Jaki wpływ na podstawę wymiaru zasiłków ma wypłata zaległego składnika, gdy pracownik często choruje?

Płatnicy zasiłku (ZUS lub uprawniony płatnik składek) są zobowiązani do ustalania prawa, obliczania i wypłaty zasiłków ubezpieczonym podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu. Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa zasiłkowa) określa ogólne zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłków. Zgodnie z jej art. 43 podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się ponownie, jeżeli w pobieraniu zasiłków nie ma żadnej przerwy albo gdy przerwa nie przekracza miesiąca kalendarzowego. Powołany przepis nie wyjaśnia problemu występującego w praktyce ‒ czy wypłata ubezpieczonemu zaległych składników wynagrodzenia już po ustaleniu podstawy wymiaru zasiłku powinna powodować przeliczenie tej podstawy. W tej kwestii pomocna jest interpretacja przepisów zamieszczona przez ZUS w „Komentarzu do ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa ‒ wybrane zagadnienia”, stanowiącym załącznik do wytycznych członka zarządu nadzorującego pion świadczeń i orzecznictwa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Zasada określona w art. 43 ustawy zasiłkowej dotyczy zasiłków zarówno tego samego, jak i innego rodzaju oraz wynagrodzenia za czas choroby, przysługującego na podstawie art. 92 kodeksu pracy. Co ważne, pod pojęciem miesiąca kalendarzowego należy rozumieć okres od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca, który może wynosić odpowiednio: 28, 29, 30 lub 31 dni. Przerwy w pobieraniu zasiłków nie oblicza się zatem od ostatniego dnia poprzednio pobieranego świadczenia do dnia poprzedzającego prawo do kolejnego zasiłku. [przykład 1]

W odniesieniu do niewypłaconych składników wynagrodzenia zastosowanie ma art. 42 ust. 5 ustawy zasiłkowej. Wynika z niego, że jeżeli składnik wynagrodzenia, do którego pracownik nie zachowuje prawa za okresy pobierania wynagrodzenia za czas choroby i zasiłków (jest to składnik uwzględniany w podstawie wymiaru), nie został wypłacony do czasu ostatecznego sporządzenia listy wypłat zasiłków, to do podstawy wymiaru przyjmuje się ten składnik w wysokości wypłaconej za poprzedni okres.

W takim przypadku przy obliczaniu podstawy wymiaru kolejnego zasiłku po przerwie nieprzekraczającej miesiąca kalendarzowego nie ma znaczenia wypłata tego składnika wynagrodzenia w okresie tej przerwy. [przykład 2]

Nie przelicza się podstawy wymiaru ustalonej z uwzględnieniem składnika wynagrodzenia za okres wcześniejszy niż bezpośrednio poprzedzający niezdolność do pracy nie tylko w przypadku opisanym w przykładzie 2 (tj. po wypłacie składnika wynagrodzenia w okresie przerwy krótszej niż miesiąc kalendarzowy). Co do zasady nie weryfikuje się podstawy wymiaru ustalonej ze składnikiem wynagrodzenia za okres wcześniejszy. Dotyczy to składników przysługujących zarówno za okresy roczne, jak i krótsze, tj. miesięczne i kwartalne, czy za inne. Nie ma również znaczenia to, czy składnik przyjęty za okres wcześniejszy przysługiwał w kwocie wyższej, czy niższej niż składnik za okres bezpośrednio poprzedzający niezdolność do pracy, który został wypłacony już po ustaleniu podstawy wymiaru. [przykład 3] ©℗

przykład 1

• od 12 do 20 sierpnia 2024 r. – choroba (wynagrodzenie za czas choroby),
• od 11 do 24 września 2024 r. – opieka nad chorą żoną (zasiłek opiekuńczy),
• od 25 września do 8 października 2024 r. – choroba (zasiłek chorobowy),
• od 4 do 15 listopada 2024 r. – choroba (zasiłek chorobowy).

przykład 2

przykład 3