Od 1 kwietnia 2024 ZUS wypłaca wyższe odszkodowania za wypadek przy pracy. Czym jest wypadek przy pracy i ile wynosi obecnie stawka za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wywołanego wypadkiem przy pracy?
Upadek z wysokości, kontakt z niebezpiecznymi chemikaliami, uderzenie przez maszynę lub obiekt, a także poranienie narzędziami, przeciążenie fizyczne czy wypadek komunikacyjny podczas pracy – każde z nich może zostać uznane jako wypadek przy pracy.
Zgodnie z prawem, pracownikowi przysługuje odszkodowanie za wypadek przy pracy, gdy wskutek wypadku przy pracy nie może dalej realizować zawodowych zadań, a do powrotu do zdrowia niezbędne jest właściwe leczenie lub rehabilitacja. Odszkodowanie przysługuje również osobom, które wskutek wypadku przy pracy są stale niezdolne do pracy. Ile wynosi odszkodowanie za wypadek przy pracy w 2024 roku?
Czym jest wypadek przy pracy?
Zgodnie z przepisami – by zdarzenie zostało uznane jako wypadek przy pracy - musi być ono nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, spowodować uraz lub śmierć oraz nastąpić w związku z pracą. W przypadku gdy zabraknie choćby jednego z tych elementów, dane zdarzenie nie będzie mogło zostać uznane za wypadek przy pracy.
Definicję wypadku przy pracy określają przepisy ustawy z 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Zgodnie z art. 3 ustawy, związek z pracą ma miejsce w trzech sytuacjach:
- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
- w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Na równi z wypadkiem przy pracy traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:
- w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż określone w art. 3 ust. 1 ustawy wypadkowej, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań;
- podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;
- przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.
Ile wynosi odszkodowanie za wypadek przy pracy?
Osoba podlegająca ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym, która opłaca składki na ubezpieczenie wypadkowe, ma prawo do ubiegania się o jednorazowe odszkodowanie z ZUS-u za wypadek przy pracy.
Jednorazowe odszkodowanie wypłacane jest w wysokości 20 proc. przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, a wysokość ta zmienia się każdego roku i obowiązuje od 1 kwietnia do 31 marca roku następnego.
Od 1 kwietnia 2023 roku do 31 marca 2024 roku stawka wynosiła 1269 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Od 1 kwietnia 2024 roku wynosi 1431 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu powstałego w wyniku wypadku przy pracy. To oznacza, że kwota wzrosła o 162 zł.
Stawki odszkodowania za wypadek przy pracy
Zakład Ubezpieczeń Społecznych udostępnił listę kwot jednorazowych odszkodowań, jakie wypłaca z tytułu wypadku przy pracy lub z powodu choroby zawodowej. Od początku kwietnia 2024 roku obowiązują następujące kwoty:
- 1431 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;
- 1431 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, z tytułu zwiększenia tego uszczerbku co najmniej o 10 punktów procentowych;
- 25 044 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji ubezpieczonego;
- 25 044 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji wskutek pogorszenia się stanu zdrowia rencisty;
- 128 799 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest małżonek lub dziecko zmarłego ubezpieczonego lub rencisty;
- 64 399 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest członek rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty inny niż małżonek lub dziecko;
- 128 799 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie małżonek i jedno lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 25 044 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na każde z tych dzieci;
- 128 799 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnionych jest równocześnie dwoje lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 25 044 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugie i każde następne dziecko;
- 25 044 zł, gdy obok małżonka lub dzieci do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie inni członkowie rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty; każdemu z nich przysługuje ta kwota, niezależnie od odszkodowania przysługującego małżonkowi lub dzieciom;
- 64 399 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są tylko członkowie rodziny inni niż małżonek lub dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 25 044 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugiego i każdego następnego uprawnionego.
Jak złożyć wniosek o odszkodowanie za wypadek przy pracy?
Wniosek o odszkodowanie za wypadek przy pracy należy złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Do wniosku należy protokół powypadkowy wystawiony przez zakład pracy oraz wypełniony przez lekarza druk OL-9, który poświadcza zakończenie rehabilitacji.
Decyzja przyznaniu lub odmowie przyznaniu odszkodowania wydawana jest w ciągu 14 dni. Jeśli jest pozytywna odszkodowanie jest wypłacane w przeciągu 30 dni.
Kiedy nie należy się odszkodowanie za wypadek przy pracy?
Istnieją dwa przypadki, w których ZUS nie wypłaca odszkodowania za wypadek przy pracy. Pierwszy – gdy wyłączną przyczyną wypadku było naruszenie przepisów BHP przez wnioskującego i zostało spowodowane umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Drugim jest sytuacja, gdy poszkodowany sam przyczynił się do wypadku pod wpływem substancji psychoaktywnych lub alkoholu.