13 zł brutto miesięcznie. Kwota ta będzie corocznie waloryzowana na zasadach i w terminach dotyczących rent i emerytur.

Niezależnie od liczby świadczeń (np. pobieranie połowy renty i emerytury w przypadku niezdolności spowodowanej wypadkiem przy pracy) danej osobie przysługuje tylko jedno świadczenie honorowe. Jeśli następuje zbieg świadczeń wypłacanych przez różne instytucje, decyzję wydaje i świadczenie wypłaca ZUS.

Od decyzji w sprawie świadczenia honorowego jego adresatowi służy prawo do wniesienia do organu, który wydał decyzję, wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy (na zasadach dotyczących decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra). Zatem w przypadku decyzji ZUS wniosek ten będzie kierowany do prezesa ZUS.

Z dniem wejścia w życie ustawy zwyczajowe „świadczenie z tytułu ukończenia 100 lat życia” przyznane przed tym dniem staje się z mocy ustawy świadczeniem honorowym, które jest wypłacane przez organ dotychczasowy i przysługuje w wysokości ustalonej w ustawie. Osobom, które przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy ukończyły 100 lat życia i na 31 grudnia 2024 r. miały prawo do jednego ze świadczeń uprawniających do świadczenia honorowego, przyznaje się je z urzędu. ©℗