Jak obliczać okres wyczekiwania dla nowo zatrudnionego pracownika, który choruje

21 czerwca 2024 r. zatrudniłem pracownika. Ostatnio pracował od 1 stycznia 2022 r. do 30 kwietnia 2024 r. Było to jego pierwsze zatrudnienie. Pracownik otrzymał zaświadczenie lekarskie o niezdolności do pracy od 16 do 23 lipca 2024 r. Czy w takiej sytuacji przysługuje mu zasiłek chorobowy?

W opisywanej sprawie przede wszystkim trzeba się odnieść do art. 4 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa zasiłkowa). Zgodnie z ust. 1 ubezpieczony pracownik nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Z ust. 2 wynika, że do wymaganych okresów ubezpieczenia chorobowego wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.

Ustawa zasiłkowa przewiduje też kilka przypadków, gdy prawo do zasiłku chorobowego przysługuje od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego. Wyjątki te obejmują m.in.:

• absolwentów szkół lub uczelni lub osób, które zakończyły kształcenie w szkole doktorskiej, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów, lub zakończenia kształcenia w szkole doktorskiej;
• sytuację, gdy niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy;
• ubezpieczonych obowiązkowo, którzy mają wcześniejszy co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego.

Okres wyczekiwania dotyczy także prawa do wynagrodzenia chorobowego, a więc wynagrodzenia wypłacanego przez pracodawcę przez pierwsze 33 albo 14 (dla pracowników powyżej 50. roku życia) niezdolności do pracy w danym roku kalendarzowym.

Wyjątków nie można rozszerzać

W kontekście okresu wyczekiwania warto odnotować stanowisko zawarte w wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 14 maja 2015 r., sygn. akt III AUa 1394/14, który stwierdził, że nabycie prawa do zasiłku chorobowego jest uzależnione od przebycia w ubezpieczeniu określonego czasu. Czas ten nazywany jest okresem wyczekiwania (okresem karencji). Okres wyczekiwania określić można również jako konieczność pozostawania przez wymagany w ustawie czas w ubezpieczeniu chorobowym, by móc nabyć prawo do zasiłku chorobowego w sytuacji wystąpienia niezdolności do pracy. Jednocześnie z przepisów ustawy zasiłkowej wynikają pewne wyjątki. Do okresu wyczekiwania wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego. W doktrynie (komentarz do art. 4; K. Walczak [red.], „Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Komentarz”. Warszawa 2024) wskazuje się, że uwzględnienie w wymaganym okresie ubezpieczenia okresów ubezpieczenia sprzed przerwy jest uzależnione od rozłącznego wystąpienia następujących okoliczności: przerwy nieprzekraczającej 30 dni między okresami ubezpieczenia, bez względu na jej przyczynę (np. przerwa w zatrudnieniu, przerwa w trwaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego) albo rodzaju przyczyny przerwy, bez względu na jej długość. Te prawnie istotne przyczyny przerwy w okresie ubezpieczenia obejmują wyłącznie trzy sytuacje: urlop bezpłatny, urlop wychowawczy oraz odbywanie czynnej służby wojskowej przez żołnierza zawodowego.

Podsumowanie

W opisywanej sytuacji przerwa w ubezpieczeniu chorobowym pracownika przekraczała 30 dni, a ze stanu faktycznego nie wynika, by była ona spowodowana urlopem bezpłatnym, urlopem wychowawczym oraz odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza zawodowego. Do pracownika nie można zastosować żadnego z wyjątków pozwalających na nabycie prawa do zasiłku (wynagrodzenia chorobowego) od pierwszego dnia podlegania ubezpieczenia u danego płatnika. Warto bowiem zauważyć, że wcześniej pracownik był zatrudniony przez dwa lata, a tym samym nie spełnia najczęstszego warunku zwalniającego z okresu wyczekiwania, tj. posiadania 10-letniego okresu obowiązkowego podlegania ubezpieczeniu chorobowemu.

Należy zatem uznać, że pracodawca powinien wypłacić pracownikowi świadczenia chorobowe za okres przypadający dopiero po upływie 30 dni od zatrudnienia pracownika, tj. za 21–23 lipca. ©℗